Theo PGS.TS Tạ Mạnh Cường, thiếu máu cơ tim (TMCT) là tình trạng cơ tim thiếu máu, lúc bình thường cơ thể chúng ta cũng có thể thiếu máu, tuy nhiên khi gắng sức thì hiện tượng thiếu máu thấy rõ hơn. Ở bệnh nhân TMCT, dòng máu nuôi phần cơ tim không được đầy đủ, mạch máu của tim nuôi dưỡng các cơ tim (gọi là mạch vành) có vấn đề, thường gặp nhất là lòng mạch bị hẹp lại chủ yếu do các mảng vữa xơ của động mạch vành.
“Lúc đầu tình trạng hẹp lòng mạch nhẹ thì biểu hiện không rõ ràng, dần dần mạch vành hẹp lại do mảng vữa xơ phát triển thì mức độ càng rõ. Đến một lúc nào đó lòng mạch hẹp lại mà dòng máu không chảy được, các mảng vữa xơ động mạch vỡ ra bít lòng mạch lại thì máu không chảy khiến cơ tim thiếu máu, dẫn đến tổn thương và hoại tử (gọi là nhồi máu cơ tim)”- chuyên gia tim mạch cho biết.
Lý giải nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh TMCT, PGS. Cường cho rằng đó là do các mảng vữa xơ động mạch, do tình trạng rối loạn mỡ máu (hay còn gọi là rối loạn lipid máu) gây ra – trong đó rối loạn thường gặp nhất là mỡ xấu - LDL cholesterol. Đáng lưu ý, phần lớn LDL cholesterol tăng cao trong máu bắt nguồn từ chế độ dinh dưỡng không phù hợp, hoặc do sử dụng các chất độc hại cho cơ thể như thuốc lá.
PGS.TS Tạ Mạnh Cường - Phó Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam.
Cần chú ý các cơn đau thắt ngực
Tại Viện Tim mạch Việt Nam, các bác sĩ cho biết, đa số bệnh nhân đến khám do có triệu chứng đau ngực, hoặc đau thắt ngực và có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Điều đáng báo động là có rất nhiều thanh niên trẻ tuổi cũng than phiền rằng họ gặp các vấn đề về tim mạch, tăng huyết áp….
"Các cơn đau ngực đôi khi chỉ xảy ra thoáng qua, bệnh nhân nghỉ ngơi là hết nhưng cũng có trường hợp bệnh nhân thấy đau nhói ngực (vùng tim), đau thắt ở ngực bên trái và lan xuống cánh tay trái… người bệnh có cảm giác chưa hề đau vậy bao giờ khiến họ lo lắng và phải vào viện ngay"- PGS. Cường thông tin.
Chuyên gia tim mạch chỉ rõ, một trong những biểu hiện đầu tiên và rõ rệt nhất của TMCT chính là cơn đau thắt ngực. Ước tính có đến một nửa các các cơn đau ngực là liên quan đến bệnh tim mạch. Cơn đau có thể xảy ra bất cứ lúc nào, khi bệnh nhân gắng sức, nhu cầu sử dụng oxy của cơ tim tăng lên và lượng máu thiếu một cách tương đối so với nhu cầu cơ thể, do đó sẽ có biểu hiện đau. Hoặc cơn đau có thể xảy ra cả khi đang nghỉ ngơi, khi nằm ngủ, lúc này tình trạng TMCT trở nên nghiêm trọng. Cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến hàng giờ, đây là cơn đau có thể dự báo nguy hiểm, chính vì thế người bệnh cần đến cơ sở y tế để khám ngay.
Bệnh TMCT nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến cố nhồi máu cơ tim, máu không đến nuôi dưỡng được cơ tim khiến cơ tim bị hoại tử. Vì vậy, chuyên gia tim mạch cho rằng, để giải quyết biến cố nhồi máu cơ tim thì ngay từ lúc đầu phải điều trị TMCT hoặc thậm chí từ trước đó cần ngăn chặn các yếu tố nguy cơ dẫn đến biến cố tim mạch (là nhồi máu cơ tim và đột quỵ).
“Điều quan trọng nhất là cần ngăn chặn tình trạng rối loạn lipid máu. Do đó, phải điều chỉnh chế độ ăn uống để mỡ máu không bị rối loạn, LDL cholesterol không tăng lên gây vữa xơ động mạch. Bên cạnh đó cần điều chỉnh tốt vấn đề huyết áp, đường máu, vận động cơ thể phù hợp, có kế hoạch bỏ thuốc lá…. Đây là những yếu tố nguy cơ gây TMCT”- PGS. Cường tư vấn.
Điều trị thiếu máu cơ tim, cách nào?
Để điều trị TMCT, hiện nay y học có nhiều phương pháp: dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. PGS. Cường cho biết, ở điều trị không dùng thuốc – có nghĩa là điều chỉnh chế độ ăn hợp lý để các thành phần trong máu phải cân bằng, mỡ xấu LDL cholesterol giảm đi và mỡ tốt HDL cholesterol tăng lên; hồng cầu trong máu Hemoglobin phải đầy đủ.
Đến giai đoạn dùng thuốc, trước hết phải dùng các thuốc giãn mạch, đảm bảo cho dòng máu đi tới được cơ tim. Bên cạnh đó, dùng các thuốc làm thoái triển, bào mòn dần các mảng vữa xơ động mạch đang phát triển dầy lên. Dùng thuốc kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý, loại bỏ thuốc lá là tác nhân độc hại với thành mạch.
Phương pháp thứ 3 là dùng các dụng cụ “quét dọn” lòng mạch sạch đi. Sau khi kết hợp dùng thuốc và không dùng thuốc, bệnh nhân tiếp tục được theo dõi, nếu tình trạng dòng máu luân chuyển tốt, người bệnh cảm thấy dễ chịu thì sẽ duy trì phương pháp điều trị như vậy. Còn nếu các cơn đau ngực vẫn xuất hiện thậm chí trầm trọng hơn thì đến bước 3 là can thiệp mạch. Bệnh nhân sẽ được chụp mạch đế phát hiện đoạn hẹp chỗ nào thì bác sĩ sẽ tiến hành nong ra và đặt giá đỡ ở đó để dòng máu thông suốt. Phương pháp này gọi là tim mạch can thiệp.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được can thiệp phẫu thuật, phẫu thuật mở tim, làm mạch đi từ trước điểm vữa xơ gây hẹp mạch bắc qua điểm vữa xơ đó (gọi là bắc cầu) để dòng máu chảy qua điểm đó, dòng máu có thể đi đến phía sau được để nuôi dưỡng cơ tim.
