Phẫu thuật xoang mũi: Ưu điểm và những điều cần biết

Bệnh nhân bị viêm mũi xoang mãn tính, điều trị nội khoa không khả quan, tái phát nhiều lần gây ảnh hưởng đến cuộc sống hoặc trong trường hợp viêm mũi xoang cấp tính có biến chứng, phẫu thuật xoang mũi bằng nội soi (phẫu thuật nội soi mũi xoang) là phương pháp khả dụng.

1. Phẫu thuật nội soi mũi xoang là gì?

Phẫu thuật nội soi mũi xoang (FESS) là phẫu thuật xoang qua đường mũi dưới sự trợ giúp của ống nội soi. Phẫu thuật nội soi mũi xoang giúp phục hồi lại sự lưu thông của lỗ thông mũi xoang, giúp cho niêm mạc trong các xoang tự hồi phục về cấu trúc và chức năng.

2. Ưu điểm của phẫu thuật xoang mũi nội soi

Hiện nay, phẫu thuật nội soi mũi xoang được thực hiện rất phổ biến hầu như thay thế hoàn toàn các phương pháp mổ trước đây. Phẫu thuật nội soi ít xâm lấn, chỉ thực hiện bên trong mũi, không rạch ngoài da. Qua hình ảnh video thu về từ camera được đưa vào xoang mũi, tùy theo tình trạng của bệnh nhân bác sĩ sẽ dùng những dụng cụ dành riêng cho phẫu thuật nội soi thực hiện các thủ thuật làm rộng lỗ thông xoang, phục hồi sự dẫn lưu trong các xoang, chỉnh hình vách mũi, cắt cuốn mũi…

Phẫu thuật xoang mũi nội soi có ưu điểm:

Điểm vượt trội của phương pháp này là gia tăng độ chiếu sáng, rõ nét và khả năng quan sát các mốc giải phẫu trong hốc mũi, bác sĩ dễ tiếp cận và đánh giá một cách chính xác các bệnh lý sâu trong hốc mũi.

Ổ viêm được loại bỏ sạch đồng thời bảo tồn tối đa niêm mạc lành, kể cả niêm mạc bệnh lý còn có thể hồi phục được, hạn chế nạo bỏ niêm mạc triệt để như trong phẫu thuật tiệt căn trước đây. Lấy sự phục hồi niêm mạc xoang là cơ sở của sự lành bệnh.

Phẫu thuật nhẹ nhàng, dưới ánh sáng của đèn Clar mổ nội soi chính xác hơn mổ hở.

Bệnh nhân có thể về nhà sau khi kết thúc phẫu thuật không cần lưu viện,.

Phẫu thuật an toàn, ít biến chứng.

Sau mổ yếu tố thẩm mỹ đảm bảo do không có vết rạch ngoài da.

Hầu hết các bệnh nhân sau phẫu thuật có sự cải thiện rõ rệt tình trạng bệnh.

3. Khi nào nên phẫu thuật nội soi mũi xoang?

Bệnh nhân bị viêm mũi xoang mạn tính, điều trị bằng nội khoa thất bại, tái phát 4-5 đợt trong năm gây ảnh hưởng đến lao động và sinh hoạt.

Các biến chứng của viêm xoang tiến triển đe dọa sức khỏe người bệnh.

Viêm xoang do nấm: có khối u nấm, nấm xâm lấn.

Bệnh nhân viêm mũi xoang cấp tính có biến chứng.

Bệnh nhân bị viêm xoang do có cấu trúc giải phẫu mũi bất thường như lệch vách ngăn mũi, polyp mũi, gai vách ngăn, phì đại cuống mũi, xẹp lõm xoang hàm, Conchabullosa cuống mũi,...

4. Trước khi phẫu thuật nội soi mũi xoang cần chuẩn bị gì?

Người bệnh nên sắp xếp lịch trình, lên kế hoạch cho thời gian trước và sau mổ.

Bệnh nhân và người nhà bệnh nên kiêng và tránh xa thuốc lá để đảm bảo sức khỏe cho người bệnh.

Bệnh nhân sẽ được khám tổng quát để đảm bảo bệnh nhân đủ sức khỏe để thực hiện phẫu thuật.

Trước khi phẫu thuật xoang mũi bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 6 giờ, không uống nước ít nhất 2 giờ.

Cần thông báo cho bác sĩ các thuốc đang sử dụng có thành phần kháng đông và phải ngưng sử dụng trước mổ.

