Hà Nội

Phép vua thua lệ làng?!

02-04-2012 07:23 | Tin nóng y tế
google news

Theo Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGÐ), Bộ Y tế, với 13 tỉnh miền núi, trong 5 năm trở lại đây, số cặp vợ chồng kết hôn cận huyết thống vẫn tăng cao

Theo Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGÐ), Bộ Y tế, với 13 tỉnh miền núi, trong 5 năm trở lại đây, số cặp vợ chồng kết hôn cận huyết thống vẫn tăng cao. Ước tính, trung bình mỗi năm có thêm 100 cặp vợ chồng kết hôn cận huyết thống. Tình trạng này đã và đang diễn ra tại một số tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Nếu không có giải pháp cấp bách và cần thiết, tình trạng này sẽ là một trong những nguyên nhân làm suy thoái chất lượng giống nòi, làm ảnh hưởng đến chất lượng dân số.

Nguy cơ suy thoái giống nòi

Theo báo cáo của Viện Dân tộc học Việt Nam: Một số dân tộc miền núi phía Bắc, hiện nay tình trạng hôn nhân cận huyết thống diễn ra phổ biến, điển hình là các dân tộc: Si La, Pu Pép, Rơ Măm, Brâu, Ơ Ðu, Lô Lô, Hà Nhì... Những dân tộc này thường có tập quán nội hôn tộc người và phổ biến là hôn nhân con cô, con cậu. Tại thị trấn  Mèo Vạc (Hà Giang), có hơn 50 hộ thì có 8 trường hợp kết hôn con cô, con cậu. Ngoài ra, còn rất nhiều dân tộc khác như: Si La (Ðiện Biên, Lai Châu), Pu Péo (Hà Giang), Rơ Măm, Brâu (Kon Tum)... là những dân tộc có số dân dưới 1.000 người đang có nguy cơ suy giảm bởi nguyên nhân chủ yếu là có quan hệ huyết thống làm ảnh hưởng tới sức khỏe, dẫn tới chất lượng dân số thấp.

 Đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu được tác hại của hôn nhân cận huyết thống.
Theo các chuyên gia y tế, những cặp hôn nhân cận huyết thống, kể cả những cặp vợ chồng khỏe mạnh, nhưng khi sinh con vẫn mang bệnh tật di truyền như: mù màu, bạch tạng, da vảy cá, còi cọc, đao hoặc kém phát triển về trí não... Trao đổi ý kiến về vấn đề này, BS. Dương Minh Hiền, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGÐ tỉnh Cao Bằng cho biết, tại Cao Bằng, tình trạng hôn nhân cận huyết thống xảy ra nhiều nhất đối với dân tộc Dao (64%), Mông (61%)... nhiều nhất tại 3 huyện Bảo Lạc, Nguyên Bình và Thông Nông, chiếm 45%. Theo các cộng tác viên dân số, những dân tộc này có những tập tục, tập quán riêng, nhiều khi cán bộ dân số không thể can thiệp được. Có trường hợp, ông bác mới sinh con gái, bà cô sang chơi mang cho vuông vải, phần để mừng đứa cháu mới chào đời, phần cũng là “miếng trầu bỏ ngõ”, đánh dấu cô cháu gái tương lai sẽ trở thành nàng dâu của mình. Những ông bố bà mẹ người dân tộc thiểu số, trước khi gả con thường “dành suất” cho con của anh chị em mình.
 
Theo tập tục của người Lô Lô “nước tốt không bao giờ để chảy vào ruộng người khác”. Dòng họ có vật quý không thể cho sang dòng họ khác, không thể chia tài sản với dòng họ khác. Họ cho phép con của anh em trai lấy con của chị em gái mà không có sự hạn chế nào. Khi cưới, họ sẽ được già làng, trưởng bản, dòng họ thừa nhận. Chia sẻ vấn đề này, chị H’Oanh Ayun, cộng tác viên dân số buôn Pok, xã Ea Kênh, huyện Krông Pác (Ðăk Lăk) cho biết: “Khi tôi đi tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về hôn nhân cận huyết thống thì bà con nói dân tộc họ từ trước đến nay vẫn thế, già làng không cấm kỵ, con cái sinh ra vẫn bình thường, nếu đứa trẻ nào bị bệnh, bị chết thì tại con ma rừng thôi. Mặc dù biết hậu quả của hôn nhân cận huyết thống nhưng vì không có chế tài xử phạt, cho nên chúng tôi cũng chỉ biết tuyên truyền vậy, dân làng nghe theo thì tốt, không thì cũng đành chịu thôi, “phép vua vẫn thua lệ làng” mà...

Ngăn chặn như thế nào?

Trước tình hình trên, Tổng cục DS-KHHGÐ đã và đang triển khai mô hình can thiệp làm giảm tình trạng hôn nhân cận huyết thống tại một số tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Theo đó, công tác tuyên truyền và giám sát tại cộng đồng sẽ được ưu tiên với việc xây dựng và tập huấn mạng lưới tuyên truyền viên cơ sở cho từng nhóm dân tộc. Xây dựng tốt mối quan hệ với những người có uy tín (già làng, những người cao tuổi...) trong cộng đồng dân cư để họ dạy và tuyên truyền con cháu, họ hàng của chính gia đình mình. Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề với sự tham gia của chính quyền, trưởng thôn bản, các tuyên truyền viên, người dân về vấn đề Luật Hôn nhân và Gia đình. Xây dựng chế tài ở cấp cộng đồng về việc xử lý những trường hợp vi phạm Luật Hôn nhân. Tổ chức các buổi biểu diễn liên hoan văn nghệ hoặc chiếu phim có chủ đề hôn nhân cận huyết thống nhằm nâng cao nhận thức của người dân...

Thanh Mai


Ý kiến của bạn