Trên thế giới có khoảng 60% nam giới ở tuổi 60 bị tăng sinh lành tuyến tiền liệt, tần suất bệnh tăng dần theo tuổi nên số người mắc bệnh ngày càng cao.
1. Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt
Nguyên nhân của tình trạng phì đại tuyến tiền liệt hiện vẫn có nhiều điều chưa được làm rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khẳng định rằng có liên quan đến các yếu tố lão hóa và bất thường tinh hoàn.
Lão hóa: Trong suốt cuộc đời, một người đàn ông sản xuất cả hormone nam testosterone và một lượng nhỏ hormone nữ estrogen. Khi họ già đi, nồng độ testosterone trong máu giảm xuống, khiến cho tỷ lệ estrogen cao hơn. Các nghiên cứu cho rằng, bệnh có nguy cơ trầm trọng hơn khi tỷ lệ hormone estrogen cao hơn testosterone.
Một giả thuyết khác bắt nguồn từ dihydrotestosterone (DHT), hormone sinh dục nam tự nhiên của cơ thể có vai trò giúp phát triển các đặc tính của nam giới. Khi nam giới lớn tuổi, nồng độ testosterone trong máu bắt đầu giảm, nhưng lượng hormone dihydrotestosterone vẫn tích tụ trong tuyến tiền liệt. Điều này có thể thúc đẩy các tế bào của tuyến này tiếp tục phát triển. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định, những người đàn ông không có khả năng sản xuất dihydrotestosterone sẽ không bị phì đại tuyến tiền liệt.
Phì đại tuyến tiền liệt được xem là vô hại nếu không có triệu chứng khó chịu như tiểu khó, tiểu chậm, cảm giác còn nước tiểu trong bàng quang sau khi đi tiểu…
Tuy nhiên, phì đại tuyến tiền liệt lành tính có thể gây biến chứng nghiêm trọng trong một số tình huống. Tình trạng phì đại tuyến tiền liệt lành tính diễn tiến phức tạp có thể gây đau tức vùng bụng dưới do tình trạng bí tiểu hoàn toàn, ảnh hưởng lên bàng quang và cần được điều trị. Các biến chứng đáng lưu ý khác bao gồm nhiễm trùng đường tiểu, sỏi bàng quang, thận ứ nước, suy thận.
Trên thế giới có khoảng 60% nam giới ở tuổi 60 bị tăng sinh lành tuyến tiền liệt, tần suất bệnh tăng dần theo tuổi nên số người mắc bệnh ngày càng cao.
2. Khi nào phì đại tuyến tiền liệt cần điều trị?
Bên cạnh những biến chứng nghiêm trọng, phì đại tuyến tiền liệt lành tính cũng cần được điều trị nếu nó gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Điển hình là gây tình trạng mất ngủ, mệt mỏi do phải thức giấc đi tiểu nhiều lần trong đêm. Nhiều quý ông có phì đại lành tính tuyến tiền liệt sẽ cảm thấy cần phải đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm.
Việc đi tiểu thường xuyên được xác định là phải đi tiểu từ tám lần trở lên mỗi ngày. Tình trạng đi tiểu đêm được xác định là phải thức dậy đi tiểu từ 2 lần trở lên mỗi đêm.
Các biến chứng của phì đại tuyến tiền liệt có thể nghiêm trọng, nhưng phì đại tuyến tiền liệt không phải là ung thư tiền liệt tuyến.
Có phì đại tuyến tiền liệt không có nghĩa là quý ông có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt gia tăng. Sự tăng trưởng lành tính mô tiền liệt tuyến bắt đầu xung quanh tuyến tiền liệt bên trong, mô vòng quanh niệu đạo và tiếp tục phát triển bên trong tuyến tiền liệt. Ngược lại, ung thư tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển ở phần ngoài của tuyến tiền liệt và phát triển ra bên ngoài.
3. Lời khuyên thầy thuốc
Biểu hiện rõ nhất của phì đại tuyến tiền liệt là rối loạn tiểu tiện. Người bệnh thường tiểu khó, phải rặn mới tiểu được, tia nước tiểu yếu, ngắt quãng, thời gian đi tiểu kéo dài. Sau khi tiểu xong vẫn còn cảm giác tiểu chưa hết, bàng quang còn căng tức.
Một triệu chứng khác thường gặp là tiểu nhiều lần, đặc biệt là về đêm. Việc phải thức dậy đi tiểu nhiều lần làm giấc ngủ bị gián đoạn, khiến người bệnh mệt mỏi, giảm khả năng tập trung vào ban ngày. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp tình trạng tiểu gấp, khó nhịn tiểu, đôi khi són tiểu nếu không kịp vào nhà vệ sinh.
Ở giai đoạn nặng hơn, phì đại tuyến tiền liệt có thể gây bí tiểu, tiểu buốt, tiểu rắt do nhiễm trùng tiết niệu kèm theo. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng như viêm bàng quang, sỏi bàng quang hoặc ảnh hưởng chức năng thận.
Nam giới khi có dấu hiệu rối loạn tiểu tiện kéo dài nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời
Một số biện pháp đơn giản có thể giúp giảm triệu chứng là tránh uống nhiều nước vào 3 tiếng trước giờ đi ngủ cũng như tránh các loại đồ uống chứa chất gây lợi tiểu như trà, cà phê, rượu. Các thức uống này đều tác động lên cơ bàng quang và kích thích thận, gây tình trạng tiểu nhiều lần trong đêm.
Một số nam giới gặp tình trạng đi tiểu thường xuyên hơn nếu lo lắng. Nên tập thể dục đều đặn và thực hành các bài tập thư giãn như thiền để giảm stress.
Phì đại tuyến tiền liệt lành tính có thể là một phần của quá trình lão hóa ở nam giới, do sự thay đổi, mất cân bằng các nội tiết tố và sự tăng trưởng của tế bào. Bằng việc khám tầm soát mỗi năm một lần, hoặc thường xuyên hơn (đối với các đối tượng có nguy cơ cao), bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ tăng sinh của tuyến tiền liệt và đưa ra chỉ định điều trị khi cần thiết.
