Phế cầu khuẩn gây ra khoảng 1,6 triệu ca tử vong mỗi năm, trong đó 1 triệu trẻ dưới 5 tuổi

Phế cầu khuẩn gây ra nhiều bệnh nguy hiểm

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, phế cầu khuẩn gây ra khoảng 1,6 triệu ca tử vong mỗi năm; trong đó trẻ dưới 5 tuổi chiếm khoảng 1 triệu ca. Vi khuẩn này có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa và đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng xâm lấn như viêm màng não hay nhiễm khuẩn huyết.

Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có tỷ lệ mắc viêm phổi trẻ em cao nhất, khiến gánh nặng bệnh tật và tử vong luôn ở mức đáng lo ngại.

Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ nhỏ có nguy cơ cao nhiễm phải những tuýp phế cầu khuẩn độc lực mạnh, trong đó các bệnh nhiễm trùng xâm lấn có thể để lại hậu quả nặng nề về thần kinh, tim mạch hoặc thận.

Những thông tin này được các chuyên gia nhấn mạnh tại chuỗi hội thảo khoa học về phế cầu khuẩn được tổ chức ở TPHCM và Hà Nội mới đây với chủ đề xuyên suốt của chương trình là: "Động học Tuýp huyết thanh trong mô hình bệnh phế cầu ở trẻ em". Sự kiện do Bộ môn Nhi và Trung tâm Đào tạo nhân lực y tế theo nhu cầu xã hội (Đại học Y Dược TPHCM) phối hợp cùng Pfizer Việt Nam tổ chức, thu hút sự quan tâm của hơn 1.000 chuyên gia và cán bộ y tế trên cả nước.

Hội thảo là diễn đàn khoa học giúp cập nhật dữ liệu dịch tễ mới về bệnh do phế cầu khuẩn, đặc biệt ở trẻ nhỏ, nhóm đối tượng chịu nhiều nguy cơ nhất. Bên cạnh đó, các chuyên gia quốc tế cũng chia sẻ kinh nghiệm triển khai chiến lược phòng ngừa sớm và bao phủ rộng, hướng đến giảm thiểu nguy cơ từ các tuýp phế cầu có độc lực cao.

Tại hội thảo, BS Trương Hữu Khanh - nguyên Trưởng Khoa Truyền nhiễm và Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, trẻ nhỏ là nhóm dễ tổn thương nhất trước phế cầu khuẩn, đặc biệt khi nhiễm phải các tuýp có độc lực cao.

Tính xâm lấn và độc lực của phế cầu khuẩn không đồng đều giữa các tuýp huyết thanh, do đó chiến lược phòng ngừa cần được thiết kế để bao phủ rộng các tuýp nguy cơ cao.

BS Khanh lưu ý, phế cầu khuẩn hiện nằm trong nhóm tác nhân gây tử vong hàng đầu liên quan đến kháng kháng sinh. Ước tính mỗi năm có khoảng 600.000 ca tử vong liên quan đến phế cầu kháng thuốc, trong đó khoảng 125.000 ca tử vong là hậu quả trực tiếp do tác nhân này.

Vi khuẩn phế cầu nằm trong top 4 mầm bệnh nguy hiểm nhất góp phần làm gia tăng gánh nặng tử vong do AMR trên toàn thế giới.

Phòng ngừa chủ động, biện pháp cần thiết

Hiện thế giới đã ghi nhận hơn 100 tuýp huyết thanh phế cầu khuẩn, trong đó 23 tuýp gây ra phần lớn bệnh lý nhiễm trùng xâm lấn ở trẻ em. Sự biến đổi và lưu hành liên tục của các tuýp này đòi hỏi các chiến lược phòng ngừa phải được cập nhật thường xuyên dựa trên tình hình dịch tễ thực tế.

Trước sự tiến hóa phức tạp của phế cầu khuẩn và tình trạng kháng kháng sinh ngày càng nghiêm trọng, các chuyên gia tại hội thảo nhấn mạnh rằng phòng ngừa chủ động là biện pháp chiến lược hàng đầu. Điều này cũng phù hợp với định hướng của Nghị quyết 72-NQ/TW về chuyển trọng tâm từ chữa bệnh sang phòng bệnh.

Các chuyên gia khẳng định phòng ngừa chủ động là giải pháp chiến lược, phù hợp với định hướng chuyển từ "chữa bệnh sang phòng bệnh" của ngành y tế. Các khuyến nghị bao gồm: Tăng cường vệ sinh cá nhân và môi trường sống; Nâng cao nhận thức cộng đồng; Phát hiện sớm dấu hiệu bệnh; Chủ động tiêm chủng cho trẻ em.

Theo WHO, tiêm chủng được đánh giá là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm gánh nặng bệnh tật do các tác nhân truyền nhiễm, đặc biệt trong bối cảnh đề kháng kháng sinh toàn cầu. Ngoài việc bảo vệ cá nhân, tiêm chủng còn giúp giảm tỷ lệ người lành mang trùng trong cộng đồng, tạo nên "lá chắn miễn dịch" bảo vệ cả những người chưa được tiêm.

GS Javier Díez Domingo - Viện Nghiên cứu Vắc xin, Cơ quan Y tế Công cộng FISABIO, Đại lộ Cataluña, Valencia, Tây Ban Nha chia sẻ, sự lưu hành và biến đổi không ngừng của các tuýp huyết thanh phế cầu đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc theo dõi sát sao nhằm kiểm soát dịch bệnh tốt hơn. Việc ứng dụng các giải pháp dự phòng tiên tiến, có khả năng bao phủ rộng các tuýp huyết thanh nguy cơ cao, là hướng đi cần thiết để thu hẹp khoảng trống miễn dịch hiện nay.

"Đây là cách tiếp cận khoa học rất quan trọng nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và tử vong do bệnh phế cầu xâm lấn, đồng thời góp phần bảo vệ sức khỏe trẻ em một cách chủ động và bền vững"- GS Javier Díez Domingo nói.

Hiện Bộ Y tế đã cấp phép 5 loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn với các công nghệ và phạm vi bảo vệ khác nhau. Trong đó, 4 loại sử dụng công nghệ cộng hợp, cho phép tạo trí nhớ miễn dịch mạnh mẽ và giảm lượng vi khuẩn lưu trú ở vùng hầu họng, góp phần bảo vệ lâu dài.

Cảnh báo các bệnh do phế cầu khuẩn ngày càng tăng, diễn biến khó lường

SKĐS - Phế cầu khuẩn là mối nguy hiểm khó lường vì có trên 100 type huyết thanh khác nhau và có từ 5 đến 90% người khỏe mạnh mang vi khuẩn này trong vòm họng. Phế cầu khuẩn cũng là tác nhân gây ra các bệnh nhiễm trùng xâm lấn nguy hiểm.