Ở cơ thể con người, các tế bào có sự phân chia để tái tạo mã di truyền DNA, giúp các tế bào mới phát triển và thay thế. Sự phân chia và thay thế này tuân theo chu kỳ nhưng có thể bị gián đoạn do những thay đổi trong DNA của tế bào, do độc tố hay do tiếp xúc với nội tiết tố bất thường. Khi đó, các tế bào có thể sản xuất ra một khối u lành tính hoặc ác tính.
Các tế bào lành tính gần giống với các tế bào bình thường về nguồn gốc. Khi chúng sinh sôi, nảy nở sẽ tạo thành những nốt u hoặc khối u. Các khối u này hầu hết có xu hướng tái tạo chậm và không tạo ra những thay đổi chức năng, không có khả năng xâm lấn.
Tế bào ác tính có thể hình thành các chức năng trao đổi chất, hình dạng bất thường và phát triển không theo trật tự nào do xuất hiện từ các bất thường trong chuỗi DNA. Sự bất thường đó có thể phát hiện và ngăn ngừa bằng chụp CT, chụp PET, xét nghiệm máu...
U vú lành tính xuất hiện có thể do các lý do như nhiễm trùng, chấn thương, tăng trưởng không phải ung thư. Cụ thể:
Nhiễm trùng: Trường hợp này có thể xảy ra khi núm vú bị thương hoặc nứt do cho con bú, khiến vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng.
Chấn thương: Khi vú bị chấn thương do va chạm, các mạch máu nhỏ có thể vỡ ra, gây tụ máu và cảm giác giống như một khối u. Việc chấn thương ở vú cũng có thể làm tổn thương đến các tế bào mỡ trong mô vú và gây hoại tử.
Tăng trưởng không phải ung thư gây ra khối u ở vú: Trường hợp này thường xảy ra ở phụ nữ độ tuổi từ 30 - 35, các bướu sợi tuyến lành tình rất rắn xuất hiện trong ngực, thường không gây đau. Một số trường hợp, bướu sợi tuyến phát triển xuất hiện ở cả tuổi thiếu niên.
Ung thư vú (khối u ác tính) được hình thành bởi nhiều nguyên nhân như tiền sử gia đình từng có người mắc bệnh ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng, tiền căn thai sản, do uống thuốc hormon, do thừa cân, do hút thuốc - uống rượu, do yếu tố nội tiết...
Ung thư vú ở giai đoạn sớm có thể chữa khỏi gần như 100%.
Cách phân biệt
Các dấu hiệu của u vú lành tính tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra: Có triệu chứng ngứa da, núm vú nhạy cảm, đau và khó chịu ở vú, cục u bất thường, khi chạm vào khối u có thể di chuyển dễ dàng.
Các triệu chứng của ung thư vú gồm: Núm vú tiết dịch, hình dạng vú thay đổi, da vú sần vỏ cam, mẩn đỏ, khối u cứng chắc, hình dạng không đều, bám chặt vào da...
U vú lành tính thường mở rộng chậm hơn, không xâm lấn các mô xung quanh và có nhiều khả năng ổn định theo thời gian. Khối u lành tính tuy không nguy hiểm nhưng khi phát triển đến một kích thước lớn thì có thể chèn ép và gây ảnh hưởng đối với các mô lân cận.
Khối u lành tính sinh trưởng trên bề mặt da và thường có màng ngăn cách với các tế bào khác nên có thể dễ phát hiện qua việc sờ nắn. Khi thấy khối u xuất hiện kèm cảm giác đau thì người bệnh cũng không nên quá lo lắng vì thường các khối u gây triệu chứng đau là khối u lành tính.
Ung thư vú thì lại khác, có đặc điểm là phát triển nhanh, xâm lấn và mở rộng sang các mô xung quanh, trừ khi bị tiêu diệt. Đặc biệt, nó thường lây lan qua máu hoặc mạch bạch huyết đến các phần ở xa của cơ thể, phát triển các mô ác tính mới tại các hạch bạch huyết, xương, phổi, gan...
Đặc tính của ung thư vú là xâm lấn sâu vào các tế bào khác, hình khối không rõ ràng và không đau. Bệnh nhân chỉ có thể sờ thấy khối u nếu chúng nằm ngay dưới da, trường hợp nằm sâu vào xương sườn thì rất khó phát hiện nhưng chúng có thể gây hiện tượng đau lưng, đau vai gáy. Sau một thời gian, khi phát triển lớn, chúng sẽ làm biến dạng khối vú, tiết dịch từ núm, thay đổi màu da...