Nguồn thơ anh cứ như nguồn suối, chảy mãi không ngừng không nghỉ. Bạn đọc sẽ hiểu hơn về sự nghiệp thơ ca và con người Dương Thuấn qua cuộc trò chuyện dưới đây.
Quê hương tôi thì ở trên núi cao. Đó là cái bản Hon ở xã Bành Trạch, huyện Ba Bể, Bắc Kạn. Thơ tôi luôn gắn bó với cái bản ấy vì nó rất đẹp, ở đó tôi có vô vàn kỷ niệm thuở ấu thơ về cuộc sống, sinh hoạt văn hoá, con người rất tình nghĩa... và đi vào thơ tôi một cách tự nhiên.
Nhà thơ Dương Thuấn.
Mỗi bài thơ tôi đều thể hiện nó bằng một bút pháp riêng, khuôn mặt riêng, có cuộc sống riêng tồn tại như là một thực thể sống động. Tôi kết hợp những điều trong tư duy khái niệm của triết học thế giới văn minh với tư duy hình tượng cụ thể của những con người lao động trong bản của tôi.
Hiện nay, anh được đánh giá là cây bút tài năng và sung sức nhất của văn học các dân tộc thiểu số. Anh có biết điều này không và anh tự đánh giá mình ra sao?
Tôi thường hay tự hỏi mình: Mình là ai? Mình làm việc thế nào? Mình sống ra sao...? Chưa bao giờ tôi nghĩ sẽ so sánh với một người nào đó. Nhưng trong xã hội bao giờ người ta cũng có sự so sánh, tổng kết, đánh giá. Có như vậy mới thấy sự đổi thay và phát triển... Tôi lúc nào cũng thầm tự nhắc mình: Hãy làm việc thật nhiều. Đọc thật nhiều và viết thật hay! Với thơ, tôi luôn thao thức về nó, gần gũi với nó, chưa bao giờ thấy nó xa mình cả. Tôi luôn thấy dồi dào cảm hứng, còn rất nhiều điều cần phải viết mà chưa viết ra. Tôi chỉ sáng tác trong cảm hứng hoàn toàn tự do.
Tôi chưa bao giờ có một chút băn khoăn về bài thơ mình viết ra nó được độc giả tiếp nhận như thế nào. Tôi càng không bao giờ nghĩ tới ngày mai mình còn làm thơ nữa hay không...?
Phong tục tập quán của người Tày, bản làng miền núi, sẽ có khá nhiều những câu chuyện hay, những câu chuyện đời thường hấp dẫn nếu như anh thể hiện nó bằng văn xuôi, rất tiếc, anh đã chọn thơ?
Tôi cùng thơ đến với văn chương và đã thành công. Có lẽ thơ hợp với tôi hơn. Một số người khi đọc thơ tôi vì thấy tôi trường vốn sống, vốn văn hoá, phong tục tập quán đã khuyên tôi nên viết cả văn xuôi. Trước đây tôi cũng đã in một tập truyện ngắn cho thiếu nhi. Hiện tại, tôi vẫn viết nhưng chưa thể dành nhiều công sức cho văn xuôi. Với lại tôi còn nhiều dự định cho thơ, trường ca, sáng tác bằng tiếng Tày...
Thơ đã giải thoát cho anh hay anh giải thoát cho thơ, anh sẽ nối dài thơ hay thơ sẽ nối dài đời?
Tôi là người đi lên từ bùn đất, tự bước đi trên đôi chân săn chắc vì nhiều năm lội suối trèo non nên tôi tâm đắc với câu hỏi này. Đúng là thơ đã đem cho tôi tất cả những gì mà tôi có được ngày hôm nay. Nhờ thơ tôi được đi ra khỏi cái bản nhỏ, gặp những đại dương mênh mông. Nhờ thơ tôi có bè bạn ở mọi nơi trong nước và khắp bốn biển năm châu. Đúng là thơ đã đem lại cho tôi cuộc sống hạnh phúc. Hai con tôi, cháu đầu học Đại học Giao thông vận tải, cháu thứ hai học Đại học Mỹ thuật công nghiệp. Cả hai cháu đều rất yêu thích văn thơ, tôi muốn các cháu trở thành nhà thơ như tôi, còn việc các cháu có trở thành nhà thơ hay không là tuỳ thuộc sở thích và khả năng của chúng nó. Tôi lúc đầu cũng chỉ làm nghề dạy học, sau đó mới chuyển sang... thơ!
Là “quan chức văn nghệ”, anh đã làm được những gì cho văn học dân tộc và miền núi?
Có thể nói văn học dân tộc miền núi những năm gần đây đã phát triển mạnh hơn trước. Nếu như trước đây người ta nhìn nhận văn học dân tộc miền núi như là một sự chiếu cố thì nay đã khác, văn học dân tộc miền núi đã thực sự nghiêng ngửa với văn học của người Kinh và thế giới. Tuy nhiên để làm được việc đó điều quan trọng là làm cho các nhà văn phấn khởi về tinh thần và tự do sáng tác.
Tôi luôn tìm cách phát hiện các cây bút mới, tạo môi trường hoạt động cho họ, đặc biệt là các cây bút trẻ. Nâng đỡ và cho họ cơ hội phát triển tài năng. Từ đó dần dần làm cho họ tự tin, từng bước tự khẳng định mình. Cách làm này đã đem lại hiệu quả thiết thực, nhiều cây bút đã trưởng thành.
Xin cảm ơn anh!
Cầm Kỳ (thực hiện)