Đối với phụ nữ, không nên phẫu thuật xoang mũi trong thời kỳ kinh nguyệt, vì khi có kinh nguyệt niêm mạc hốc mũi sẽ bị sung huyết, làm tăng nguy cơ xuất huyết trong và sau khi phẫu thuật.

Giữ tinh thần thoải mái, không nên quá căng thẳng, lo lắng.

5. Phẫu thuật nội soi mũi xoang được thực hiện như thế nào?

Phẫu thuật nội soi mũi xoang được thực hiện sau khi gây mê nội khí quản tại phòng mổ. Phẫu thuật nội soi mũi xoang chỉ thực hiện bên trong mũi, không rạch da bên ngoài.

Hình ảnh nội soi được chiếu lên màn hình, bác sĩ phẫu thuật dùng những dụng cụ rất nhỏ dành riêng cho phẫu thuật nội soi, lấy bỏ bệnh tích trong mũi xoang, làm rộng các lỗ thông xoang, phục hồi lại sự thông khí và dẫn lưu trong các xoang. Chỉnh hình vách ngăn, cắt đốt cuống mũi có thể thực hiện cùng lúc với FESS.

Thời gian phẫu thuật khoảng 1 giờ.

Sau mổ, bệnh nhân sẽ được đặt 2 miếng xốp (merocel) vào 2 bên hốc mũi để cầm máu. Hai miếng xốp này được lấy ra từ 24 - 48 giờ sau phẫu thuật.

Những phản ứng sau khi phẫu thuật

Nghẹt mũi, đau mặt, nhức đầu: Kết quả tốt.

Chảy mũi sau: Chỉ 50% bệnh nhân có cải thiện.

Mất mùi có thể phục hồi sau phẫu thuật, nhưng mất vài tháng điều trị sau mổ với steroid xịt mũi.

Nếu có polyp: Có thể tái phát ở 50% bệnh nhân, xảy ra nhiều năm sau phẫu thuật thành công.

6. Nên làm gì sau khi phẫu thuật nội soi mũi xoang?

Sau khi phẫu thuật, mũi bệnh nhân được cầm máu bằng 2 miếng xốp, do đó bệnh nhân nên thở bằng đường miệng.

Sau khi tỉnh người bệnh sẽ có cảm giác mệt mỏi, đau họng, nghẹt mũi và khát nước. Nên khạc ra hết những chất tiết, máu trong miệng, điều dưỡng sẽ theo dõi mạch, huyết áp và nhịp thở thường xuyên.

Bệnh nhân có thể uống được một ít nước nếu có nhu cầu và không ăn uống nhiều vì dễ bị nôn.

Sau phẫu thuật, người bệnh có thể về nhà trong ngày. Những tuần đầu sẽ có cảm giác bị cảm cúm bởi niêm mạc mũi bị phù nề sau phẫu thuật. Người bệnh sẽ cảm nhận rõ đàm nhầy, máu bầm chảy từ mũi xuống họng kéo dài khoảng 3 tháng sau mổ. Đây là những phản ứng bình thường, không nên quá lo lắng.

Người bệnh cần uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, tái khám theo lịch.

7. Một số tai biến có thể xảy ra trong phẫu thuật nội soi mũi xoang

Các tai biến nhẹ có thể gặp như chảy máu trong phẫu thuật hoặc hai tuần sau phẫu thuật, khoảng 20% bệnh nhân có thể cần mổ lần hai để cầm máu. Nếu bệnh nhân có mổ vách ngăn thì sẽ có nguy cơ (rất thấp) bị biến dạng sống mũi.

Tai biến nặng nhất có thể gặp như mù, tổn thương nhu mô não, xuất huyết ồ ạt do vỡ động mạch cảnh trong... Tuy nhiên, các tai biến nặng thường rất hiếm xảy ra, tỷ lệ dưới một phần ngàn (1‰). Đa số các biến chứng là nhẹ và tạm thời, bệnh nhân có thể phục hồi được. Các biến chứng nặng nếu phát hiện sớm có thể xử trí và hồi phục tốt.

 8. Những điều nên tránh sau phẫu thuật nội soi mũi xoang

Tránh thuốc lá, khói, bụi.

Tránh làm công việc nặng, kể cả thể dục thể hình.

Tránh xì mũi mạnh nhất là sau khi rửa mũi.

Tránh tiếp xúc với những người bị cảm cúm.

Không uống nhiều rượu bia.

Không bơi lặn.