Tại buổi gặp mặt báo chí mới đây, ông Nguyễn Đức Hòa - Phó Giám đốc phụ trách Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP. Hà Nội cho biết, BHXH Hà Nội phát hiện một số trường hợp sử dụng giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH giả để thanh toán chế độ. Những loại giấy tờ giả chủ yếu gồm Giấy ra viện và Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH. Bởi muốn thanh toán chế độ ốm đau, thai sản (điều trị nội trú) phải có giấy ra viện; còn nếu điều trị ngoại trú thì phải có giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH. Những loại giấy tờ giả trên thường ghi nơi cấp là Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Giao thông vận tải, Bệnh viện đa khoa Nông nghiệp, Bệnh viện đa khoa Sóc Sơn…
Mới đây nhất, BHXH quận Cầu Giấy đã phát hiện một trường hợp sử dụng giấy ra viện giả mua trên mạng để thanh toán BHXH chế độ ốm đau.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ của Công ty TNHH Khách sạn Grand Plaza (Hà Nội) từ bà Nguyễn Thu Hà đề nghị thanh toán ốm đau cho một người lao động mang tên Vũ Thị Hà Ph. (sinh ngày 16/5/1990), BHXH quận Cầu Giấy đã rà soát, kiểm tra và nhận thấy mẫu dấu vẫn mang tên cũ là “Bệnh viện Giao thông vận tải Trung ương” chứ không phải “Công ty CP Bệnh viện Giao thông vận tải” (do Bệnh viện Giao thông - Vận tải Trung ương đã chính thức chuyển thành Công ty CP Bệnh viện Giao thông vận tải từ ngày 5/1/2016).
Thấy có dấu hiệu gian lận, BHXH quận Cầu Giấy đã gửi công văn tới Công ty TNHH Khách sạn Grand Plaza mời bà Vũ Thị Hà Ph. đến làm việc. Tuy nhiên, sau buổi làm việc, do bà Ph. không ký vào biên bản nên BHXH quận Cầu Giấy phải mời lãnh đạo Công ty TNHH Khách sạn Grand Plaza cùng làm việc để giải quyết hồ sơ ốm đau của bà Vũ Thị Hà Ph.
Tại buổi làm việc, bà Vũ Thị Hà Ph. cho biết, khi bị sốt, bà đến khám tại một phòng khám gần nhà tại phố Trần Bình (quận Cầu Giấy, Hà Nội) và được tư vấn mua thuốc mang về nhà tự uống hạ sốt. Tuy nhiên, phòng khám không được phép cấp giấy khám bệnh nên bà Ph. đã tự tìm mua giấy ra viện ở trên mạng với giá 150.000 đồng (chỉ cần thỏa thuận giá cả, người bán sẽ mang đến giao tận tay) nộp cho công ty để làm thủ tục thanh toán với cơ quan BHXH. Sau buổi làm việc, bà Ph. đã nhận ra vi phạm của mình và đề nghị không thanh toán chế độ ốm đau nữa; đồng thời nghiêm túc rút kinh nghiệm.
Từ thực tế này, ông Nguyễn Đức Hòa cho hay, do hiện nay chưa có quy định xử phạt đơn vị sử dụng lao động khi nộp chứng từ giả mà cơ quan BHXH chỉ từ chối thanh toán. Nguyên nhân sâu xa là từ người lao động, còn đơn vị sử dụng lao động chỉ có trách nhiệm tiếp nhận, tổng hợp, lập hồ sơ chuyển lên đề nghị cơ quan BHXH thanh toán. Vì thế, khi phát hiện ra giấy tờ giả, chứng từ giả thì cơ quan BHXH chỉ tiếp cận với đơn vị sử dụng lao động.
Không ít đơn vị sử dụng lao động khi bị cơ quan BHXH nhắc nhở, trả lại giấy tờ, chứng từ giả, từ chối thanh toán đã đồng tình, ủng hộ cơ quan BHXH và nghiêm túc rút kinh nghiệm trong quản lý. Thậm chí, có đơn vị còn khá bức xúc trước thực trạng này bởi người lao động không có bệnh nhưng vẫn có giấy xác nhận của bệnh viện để nghỉ việc hưởng BHXH.
Nguyên nhân hàng đầu, theo ông Hòa, do người lao động nghỉ việc vì một lý do nào đó đã tìm mua giấy xác nhận để được thanh toán chế độ và hợp thức hóa việc nghỉ ốm. Thứ hai, do người lao động đi khám bệnh chọn các phòng khám tư để dễ hợp thức hóa việc khám bệnh, nghỉ việc hưởng BHXH. Họ thường nghĩ rằng, việc bỏ ra một khoản tiền nhỏ mua giấy giả nếu thanh toán trót lọt sẽ có lời hơn.
Về biện pháp chủ yếu khắc phục tình trạng này, theo lãnh đạo BHXH Hà Nội cho rằng cần nâng cao trách nhiệm của cán bộ trong quá trình duyệt chứng từ. Tuy nhiên, do hầu hết phải kiểm soát bằng tay với số lượng chứng từ quá lớn nên sẽ rất khó kiểm soát triệt để, nhất là với những chứng từ cấp khống.
“Chúng tôi đang tập trung nghiên cứu thử nghiệm việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát việc cấp giấy khám chữa bệnh và giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH để giúp ngăn chặn việc lạm dụng quỹ cũng như góp phần giảm tải công việc cho cán bộ xét duyệt” - ông Hòa nói.