Phục vụ du khách
Theo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, hiện nay đơn vị đang quản lý 8 hiện vật/bộ hiện vật (với 33 hiện vật đơn lẻ) được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia.
Trong đó, Cửu vị thần công gồm 9 khẩu, đặt tại cửa Quảng Đức và cửa Thể Nhân. Cửu đỉnh gồm 9 hiện vật, đặt tại sân Thế Miếu. Bộ sưu tập vạc đồng gồm 10 hiện vật, đặt tại sân trước nền điện Cần Chánh, nền cung Khôn Thái, sân trước nền điện Kiến Trung, hiên điện Long An và tại sân trước điện Ngưng Hy, lăng vua Đồng Khánh.
Cửu vị thần công.
Ngai vua triều Nguyễn đặt tại điện Thái Hòa. Áo tế giao đang lưu giữ tại kho cổ vật của Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế. Bia Khiêm cung ký tại lăng Tự Đức. Đại hồng chung và Bia "Ngự kiến Thiên Mụ Tự" đều đặt tại chùa Thiên Mụ.
Ngoài những hiện vật này, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đang xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận bảo vật quốc gia cho những hiện vật gồm ngai vua Duy Tân (Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế). Cặp rồng chầu thời Thiệu Trị (sân Duyệt Thị Đường) và Chuông Ngọ Môn thời Minh Mạng (lầu Ngũ Phụng).
Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, trong số 8 hiện vật/bộ hiện vật (với 33 hiện vật đơn lẻ) được công nhận là bảo vật quốc gia, riêng hiện vật Áo tế giao được bảo quản tại kho cổ vật Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế còn 32 hiện vật còn lại đều được trưng bày phục vụ du khách.
"Tại các điểm hiện đang trưng bày bảo vật quốc gia, chúng tôi đặt biển giới thiệu tại chỗ, đồng thời gắn mã QR code để du khách có thể truy cập thông tin, tìm hiểu sâu hơn về hiện vật. Toàn bộ các bảo vật quốc gia đều đã được số hóa 3D để phục vụ việc quản lý và phát huy giá trị", lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế thông tin.
Bảo vật quốc gia Cửu đỉnh.
Chị Nguyễn Thị Thương Nhàn (du khách đến từ Hà Tĩnh) chia sẻ, đến với Huế, khi vào tham quan di tích Huế, chị rất ấn tượng với hình ảnh Cửu đỉnh được trưng bày. "Chỉ cần sử dụng điện thoại kết nối mạng quét mã QR được là tôi có thể biết về thông tin, giá trị lịch sử của bộ Cửu đỉnh. Quả thực rất ấn tượng về độ tinh xảo và giá trị lịch sử mà nó mang lại", chị Nhàn nói.
Được biết, vào năm 2020, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế xuất bản ấn phẩm Bảo vật quốc gia thời Nguyễn tại Huế, giới thiệu các bảo vật quốc gia do Trung tâm quản lý.
Từ tháng 6/2023, Trung tâm tổ chức Triển lãm "Giang sơn Việt Nam trên Cửu Đỉnh" để giới thiệu toàn bộ hình ảnh về núi, sông, biển của Việt Nam được khắc trên Cửu Đỉnh. Triển lãm diễn ra tại Hiển Lâm Các (Đại Nội) và đến nay vẫn đang diễn ra.
Tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý, trưng bày hiện vật
Hiện nay, đa số các bảo vật quốc gia do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế quản lý là những hiện vật có kích thước lớn, được trưng bày thường xuyên để phục vụ du khách.
"Mặc dù có nhiều phương án bảo vệ như dựng nhà bao che, phân công lực lượng trực bảo vệ tuy nhiên do một bộ phận du khách thiếu ý thức, thường xuyên viết, vẽ, khắc lên di tích, lên các hiện vật đang trưng bày cũng như tìm cách tiếp cận, sờ mó, ngồi lên ngai vua triều Nguyễn là những khó khăn trong công tác bảo quản, bảo vệ hiện vật", lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế nhìn nhận.
Bảo vật quốc gia Đại hồng chung được đặt tại chùa Thiên Mụ.
Theo lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, bảo quản hiện vật là công việc đòi hỏi những người có đào tạo bài bản về chuyên ngành, có kinh nghiệm trong thực tiễn. Tuy nhiên, nguồn nhân lực này hiện nay vẫn còn thiếu, gây khó khăn trong bảo qản hiện vật, đặc biệt bảo vật quốc gia.
Đến nay, Trung tâm tiến hành số hoá cho hơn 200 hiện vật, bao gồm 33 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành số hoá 3D cho hiện vật, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý, trưng bày hiện vật.
Ngoài ra, thường xuyên quảng bá hình ảnh hiện vật và bảo vật quốc gia trên các phương tiện thông tin, giới thiệu qua các bài viết đăng trên tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước…
Đưa thông tin và giá trị các hiện vật, bảo vật quốc gia vào chương trình Giáo dục di sản nhằm giúp các em học sinh, sinh viên hiểu biết về nguồn gốc lịch sử, giá trị của bảo vật, để các em có ý thức gìn giữ góp phần vào công tác bảo tồn cũng như phát huy giá trị của bảo vật.
"Bảo quản hiện vật bảo tàng, trong đó có bảo vật quốc gia là lĩnh vực đòi hỏi cán bộ có trình độ chuyên môn sâu. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu. Kiến nghị cần có các khoá đào tạo, trong đó chú trọng thực hành công tác bảo quản hiện vật tại bảo tàng và các điểm di tích. Ngoài ra, ưu tiên kinh phí để đầu tư trang thiết bị chuyên dụng trong việc trưng bày, bảo quản bảo vật quốc gia theo chế độ đặc biệt", lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế chia sẻ.
H.Dũng