Nhiều người trong thời gian uống các thuốc điều trị bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng phát hiện thấy phân có màu đen nên rất lo lắng không biết mình có bị thêm bệnh gì không, liệu có bị xuất huyết tiêu hóa?.... Tuy nhiên nếu người bệnh có hiểu biết về thuốc hoặc được bác sĩ, dược sĩ thông báo trước thì sẽ không còn lo lắng đó nữa. Tại sao khi uống thuốc điều trị bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng lại có hiện tượng này?
Trong các loại thuốc dùng để điều trị bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng ngoài các loại thuốc kháng sinh, thuốc ức chế bơm proton, chẹn thụ thể histamine 2, các bác sĩ thường phối hợp thuốc bao phủ bismuth subcitrat.
Bismuth subcitrat có ái lực bao phủ chọn lọc lên đáy ổ loét dạ dày, còn với niêm mạc dạ dày bình thường thì không có tác dụng này. Sau khi uống, kết tủa chứa bismuth được tạo thành do ảnh hưởng của acid dạ dày trên bismuth subcitrat. Ở ổ loét (cả ở dạ dày và tá tràng) nhiều sản phẩm giáng vị của protein được giải phóng liên tục với lượng tương đối lớn do quá trình hoại tử mô. Thông qua hình thành phức hợp chelat, những sản phẩm giáng vị này, cùng với tủa thu được từ bismuth subcitrat, tạo một lớp bảo vệ không bị ảnh hưởng của dịch vị hoặc các enzym trong ruột. Rào chắn này cũng có thể ngăn ngừa tác dụng của pepsin trên vị trí loét.
Bismuth cũng được sử dụng phối hợp với các chất ức chế bơm proton hoặc các chất chẹn thụ thể histamin - 2 và thuốc kháng sinh phối hợp để diệt Helicobacter pylori. Khi dùng đơn trị liệu, các hợp chất bismuth chỉ diệt được H. pylori ở khoảng 20% người bệnh, nhưng khi phối hợp với kháng sinh và chất ức chế bơm proton, có thể tới 95% người bệnh được diệt trừ H. pylori.
Bismuth subcitrat được hấp thu rất chậm và thay đổi nhiều tùy từng cá nhân. Sau khi uống bismuth subcitrat, phần lớn bismuth thấy trong phân. Tuy vậy, một lượng nhỏ được hấp thu sẽ bài xuất phần lớn vào nước tiểu. Hiệu lực của bismuth subcitrat phụ thuộc vào tác dụng tại chỗ ở vị trí loét. Với liều khuyến cáo, sự hấp thu ít nên khó có thể gây độc.
Bismuth subcitrat được chỉ định trong điều trị loét dạ dày và tá tràng; thường dùng cùng với các thuốc khác, nhất là metronidazol kèm với tetracyclin hoặc amoxycilin (phác đồ tam trị liệu) để diệt hết Helicobacter pylori và do đó ngăn ngừa tái phát loét tá tràng.
Phải thận trọng khi dùng bismuth subcitrat cho người bệnh có tiền sử chảy máu đường tiêu hóa trên (vì bismuth gây phân màu đen có thể nhầm lẫn với đại tiện máu đen).
Bismuth phản ứng với H2S của vi khuẩn dẫn đến hình thành bismuth sulfua tạo nên màu đen ở khoang miệng và phân. Nhuộm đen phân hoặc lưỡi. Làm biến màu răng (có hồi phục). Buồn nôn, nôn. Ðộc tính thận. Bệnh não. Ðộc tính thần kinh... là những tác dụng không mong muốn có thể gặp khi dùng bismuth.
Chính vì đặc tính của bismuth nên người bệnh khi dùng thuốc này thấy hiện tượng phân có màu đen là hoàn toàn bình thường. Khi ngừng thuốc hiện tượng này sẽ tự mất đi.
