Phẫu thuật và dùng thuốc điều trị lỗ tiểu đóng thấp

Lỗ tiểu đóng thấp ở bé trai là một dị tật khá thường gặp, khoảng 1/300 trẻ trai. Lỗ tiểu không mở ở đỉnh quy đầu mà mở ở thân dương vật, thường gặp ở phần dưới thân dương vật. Khoảng cách giữa lỗ tiểu và đỉnh quy đầu càng xa thì bệnh càng nặng, điều trị càng khó. Nếu trẻ mắc bệnh không được điều trị có thể dẫn đến vô sinh khi trưởng thành.

Đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân dẫn đến lỗ tiểu đóng thấp, nhưng có một tỷ lệ khá cao trẻ sinh ra bị lỗ tiểu đóng thấp có liên quan đến yếu tố di truyền, nội tiết... 

Lỗ tiểu đóng thấp được chia làm 3 thể:

• Thể trước (nhẹ): 50%
• Thể giữa (trung bình): 20%
• Thể sau (nặng): 30%

1. Phẫu thuật điều trị lỗ tiểu đóng thấp

Điều trị lỗ tiểu đóng thấp chủ yếu là phẫu thuật nhằm tạo hình niệu đạo và dương vật. Nguyên tắc tạo hình phải đảm bảo cả hai mặt chức năng và thẩm mỹ, đồng thời tránh tốn kém và chấn thương tâm lý cho bệnh nhân.

1.1 Điều trị trước phẫu thuật

Trường hợp có dương vật nhỏ, bệnh nhân cần được điều trị nội tiết trước phẫu thuật. Mỗi liều cách nhau 1 - 3 tuần làm cho dương vật có kích thước đủ để phẫu thuật.

1.2 Phẫu thuật

- Mục tiêu của phẫu thuật cần đạt:

• Tạo hình lỗ tiểu và quy đầu bình thường.
• Dương vật thẳng.
• Niệu đạo bình thường.
• Đủ da che phủ dương vật.
• Vị trí bìu so với dương vật bình thường.

- Chỉ định và thời điểm phẫu thuật:

• Tất cả các trường hợp bị lỗ tiểu đóng thấp đều có chỉ định phẫu thuật.
• Thời điểm phẫu thuật lý tưởng là từ 1 đến 2 tuổi. Phẫu thuật càng sớm càng tránh cho bệnh nhân bị chấn thương tâm lý về sau.

- Kỹ thuật mổ: Trước khi phẫu thuật, thực hiện vệ sinh da qui đầu, tách dính và rửa da quy đầu bằng xà bông và betadin. Phẫu thuật được thực hiện dưới gây mê; tê ngoài màng cứng hoặc tê cùng được sử dụng để giảm đau trong và sau mổ. Bác sĩ thực hiện phẫu thuật với kính lúp có độ phóng đại 2,5 đến 3,5 lần.

+ Giữ dương vật bằng cách khâu một mối chỉ neo ở mặt lưng gần đỉnh qui đầu: Chỉ này được sử dụng để giữ dương vật trong lúc mổ và dùng để cố định ống thông tiểu sau khi mổ. Tùy mức độ cong dương vật, tình trạng lỗ tiểu mà bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp khác nhau, chẳng hạn lỗ tiểu hẹp thì mở rộng lỗ tiểu, nếu niệu đạo mỏng thì cắt bỏ phần niệu đạo mỏng...

+ Cắt xơ, làm thẳng dương vật: Bước này cẩn đánh dấu đường mổ bằng bút mực vô trùng. Sử dụng thuốc tê lidocain + adrenalin 0,2% bơm vào đường mổ để có tác dụng tê và cầm máu. Sau đó rạch da theo đường đã đánh dấu, cắt xơ, lột dương vật cắt hết xơ ở mặt lưng và mặt bụng dương vật. Thực hiện các biện pháp làm thẳng dương vật.

