Bộ phim tài liệu Citizenfour dài 2 tiếng của Laura Poitras đã cho thấy cận cảnh chân dung của Snowden, cựu nhà thầu tình báo Mỹ, khi anh cố thủ ở trong một khách sạn tại Hồng Kông và hé lộ thông tin do thám điện thoại và internet rộng khắp của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA). Bộ phim cũng theo dấu kế hoạch trốn khỏi Hồng Kông để tới Nga tị nạn của Snowden.
Bộ phim đã được chiếu trước tại New York vào cuối ngày thứ sáu vừa qua và dự kiến sẽ ra rạp vào ngày 24/10 tới.
Bộ phim cũng cho biết người bạn đời lâu năm của Snowden, Lindsay Mills, đã đoàn tụ với Snowden ở Mátx cơva vào tháng 7 vừa qua.
Cô được thấy đang chuẩn bị bữa tối cùng Snowden trong bếp. Tuy nhiên đoạn hội thoại của cặp đôi không được ghi lại và không có cuộc phỏng vấn nào với cô.
Luật sư có liên hệ với Kremlin, Anatoly Kucherena, cũng xác nhận Snowden đã đoàn tụ với bạn gái của mình. “Tình yêu là tình yêu”, ông cho hay.
Bạn gái của Snowden chưa bao giờ công khai nói về bạn trai của mình, người đã bị Mỹ cáo buộc tội phản quốc và được xem là “kẻ tội đồ của nước Mỹ”.
Bộ phim cho biết từ Hồng Kông, Snowden đã báo tin qua mạng với Mills rằng anh sẽ không sớm trở về sau khi cô nói với anh mật vụ đã đến nhà họ ở Hawaii, nghi ngờ về việc nghỉ việc của Snowden.
“Đó là một tình huống vô cùng khó khăn”, anh nói, gần như khóc trên giường khách sạn sau khi nói với bạn gái rằng anh “có thể sẽ không trở về”.
“Cô ấy không hề biết những gì tôi đang làm”, Snowden nói. Snowden cho biết anh cảm thấy “khổ sở” vì đột nhiên biến mất khi bạn gái đang đi nghỉ. Nhưng Snowden nói anh làm điều đó là để bảo vệ cô.
Sau khi hoạt động do thám điện thoại và inernet của NSA bị Snowden tiết lộ, cặp đôi vẫn giữ liên lạc.
Mills thông báo với bạn trai hóa đơn thuê nhà của anh không còn được chấp nhận và Snowden gọi điều đó là “kỳ lạ” vì chúng đã được lập trình tự động. Xe tải xuất hiện khắp trên phố bên ngoài nhà họ.
Hé lộ cuộc sống riêng tư
Kucherena cho biết Mills không sống toàn bộ thời gian với Snowden ở Nga vì giới hạn visa, nhưng thường xuyên đến thăm bạn trai. Cặp đôi đã cùng nhau khám phá các nhà hát và văn hóa Nga.
“Citizenfour” cho thấy Snowden ở khách sạn Mira khi trả lời phỏng vấn các nhà báo Guardian năm 2013. Sau cuộc phỏng vấn, Guardian đã đăng tải một loạt bài viết về quy mô của hoạt động theo dõi điện thoại và internet của chính phủ Mỹ và Anh.
Có hàng loạt thông tin bất ngờ được hé lộ trong bộ phim. Ví dụ như, Snowden khẳng định rằng tại NSA anh có thể xem các vụ không kích và do thám của máy bay không người lái bất kỳ lúc nào trên máy tính của mình. Và “rất nhiều cuộc không kích được thực hiện ở tất cả các nước này”.
Snowden không nói nhiều về mình. Nhưng Poitras đã phác họa một người đàn ông đã quyết tâm phơi bày dữ liệu do thám rộng khắp của Mỹ. Snowden cho biết anh thà ngồi tù còn hơn là che giấu việc làm của NSA.
Snowden kiên nhẫn giải thích quy mô của hoạt động do thám và cách thực hiện chúng như thế nào. Nhưng Snowden cũng thừa nhận mình lo lắng và có vẻ như bồn chồn khi nói chuyện.
Tính đa nghi, sợ bị theo dõi của Snowden cũng được thấy rõ trong bộ phim. Khi đăng nhập vào máy tính xách tay của mình, anh đã che lại, phòng trường hợp có camera lén quay được mật khẩu. Anh dứt dây điện thoại khách sạn và sau đó cười mỉa mai khi khách sạn bắt đầu thử hệ thống báo cháy.
Bộ phim cũng cho thấy cuộc thảo luận về thời điểm Snowden ra trước công chúng, nhận trách nhiệm cho việc hé lộ thông tin tình báo chấn động thế giới năm 2013. Snowden cũng ăn ít hơn, lo lắng ai đó có thể “đập cửa xông vào”.
Snowden đã theo dõi qua TV thông tin tình báo mà anh hé lộ được đưa ra công chúng. Có những giây phút nhẹ nhõm, nhưng căng thẳng tăng cao khi Snowden lên kế hoạch trốn thoát khỏi sự bủa vây của các nhà báo.
Snowden đã thử các kiểu cải trang trước gương, như cạo râu, và vuốt keo cho tóc ngược ra phía sau. Anh cũng thử dùng ô để che một phần mặt.
Bộ phim tài liệu vén màn cuộc sống của Snowden kết thúc bằng hình ảnh nhà báo, nhà hoạt động Glenn Greenwald trở về Mátxcơva để gặp anh.
