Vài nét về phẫu thuật Lasik
Theo Bách khoa thư mở, phẫu thuật LASIK hay Lasik là chữ viết tắt của cụm tiwf tiếng Anh Laser-Assisted Insitu Kenatomileusis. Người ta dùng dao vi phẫu (Microkeratome) cắt giác mạc để làm một vạt, lật sang một bên sau đó dùng laser để bào mỏng giác mạc theo ý muốn. Khi laser làm xong đậy vạt giác mạc lại mà không cần phải khâu.Nói cách khác, đây là phương pháp phẫu thuật tiên tiến sử dụng laser excimer điều chỉnh bề mặt cong của giác mạc nhằm khắc phục các tật khúc xạ như cận thị, viễn và loạn thị.
Phẫu thuật LASIK đầu tiên được thực hiện vào năm 1950 bởi bác sĩ nhãn khoa người Tây Ban Nha, Jose Barraquer, tại BV. Bogota, thuộc Colombia nước Mỹ.Nơi đây cũng phát triển sử dụng công cụ microkeratome đầu tiên để thay đổi hình dạng và được Barraquer gọi là Keratomileusis. Từ đây, dựa trên nền tảng do Barraquer phát minh và ứng dụng, kỹ thuật được nâng cấp và có thêm những biến thể mới như RK (radial keractomy) ở Liên Xô hay PRK (photorefractive keractomy) ra đời năm 1983 tại Mỹ.
Đến đầu thập niên 90 thế kỷ trước, phẫu thuật LASIK trở nên sôi động, và đến nay có tới hàng chục triệu ca mổ được thực hiện khắp thế giới. LASIK được nhiều người tin dùng, nhất là giới trẻ vì nó nhẹ nhàng và nhanh chóng, chỉ vài phút là xong.
Các bước cơ bản của phẫu thuật Lasik
Quy trình phẫu thuật Lasik gồm ba bước là tạo vạt giác mạc, chiếu laser và đưa vạt giác mạc trở lại. Theo quy trình này, một vạt giác mạc bề dày khoảng 110 micromet được tạo ra bằng microkeratome, vạt này được lật sang một bên để bộc lộ ra nền nhu mô giác mạc bên dưới. Tiếp theo, từng lớp mỏng nhu mô giác mạc được bóc tách dưới tác động của các xung laser theo một lập trình định sẵn. Thời gian chiếu laser được tính bằng giây.Sau cùng, vạt giác mạc được đưa trở lại để che vết mổ mà không cần khâu. Laser tác động lên phần trung tâm giác mạc để điều trị cận thị, tác động lên phần xa trung tâm điều trị viễn thị, hoặc theo một trục làm giác mạc trở thành hình chỏm cầu để điều trị loạn thị. Theo các bác sĩ phẫu thuật, kết quả sau phẫu thuật bệnh nhân có thể nhìn rõ tối đa mà không cần kính.Kỹ thuật này thích hợp cho người từ 18 tuổi trở lên đã ổn định độ khúc xạ.
Riêng nhóm người mắc các bệnh lý mắt như viêm kết giác mạc, glaucoma, có tiền sử viêm giác mạc do Herpes, mắc bệnh giác mạc hình chóp, giác mạc quá mỏng, khô mắt nặng, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, mắc bệnh tự miễn... không nên dùng Lasik.
Vài sự thật ít biết về phẫu thuật Lasik
Trước khi Lasik, bác sĩ đã dùng dao kim cương để cắt giác mạc
Trước khi Lasik thịnh hành, các bác sĩ phẫu thuật đã sử dụng kỹ thuật cắt giác mạc xuyên tâm, với 4 đến 32 “vết cắt sâu” trong mắt bằng một con dao kim cương để thay đổi hình dạng của giác mạc. Kỹ thuật này được viện mắt Vision Eye Institute (VEI) của Australia ví như cắt một chiếc bánh pizza. Theo VEI, mặc dù nghe có vẻ ngon lành, nhưng kiểu phẫu thuật cắt bánh pizza còn tồn tại rủi ro như nhiễm trùng hoặc nếu vô tình cắt quá sâu có thể gây tổn thương mắt. Ngoài ra, nó có thể làm cho nhãn cầu nhạy cảm khi thay đổi về độ cao, như nhà leo núi Beck Weathers đã từng mắc phải khi ông cố leo lên đỉnh Everest năm 1996.