+ Tạo hình niệu đạo: Tùy tình trạng dị tật, bác sĩ có thể chọn lựa các phương pháp tạo hình niệu đạo thích hợp: Phẫu thuật một thì áp dụng đối với lỗ tiểu thấp thể trước và thể giữa kèm cong dương vật nhẹ đến vừa; phẫu thuật nhiều thì áp dụng đối với lỗ tiểu thấp thể sau kèm cong dương vật nặng.

+ Tạo hình lỗ tiểu mới ở đỉnh quy đầu và tạo hình qui đầu: Cần cho bệnh nhân dùng kháng sinh phổ rộng cephalosporin thế hệ 3 trong thời gian đặt thông tiểu; giảm sưng, giảm đau bằng acetaminophen; có thể sử dụng thuốc chống co thắt bàng quang oxybutydin.

 2. Lưu ý khi phẫu thuật điều trị lỗ tiểu đóng thấp

Hầu hết dị tật lỗ tiểu đóng thấp được chỉnh sửa chỉ trong một lần mổ. Một số trường hợp nặng bệnh nhân cần được mổ 2 lần hoặc hơn. Thông thường, thời gian nằm viện từ 7-14 ngày. Người chăm sóc bệnh nhân cần theo dõi để nhận biến biến chứng nếu có xảy ra.

- Biến chứng sớm thường: Xảy ra trong thời gian hậu phẫu, thường gặp là chảy máu vết mổ. Lúc này bác sĩ sẽ thực hiện biện pháp cầm máu bằng băng ép, đốt điện hoặc khâu cầm máu. Nếu biến chứng máu tụ thì phải dùng các biện pháp nhằm thoát máu tụ. Trường hợp nhiễm trùng vết mổ phải thay băng và sử dụng kháng sinh theo kháng sinh đồ.

Nếu có nghẹt ống thông tiểu, phải bơm rửa hoặc đặt lại ống thông tiểu với kích cỡ nhỏ hơn hoặc dẫn lưu trên xương mu hoặc mở bàng quang ra da. 

Trường hợp bị tuột ống thông tiểu cần đặt lại ống thông tiểu với kích cỡ nhỏ hơn hoặc dẫn lưu trên xương mu hoặc mở bàng quang ra da. Bí tiểu sau khi rút thông tiểu cần đặt lại ống thông tiểu với kích cỡ nhỏ hơn hoặc dẫn lưu trên xương mu hoặc mở bàng quang ra da.

- Biến chứng muộn: Tỉ lệ khoảng 20% với các tình trạng như rò niệu đạo, hẹp lỗ tiểu, hẹp niệu đạo, tụt lỗ tiểu (lỗ tiểu thấp tái phát), xoay/cong dương vật. Khi gặp phải các biến chứng này, bệnh nhân cần nhập viện để được sửa chữa và điều chỉnh lại.

3. Chăm sóc và hồi phục sau khi điều trị lỗ tiểu đóng thấp

- Chăm sóc trẻ khi nằm viện: Sau phẫu thuật, người nhà cần được hướng dẫn việc chăm sóc vết mổ và ống thông tiểu cho bệnh nhân. 

Quan sát xem băng có thấm máu không, quy đầu hồng hay bị sưng bầm, vết mổ có tiết dịch, mủ hay không, cụ thể: Sau phẫu thuật, không để người bệnh hoạt động quá mức; chú ý cho trẻ ăn uống đầy đủ chất; uống nhiều nước; tránh táo bón; giữ gìn vệ sinh thân thể và môi trường.

- Chăm sóc trẻ khi xuất viện: Chú ý cho trẻ uống thuốc đầy đủ và đúng theo toa, tái khám đúng hẹn. Tái khám rất quan trọng, bởi qua đó bác sĩ mới đánh giá được kết quả điều trị, theo dõi và xử lý biến chứng (nếu có) cho trẻ kịp thời.

Mời độc giả xem thêm video: