Phân loại sớm, chuyển tuyến phù hợp để tránh chuyển nặng, tử vong với tay chân miệng, sốt xuất huyết

Sáng 23/6, PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hương - Thứ trưởng Bộ Y tế đã họp trực tuyến về phòng chống bệnh sốt xuất huyết và tay chân miệng với 20 tỉnh khu vực phía Nam.

Theo báo cáo của các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An…, tỷ lệ ca mắc trên 100.000 dân cao so với năm trước và so với trung bình 5 năm vừa qua. Đây cũng là những tỉnh có tỷ lệ ca nặng cao.

50% người lớn mắc bệnh không có triệu chứng, dễ lây sang cho trẻ

Báo cáo với Thứ trưởng Bộ Y tế, TS. Nguyễn Vũ Thượng – Phó Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, bệnh tay chân miệng đang ghi nhận hơn 2.000 ca mắc mới ở khu vực phía Nam, tăng 23% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, đã có 5 ca từ vong xác định do chủng Enterovirus 71 (EV71), 2 trường hợp tử vong khác.

Theo TS. Nguyễn Vũ Thượng, hiện thống kê dựa trên số ca mắc bệnh nặng nhập viện, còn số ca nhẹ chưa thống kê có thể cao hơn nhiều. Trong đó, số ca mắc tay chân miệng chủng EV71 chiếm ưu thế. Đặc biệt phân độ tay chân miệng hiện chưa được báo cáo rõ ràng, 81% ca bệnh ở TP.HCM chưa được phân bổ lâm sàng, gây ảnh hưởng đến đánh giá lâm sàng, xác định xu hướng bệnh tật.

Ngoài ra, TS.Nguyễn Vũ Thượng cũng thông tin, có 50% người lớn mắc bệnh nhưng không có triệu chứng, đây là nguồn lây quan trọng nhưng vì không có triệu chứng nên rất dễ lây sang trẻ em. Nhiều trường hợp khác cũng mắc bệnh nhưng biểu hiện không rõ ràng. Do vậy, cần lưu ý đưa chẩn đoán quan tâm phát hiện sớm, trẻ nhập viện sớm phòng biến chứng, tử vong.

Tương tự, với bệnh truyền nhiễm sốt xuất huyết hiện cũng đang đầu mùa bệnh. Khu vực phía Nam đã ghi nhận có khoảng 25.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, so cùng kỳ giảm 39%, so với 2019 giảm 47%, ca tử vong cũng giảm so với cùng kỳ năm trước.

Phó Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, tỷ lệ nặng trên tổng số ca mắc vẫn rất cao nếu không phòng chống kỹ dễ dẫn tới khả năng bùng phát dịch, gây quá tải cho các cơ sở y tế.

"Chúng ta đã bắt đầu vào mùa mưa nên phải chống dịch ngay từ bây giờ để giảm tỷ lệ lưu hành virus sốt xuất huyết, giảm các ca mắc và ca chuyển nặng", ông nhấn mạnh.

Với Đồng Tháp, theo Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh (CDC) tỉnh, dịch sốt xuất huyết và tay, chân, miệng cũng đang diễn tiến phức tạp. Đồng Tháp đã ghi nhận 1.447 ca mắc sốt xuất huyết từ đầu năm đến nay, trong đó có 82 trường hợp nặng, 1 trường hợp tử vong.

Còn bệnh tay chân miệng, tính đến tuần 24, Đồng Tháp đã có 902 ca, trong đó ca mắc dưới 3 tuổi chiếm 68%, vừa có 1 trường hợp tử vong.

Đồng Nai cũng ghi nhận 1.694 ca mắc tay chân miệng, giảm 56,37% so với cùng kỳ 2022 (3.883 ca). Không ghi nhận ca tử vong. Tuy nhiên, số ca mắc có xu hướng tăng từ đầu tháng 3, đặc biệt từ tháng 5 tăng mạnh, mỗi tuần có 200-300 ca nhập viện.