Trước khi Lasik ra đời, bác sĩ đã dùng dao kim cương để cắt giác mạc
Theo tờ Guardian, ngay sau khi trải qua phẫu thuật cắt giác mạc, Beck đã tham gia việc leo núi và khi lên tới độ cao nhất định giác mạc của Beck đã biến dạng, mờ mắt khiến Beck bị mắc kẹt trong nhiệt độ băng tuyết giá lạnh, riêng hai tay tê cóng không cử động được. Vì lý do trên giới nhãn khoa khuyến cáo, nhất định sau phuật thuật Lasik người bệnh nên tránh xa môi trường sống trên cao mặc dù bản thân Lasik an toàn và chính xác hơn so với cắt giác mạc xuyên tâm (radial keratotomy).
Cuộc chiến tranh Lasik giữa Mỹ và Canada
Trong những năm 80 ở thế kỷ trước, chỉnh sửa mắt bằng laser đã được “khởi nghiệp” để thay cho các kỹ thuật truyền thống. Năm 1989, Canada đã phê chuẩn laser excimer trong Lasik và 7 năm sau, năm 1996 Mỹ cũng bắt đầu phê duyệt kỹ thuật này. Mặc dù Canada là quốc gia tiên phong nhưng Mỹ lại một mực khẳng định họ mới là nước đi đầu. Và theo tờ LA Times mô tả, cuộc chiến tranh Lasik giữa Mỹ và Canada bắt đầu bùng nổ.
Thay vì làm điều hợp lý và giúp bệnh nhân sáng mắt ra, hai quốc gia tiên phong này lại quay ra ganh đua chất lượng, ai cũng bảo Lasik của mình tốt và nói xấu nhau.Các bác sĩ phẫu thuật mắt Canada đã buộc tội các đồng nghiệp Mỹ cướp thị lực của bệnh nhân, khiến thị lực của họ ngày càng mờ thêm. Các bác sĩ Mỹ cũng không vừa, quyết trả đũa bằng cách tuyên bố các bác sĩ phẫu thuật Lasik Canada có thể gây mù cho bệnh nhân theo đúng nghĩa đen. “Bệnh nhân sợ mù hơn sợ chết, nếu mạo hiểm để cho các bác sĩ Canada đụng vào mắt mình”, báo chí Mỹ phụ họa.
Không hiểu cuộc chiến có đi đến đoạn kết hay không nhưng theo tờ LA Times, các bác sĩ ở Mỹ tính phí đắt hơn nhiều lần so với các bác sĩ Canada, và viện lý do phí bản quyền cao.
Người ta hoài nghi về con số phẫu thuật Lasik
Theo tờ Chicago Tribune (CT), trong giai đoạn từ năm 2007 đến 2015, số bệnh nhân phẫu thuật Lasik giảm hơn 50%. Không ai rõ lý do, nhưng theo chủ tịch Hiệp hội Phẫu thuật Đục thủy tinh thể và Khúc xạ Mỹ (ASCRS) lý do chính là vì kinh tế sa sút, nhưng theo CT lý do thực là do Internet đã đưa ra những câu chuyện kinh dị sau phẫu thuật Lasik, như gây suy nhược mắt, suy giảm thị lực và xuất hiện cảm giác nóng rát. Ngoài ra, theo một quan chức ở Cơ quan Quản lý Thực & Dược phẩm Mỹ (FDA), tiến sĩ Daniel Durrie, có tới 45% bệnh nhân phát triển các triệu chứng về thị lực mà trước Lasik họ không có. Cũng theo Daniel Durrie, tính đến năm 2016 số người phẫu thuật Lasik giảm 23%. Sau đó, Durrie đã đứng ra thành lập doanh nghiệp để tái khởi động Lasik.
