Theo New York Times, sắc lệnh này sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa từ Canada và Mexico, đồng thời đánh thuế 10% đối với dầu xuất khẩu của Canada và nhiều mặt hàng từ Trung Quốc.
Quầy hàng nông sản của một cửa hàng tạp hóa ở Federal Way, Washington, ngày 12/12/2024. (Nguồn: Getty Images)
Các mức thuế mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 4/2 tới và bao gồm điều khoản "đáp trả", tức là nếu 1 trong 3 nước đáp trả bằng việc áp thuế lên hàng hóa Mỹ, Washington sẽ tiếp tục gia tăng thuế suất.
Ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế và Đạo luật Tình trạng Khẩn cấp Quốc gia, nhấn mạnh rằng đây là một phần trong nỗ lực đối phó với cuộc khủng hoảng tại Mỹ.
Ông cáo buộc Canada chưa phối hợp đủ với Mỹ trong việc ngăn chặn dòng chảy ma túy, đồng thời chỉ trích Trung Quốc vì không kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu tiền chất ma túy sang Mexico, nơi các băng đảng ma túy hoạt động mạnh mẽ.
Trong bản tuyên bố chính thức, Tổng thống Trump cũng nhắc đến "mối đe dọa từ người nhập cư bất hợp pháp" như một lý do khiến ông phải áp đặt các biện pháp thuế quan cứng rắn này.
Trước động thái từ Mỹ, cả Canada và Mexico đều lên tiếng phản đối và tuyên bố sẽ có biện pháp đáp trả. Chính phủ Canada cho biết họ sẽ áp thuế lên nước cam nhập khẩu từ Florida, rượu whisky từ Tennessee và bơ đậu phộng từ Kentucky, 3 bang quan trọng đã ủng hộ ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2024.
Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum, khẳng định đất nước của bà sẽ có phản ứng "tỉnh táo nhưng kiên quyết" để bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia. Đáng chú ý, ông Trump không hề tiến hành bất kỳ cuộc đàm phán nào với các đối tác thương mại trước khi đưa ra quyết định này, làm gia tăng nguy cơ căng thẳng leo thang.
Các chuyên gia kinh tế từ lâu đã cảnh báo rằng thuế quan cao có thể khiến giá cả hàng tiêu dùng tại Mỹ tăng mạnh, tạo áp lực lên chi phí sinh hoạt của người dân.
Hàng nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc chiếm hơn 1/3 tổng lượng hàng hóa nhập vào Mỹ, bao gồm các mặt hàng thiết yếu như quần áo, thuốc men, đồ điện tử và thép. Dù vậy, ông Trump vẫn bảo vệ quyết định của mình, thừa nhận rằng thuế quan có thể gây ra "sự gián đoạn tạm thời" nhưng khẳng định chúng sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho nền kinh tế.
"Thuế quan không gây ra lạm phát, chúng tạo ra thành công", ông tuyên bố.
Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Trump sử dụng thuế quan như một vũ khí thương mại. Trong nhiệm kỳ trước, giai đoạn 2018-2019, chính quyền của ông đã áp mức thuế trị giá 80 tỷ USD đối với các sản phẩm có tổng giá trị khoảng 380 tỷ USD, một trong những đợt tăng thuế lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Dưới thời Tổng thống Joe Biden, phần lớn các mức thuế này vẫn được duy trì, thậm chí còn gia tăng với các mặt hàng như chất bán dẫn và xe điện từ Trung Quốc. Với quyết định mới nhất này của ông Trump, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và các đối tác lớn có thể bước vào một giai đoạn căng thẳng mới, kéo theo những tác động khó lường cho nền kinh tế toàn cầu.