Cần phân loại bệnh để chuyển tuyến phù hợp

"Nếu không kiểm soát nghiêm ngặt thì số ca nặng sẽ tăng cao", đó là nhận định của GS.TS Phan Trọng Lân - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khi đánh giá về tình hình bệnh hiện nay khi bệnh tay chân miệng, sốt xuất huyết có chiều hướng diễn biến phức tạp.

GS.TS Phan Trọng Lân đề nghị lãnh đạo các Sở Y tế, các trung tâm kiểm dịch phải có biện pháp giám sát, đánh giá các ổ dịch để kiểm soát, không để dịch lan rộng ở từng điểm.

"Phần lớn ca mắc và chuyển nặng đều là trẻ em, nhưng người lớn cũng là nguồn lây quan trọng, trong khi nhiều người không có triệu chứng nên khó lòng kiểm soát. Do vậy, ngoài điều trị thì các địa phương cần phải có biện pháp tuyên truyền, điều trị dự phòng ở các cơ sở y tế tư nhân, địa phương, mở rộng giáo dục cho người dân về ý thức phòng bệnh và phát hiện bệnh sớm", GS.TS Phan Trọng Lân nói.

Ông Vương Ánh Dương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) đề nghị Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh các tỉnh chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh từ tuyến xã trở lên, đặc biệt các phòng khám tư nhân lưu ý khi tiếp nhận thăm khám. Với những ca mắc ngay khi tiếp nhận cơ sở y tế phải phân loại mức độ.

Về phân tuyến quản lý điều trị bệnh tay chân miệng, đề nghị các đơn vị bám sát hướng dẫn của Bộ Y tế, cụ thể: 

• Trạm y tế xã, phòng khám tư nhân tiếp nhận điều trị ngoại trú ca bệnh ở mức độ 1, chuyển tuyến khi có dấu hiệu chuyển độ 2a và trẻ dưới 12 tháng tuổi ở độ 1 
• Bệnh viện tuyến huyện và bệnh viện tư nhân tiếp nhận, điều trị ca bệnh phân độ 1, 2a; chuyển tuyến khi có dấu hiệu chuyển độ 2b 
• Bệnh viện đa khoa, chuyên khoa nhi tuyến tỉnh tiếp nhận điều trị tất cả các cấp độ của bệnh. Lưu ý những bệnh viện tuyến tỉnh mà không có đủ năng lực hồi sức nhi khoa cần chuyển sớm khi có dấu hiệu chuyển sang độ 3. 
• Các bệnh viện tuyến cuối được Bộ Y tế phân công như tại thành phố Hồ Chí Minh là Bệnh viện Nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh; Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhi đồng 2, Nhi đồng thành phố tiếp nhận hỗ trợ điều trị bệnh nhân ở các tỉnh chuyển tới và thực hiện chỉ đạo tuyến cho các tỉnh được phân công.

Cần chủ động phòng, điều trị bệnh

Sau khi nghe các báo cáo, PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hương - Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, trước đó Bộ đã có những văn bản hướng dẫn cụ thể, kinh phí mua thiết bị y tế, thuốc điều trị cũng đã phân bổ về các địa phương.

Thứ trưởng đề nghị các tỉnh, địa phương khẩn trương ban hành kế hoạch phòng chống dịch bệnh. Khi đã có kế hoạch, nếu chưa hoặc đang trình phê duyệt, đề nghị tham mưu, đề nghị UBND tỉnh khẩn trương phê duyệt kinh phí để triển khai.

Các tỉnh thành phố cần tăng cường theo dõi, tập trung xử lý đảm bảo chất lượng, phân tích tình hình dịch, có giải pháp kịp thời, tùy theo tình hình và địa phương.

Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở y tế phải tổ chức tổ phân tuyến điều trị, phân luồng khám chữa bệnh; tuyến trên phải tăng cường tập huấn, giám sát chặt chẽ, thực hiện phòng lây nhiễm chéo trong cơ sở y tế. Phát hiện sớm dịch bệnh, truyền thông tại cộng đồng, tại trường học để phòng dịch.