Tạp chí Journal of Cataract and Refractive Surgery (JCRS) đã trích dẫn con số cho biết có tới 96% bệnh nhân Lasik hài lòng với kết quả phẫu thuật. Hóa ra, JCRS là ấn phẩm của ASCRS, trong đó chính Daniel Durrie là một thành viên. ASCRS có tôn chỉ phụ vụ cho Hội đồng Phẫu thuật Khúc xạ Mỹ (ARSC), gồm các tập đoàn và chuyên gia y tế sống nhờ vào Lasik.Rất có thể, nó liên quan đến lợi ích hoặc cố ý quảng cáo nên các con số này không thống nhất.Vì vậy, nhóm người mắc bệnh thị lực cần tư vấn chuyên môn cụ thể trước khi phẫu thuật bằng Lasik.
Tác dụng phụ hiếm gặp nhưng kinh hoàng
Trích dẫn số liệu nêu trong JCRS, tờ New York Daily News cho biết, đại đa số bệnh nhân Lasik không hối hận khi phẫu thuật mặc dù người ta quảng cáo rùm beng và ém nhẹm các phản ứng phụ.Song về kỹ thuật thuần túy, Lasik có thể để lại những phản ứng phụ khủng cho dù hiếm gặp.
Cựu chiến binh Mỹ tên là Max Cronin đã phải bỏ đại học và ngừng lái xe sau khi phẫu thuật Lasik, và lâm vào cảnh bi đát, cùng quẫn. Theo Max Cronin, anh ta có cảm giác như “kim đâm vào mắt liên tục”. Một bệnh nhân khác, Paul Fitzpatrick đã phải chịu đựng đau suốt 20 năm liền sau khi phẫu thuật Lasik hoặc nhà nữ khí tượng học Jessica Starr cũng rơi vào tình trạng tương tự, xuất hiện tầm nhìn giống như sương mù dai dẳng sau phẫu thuật. Đáng buồn, cả ba bệnh nhân này đã không vượt lên chính mình, cuối cùng họ đã tìm cách quyên sinh.
Sẽ là không công bằng và vô trách nhiệm nếu nói rằng cả ba trường hợp trên là điển hình của phẫu thuật Lasik. Tuy hiếm gặp nhưng vẫn là những bi kịch đích thực, vì vậy nó cần được các cơ quan chức năng đáng giá thật kỹ lưỡng cái được và mất, còn bệnh nhân không nên vì lợi ích trước mắt, không muốn đeo kính mà quyết định vội vàng để rồi chuốc lấy những hậu quả đáng tiếc.
Cuộc chiến Lasik giữa Mỹ và Canada không khác gì cuộc chiến tranh thương mại Mỹ và Trung Quốc hiện nay
Sau phẫu thuật Lasik nhiều người vẫn phải cần đến kính
Lasik đã giải thoát nhiều bệnh nhân khỏi những rắc rối khi phải đeo kính, nhưng không phải ai cũng nhận được lợi thế này hoặc không phải đeo kính nữa. Theo VEI, có ba lý do chính khiến một người phải đeo kính sau Lasik là họ phải dùng đơn thuốc cao, bác sĩ phẫu thuật có chuyên môn kém, hoặc do tuổi tác.
Lý do thứ nhất nghe có vẻ là lạ bởi mục tiêu tổng thể của Lasik là cải thiện tầm nhìn cho mọi đối tượng. Nhưng người phải dùng đơn thuốc đặc biệt là nhóm có dạng mắt kém ổn định, vì vậy sau phẫu thuật, thị lực của họ có thể xấu đi do giác mạc phát triển thêm những khiếm khuyết mới. Lý do thứ hai, về cơ bản có thể hiểu là bác sĩ không đủ năng lực hoặc cố ý khiến người bệnh không được hưởng lợi từ phẫu thuật. Vì lý do này VEI khuyến cáo những người cần phẫu thuật nên đến “các phòng khám có uy tín” để phẫu thuật nhằm đảm bảo mức độ an toàn cao nhất. Lý do cuối cùng liên quan đến sinh học. Khi bước vào tuổi 40 thị lực bắt đầu suy giảm, tuy nhiên, tuổi cao không có nghĩa không phẫu thuật Lasik được, nhất là nhóm người trung niên, nhưng cũng đừng kỳ vọng sẽ tạm biệt kính vĩnh viễn.
