Đây là bệnh lý mạn tính, tiến triển kéo dài và cần điều trị suốt đời. Theo thống kê, khoảng 1% dân số có thể mắc tâm thần phân liệt, trong đó nam giới thường khởi phát sớm và có triệu chứng nặng hơn nữ giới.
Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh tâm thần phân liệt là yếu tố quyết định để giảm gánh nặng bệnh tật.
Điều đáng lo ngại là người mắc bệnh có nguy cơ tử vong sớm cao gấp 3 lần so với dân số chung. Khoảng 5% trường hợp tử vong do tự sát, và gần 70% người bệnh trên toàn thế giới chưa được điều trị đầy đủ. Vì vậy, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định để giảm gánh nặng bệnh tật.
Dấu hiệu nhận biết sớm
Tâm thần phân liệt thường khởi phát âm thầm, các dấu hiệu ban đầu dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với stress, mệt mỏi. Một số biểu hiện cần đặc biệt chú ý:
• Ảo giác: thường gặp nhất là nghe thấy giọng nói không tồn tại.
• Hoang tưởng: tin rằng ai đó đang theo dõi hoặc muốn hại mình.
• Suy nghĩ rối loạn: nói năng lộn xộn, khó tập trung.
• Cảm xúc bất thường: giảm hứng thú, mất động lực, ít giao tiếp.
• Xa lánh xã hội: thu mình, tránh tiếp xúc, bỏ bê học tập hoặc công việc.
• Thay đổi thói quen cá nhân: bỏ qua vệ sinh, ăn uống thất thường.
Nếu những dấu hiệu này kéo dài, người bệnh cần được thăm khám chuyên khoa sớm để được hỗ trợ.
Cần phối hợp nhiều liệu pháp trong quá trình điều trị bệnh tâm thần phân liệt.
Bệnh tâm thần phân liệt có chữa được không?
Tâm thần phân liệt là một bệnh mạn tính cần được chăm sóc lâu dài. Cần phối hợp nhiều liệu pháp trong quá trình điều trị bệnh tâm thần phân liệt. Điều trị đúng và sớm có thể kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và hạn chế tái phát. Khoảng thời gian từ 2 đến 5 năm sau cơn loạn thần đầu tiên có tính chất quyết định đến diễn biến của bệnh. Trong khoảng thời gian này, người bệnh cần đến khám và điều trị tại các phòng khám chuyên khoa hoặc các tổ chức hỗ trợ. Điều trị sớm giúp:
• Giảm mức độ nặng của bệnh.
• Nâng cao khả năng hòa nhập xã hội.
• Giảm nguy cơ trầm cảm, lạm dụng chất gây nghiện, tự sát.
• Rút ngắn thời gian nằm viện và giảm tái phát.
Các phương pháp điều trị
1. Điều trị bằng thuốc
Thuốc chống loạn thần là nền tảng, giúp kiểm soát ảo giác, hoang tưởng và rối loạn suy nghĩ. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ và tái khám định kỳ để điều chỉnh liều phù hợp.
2. Liệu pháp tâm lý
• Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT): giúp quản lý lo âu, trầm cảm và hỗ trợ cai nghiện.
• Liệu pháp hỗ trợ: cung cấp kiến thức, động viên và hướng dẫn kỹ năng ứng phó.
• Liệu pháp phục hồi nhận thức: rèn luyện trí nhớ, sự tập trung và kỹ năng giải quyết vấn đề.
3. Liệu pháp sốc điện (ECT)
Thường chỉ định khi bệnh kháng thuốc, hoặc có nguy cơ cao tự sát, kích động nguy hiểm. Mặc dù liệu pháp sốc điện thường là cách tiếp cận cuối cùng đối với bệnh tâm thần phân liệt, nhưng những bệnh nhân kháng thuốc có khả năng khiến bản thân hoặc người khác gặp nguy hiểm thường được khuyến nghị điều trị bằng phương pháp này.
Phương pháp điều trị này liên quan đến việc sử dụng một dòng điện áp vào da đầu, kích thích một số phần trong não. Sự kích thích đó gây ra một cơn động kinh ngắn, có thể giúp cải thiện chức năng não cho những người bị trầm cảm nặng, có hành vi tự sát.
Cần chia sẻ, động viên, giúp người bệnh duy trì hoạt động thường ngày.
4. Hỗ trợ xã hội và phục hồi chức năng
Gia đình, cộng đồng và các tổ chức xã hội đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh duy trì điều trị, học nghề, tái hòa nhập cuộc sống.
Nhận biết mức độ nghiêm trọng đáng báo động của bệnh tâm thần phân liệt
Nếu không được điều trị, tâm thần phân liệt có thể dẫn đến:
• Tự sát hoặc tự hại.
• Hành vi kích động khó kiểm soát.
• Cô lập xã hội, suy giảm khả năng lao động và học tập.
• Lạm dụng chất kích thích, trầm cảm.
• Mất an toàn tài chính và nguy cơ vô gia cư.
Không ít trường hợp, người bệnh bị "cướp đi tuổi trẻ", chịu các hậu quả do ảo giác và hoang tưởng chi phối cảm xúc, hành vi, hoặc bệnh tiến triển mạn tính gây mất dần các kỹ năng học tập, nghề nghiệp, xã hội.
Gia đình và cộng đồng cần làm gì?
• Nhận biết sớm: không xem nhẹ các biểu hiện bất thường về hành vi và cảm xúc.
• Đưa đi khám kịp thời: tránh tâm lý kỳ thị, trì hoãn điều trị.
• Đồng hành lâu dài: người bệnh cần tuân thủ thuốc, trị liệu và tái khám.
• Tạo môi trường hỗ trợ: chia sẻ, động viên, giúp người bệnh duy trì hoạt động thường ngày.
Kết luận
Tâm thần phân liệt là bệnh lý mạn tính, nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng. Gia đình và cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc nhận biết dấu hiệu, đưa người bệnh đi khám và hỗ trợ họ hòa nhập. Đừng để sự im lặng và kỳ thị trở thành rào cản, bởi mỗi ngày chậm trễ có thể làm mất đi cơ hội quý giá để người bệnh sống khỏe mạnh, hạnh phúc hơn.
Thông tin hỗ trợ
Bệnh viện Tâm thần Hà Nội
📍 Địa chỉ: Số 30, Ngõ 467, Đường Nguyễn Văn Linh, Phường Phúc Lợi, Hà Nội
📞 Hotline: 0967 301 616
🌐 Website: http://benhvientamthanhanoi.com
Bệnh viện Tâm thần Hà Nội