Việc sử dụng các chất ma túy này rất nguy hiểm, gây ảo giác và kích thích thần kinh trung ương, có thể mất khả năng kiểm soát hành vi, phát sinh các vi phạm pháp luật, gây nguy hiểm cho bản thân và xã hội.
Nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi của tội phạm ma túy
Thông tin từ Viện KHHS cho biết, từ cuối năm 2018 đến nay, thông qua công tác giám định, Viện KHHS đã phát hiện ra 9 chất ma túy mới lần đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam. Trong 9 chất ma túy mới này thì có tới 7 chất ma túy chưa có trong danh mục các chất ma túy tại Việt Nam theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ. Trong đó, 6/7 chất này thuộc nhóm cần sa tổng hợp hay còn được gọi với tên lóng là “cỏ Mỹ”. Về bản chất thì cỏ Mỹ được tạo ra bằng cách dùng các chất hóa học tổng hợp mà các chất này có tính năng tác dụng tương tự như hoạt chất Delta 9 - THC có trong cần sa, sau đó pha thành dung dịch rồi phun, tẩm vào các loại cây cỏ, các mẫu thảo mộc khô (không phải là cây, thảo mộc có chứa chất ma túy mà đây là vật chứa chất ma túy), sau đó sấy khô tạo thành sản phẩm gọi là “cỏ Mỹ”. Đây là một loại ma túy có tác dụng gây ảo giác và kích thích thần kinh mạnh.
Các loại ma túy mới rất khó phát hiện đang nhằm vào học sinh, sinh viên hiện nay.
Đáng chú ý, qua giám định đã phát hiện thủ đoạn rất tinh vi của tội phạm ma túy là dùng dẫn xuất của một chất ma túy phối trộn tạo ra viên nén để sử dụng, sau khi uống viên nén này vào cơ thể người sẽ chuyển hóa, giải phóng ra chất ma túy. Ví dụ như tìm thấy chất acetylpsilocine (không có trong danh mục chất ma túy tại Việt Nam) là dẫn xuất của Psilocine trong viên nén, khi uống vào cơ thể nó sẽ chuyển hóa và giải phóng ra chất Psilocine có tác dụng gây tác dụng ảo giác mạnh (Psilocine là chất có trong danh mục chất ma túy tại Việt Nam). Trong tự nhiên, Psilocine và Psilocybine tìm thấy có đồng thời trong mẫu thực vật “nấm thức thần” chứa chất ma túy. Tuy nhiên, trong một số mẫu chỉ tìm thấy Psilocine mà không tìm thấy Psilocybine cũng như các thành phần thực vật. Như vậy, các viên nén ma túy không được sản xuất ra từ bột cây “nấm thức thần” mà có thể Psilocine được tách chiết ra từ “nấm thức thần” hoặc từ tổng hợp hóa học.
Các chất ma túy tổng hợp ra nói chung hay như một số chất được phát hiện trong thời gian gần đây tại Việt Nam có cấu tạo và tên gọi rất phức tạp, bản thân những người làm chuyên môn còn khó gọi thuộc tên. Một số chất ma túy đã phát hiện trong thời gian gần đây như: EMB-Fubinaca; 5F-MDMB-Pica; Fub-144; MMB-022; AMB-Fubinaca,... Đây là những chất có tác dụng kích thích thần kinh và gây ảo giác tương tự như hoạt chất Delta9-THC có trong cần sa thực vật, nhưng có tác dụng mạnh gấp nhiều lần. Việc sử dụng các chất ma túy này rất nguy hiểm, gây ảo giác và kích thích thần kinh trung ương, có thể mất khả năng kiểm soát hành vi, phát sinh các hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm chuẩn mực đạo đức xã hội, gây nguy hiểm cho bản thân, cho những người xung quanh và cả những người thân trong gia đình như một số trường hợp đã từng xảy ra do hiện tượng “ngáo” ma túy, ảo giác,... thời gian qua mà các phương tiện truyền thông đã từng đưa tin.
“Thuốc lá thơm” chứa hoạt chất ma túy mới được quảng cáo nhiều trên mạng.
Cần kiểm soát chặt các hóa chất, tiền chất mà tội phạm ma túy có thể lợi dụng
Theo Trung tá, TS. Đặng Văn Đoàn, Phó Viện trưởng Viện KHHS, sau khi danh mục các chất ma túy, tiền chất mới theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP của Chính phủ ban hành có hiệu lực, số lượng chất ma túy hiện nay được quản lý tăng lên gấp hai lần so với trước (hiện có 515 chất). Vì vậy mà nguồn mẫu chuẩn ma túy là một trong những khó khăn lớn nhất trong công tác giám định hiện nay, hiện chỉ có Viện KHHS, Bộ Công an đáp ứng cơ bản được yêu cầu giám định các chất ma túy trong danh mục cần kiểm soát, kể cả những chất ma túy mới, còn hầu hết những chất ma túy nghi là ma túy mới, phức tạp đều vượt quá năng lực giám định của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an cấp tỉnh do thiếu phương tiện, máy móc chuyên dụng cũng như chất chuẩn, tất cả các yêu cầu giám định này đều phải chuyển về Viện KHHS hoặc hai Phân Viện KHHS tại TP. HCM và TP. Đà Nẵng để giám định.
Để ngăn chặn sự lan rộng của các chất ma túy này cũng như nâng cao hiệu quả công tác giám định ma tuý tại Việt Nam trong tình hình hiện nay, Trung tá Đặng Văn Đoàn cho biết cần phải kiểm soát chặt chẽ ngay từ trong nội địa các hóa chất, tiền chất cũng như các loại thuốc tân dược, thuốc thú y có liên quan mà tội phạm ma túy có thể lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội, điều này rất cần sự phối hợp liên ngành giữa các bộ, ngành... Ngoài ra, cần tập trung đấu tranh ngăn chặn việc thẩm lậu các chất ma túy từ ngay biên giới (đường bộ, đường không và đường biển); đối với công tác giám định, cần bổ sung các chất chuẩn ma túy (nhập khẩu hoặc tinh chế các mẫu chuẩn) để phục vụ công tác giám định. Đây là cơ sở then chốt để giải quyết các vụ án về ma túy sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 73/2018/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, đối với các chất ma túy mới chưa có trong danh mục cần sớm được bổ sung vào danh mục chất ma túy cần kiểm soát tại Việt Nam; tuyên truyền về tác hại của ma túy, đặc biệt là các loại ma túy mới đối với người sử dụng vì nó rất độc hại, khi dùng có thể bị ngộ độc, ảnh hưởng đến tính mạng để giáo dục và phòng ngừa chung, đặc biệt là trong giới trẻ.