Philippines là chặng dừng chân cuối cùng trong khuôn khổ chuyến công du châu Á - Thái Bình Dương của ông Tập Cận Bình. Trước đó, ông đã tới Papua New Guinea, dự Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 26, và thăm cấp nhà nước Brunei.
Truyền thông Trung Quốc cho biết, trong chuyến thăm Philíppines, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có cuộc thảo luận với nhà lãnh đạo nước chủ nhà về cách thức nâng tầm hợp tác toàn diện giữa hai nước trong thời điểm hiện nay. Trả lời phỏng vấn Mạng lưới Truyền hình Toàn cầu Trung Quốc (CGTN) mới đây, Tổng thống Rodrigo Duterte cho rằng, trong hơn 2 năm qua, quan hệ Philíppinesvà Trung Quốc tiếp tục phát triển ổn định. Tổng thống Philíppinesbày tỏ mong muốn, chuyến thăm Manila của Ông Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ thúc đẩy hợp tác song phương giữa Bắc Kinh và Manila. “Chúng tôi mong muốn quan hệ giữa hai nước sau chuyến thăm Manila của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ được nâng lên một tầm cao mới, trên cơ sở thúc đẩy hợp tác thương mại toàn diện song phương”.
Ông Tập Cận Bình lần đầu thăm chính thức Phillipines.
Theo đánh giá của các chuyên gia, do ảnh hưởng của vụ kiện Biển Đông, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philíppines trong khoảng thời gian 2015 - 2016 đã chạm đáy. Thậm chí, ngày 13/11, Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana và Cố vấn An ninh quốc gia Hermogenes Esperon Philippines đã chỉ trích cách hành xử của Trung Quốc ở Biển Đông, kể cả khi họ thừa nhận rằng cách tiếp cận hữu nghị của Tổng thống Rodrigo Duterte đối với Bắc Kinh đang có lợi. Phát biểu bên lề hội nghị cấp cao Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các hội nghị liên quan ở Singapore, Bộ trưởng Lorenzana nói: "Nếu Trung Quốc nói rằng Biển Đông là của chúng tôi và các bạn cần có sự cho cho phép của chúng tôi mới được sử dụng', thì tôi cho rằng đó là điều không thể chấp nhận được đối với bất cứ ai (nước nào) trong khu vực".
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh Philippines hoan nghênh sự hiện diện của quân đội Mỹ với tư cách là "một nhân tố đảm bảo ổn định ở Biển Đông cũng như trong khu vực". Theo Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, "tất cả các nước trong khu vực, như Singapore, Australia, đều cho rằng chúng ta vẫn cần sự hiện diện của Mỹ tại đây cho đến khi có thể trong tương lai, khi chúng ta đã phát triển cơ chế có thể chấp nhận được nhằm duy trì sự ổn định tại đây".
Trong khi đó, Cố vấn Esperon xem việc Trung Quốc kiên định quan điểm của họ ở Biển Đông và phản đối hoạt động tự do hàng hải cũng như hàng không của các nước khác là vi phạm luật hàng hải và các quy tắc bấy lâu của vùng biển này. Tuy nhiên, Tổng thống Phillipines lại có quan điểm khác. Kể từ sau khi đắc cử Tổng thống vào tháng 05/2016, ông Rodrigo Duterte đã tích cực cải thiện mối quan hệ này. Tổng thống Philippines đã có 3 lần tới thăm Trung Quốc cho thấy, những nỗ lực của Philippinestrong việc kéo gần mối quan hệ với Trung Quốc. Trung Quốc hiện nay là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, có ảnh hưởng đặc biệt đối với kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, kéo gần quan hệ song phương với Trung Quốc sẽ tạo cơ hội thuận lợi cho sự phát triển của Manila. Chuyên gia phân tích quốc tế Richard Heydarian nhận định Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hy vọng trong chuyến thăm này, nhà lãnh đạo Trung Quốc sẽ thực hiện đúng cam kết hỗ trợ tài chính trị giá 24 tỷ USD cho chương trình nâng cấp cơ sở hạ tầng đầy tham vọng mà hai nhà lãnh đạo đã nhất trí trong chuyến thăm Bắc Kinh của ông Duterte năm 2016.
Chương trình cơ sở hạ tầng trên, vốn là trung tâm chiến lược kinh tế của ông Duterte, gồm 75 dự án trọng điểm mà 1/2 trong số đó được cấp vốn thông qua các khoản cho vay, tài trợ hoặc đầu tư từ Trung Quốc. Tuy nhiên, theo các tài liệu do Manila công bố, cho đến thời điểm này, chỉ có 1/3 trong số các dự án trên được khởi công xây dựng với tổng giá trị khoảng 167 triệu USD. Số còn lại vẫn đang chờ phê duyệt tài chính từ phía Trung Quốc hoặc chờ chỉ định nhà thầu Trung Quốc.
Thương mại giữa Trung Quốc và Philippines hiện đã tăng trưởng nhanh chóng, song các số liệu cho thấy phần lớn nghiêng về Trung Quốc. Theo Ngân hàng Trung ương Philippines, trong 9 tháng đầu năm 2017, xuất khẩu Trung Quốc sang Philippines tăng 26% so với cùng kỳ năm 2016. Con số này cách xa hơn nhiều so với số lượng mà Bắc Kinh nhập khẩu từ Manila. Tuy nhiên, đầu tư trực tiếp nước ngoài ròng từ Trung Quốc đã tăng lên 181 triệu USD trong 8 tháng đầu năm 2018, so với mức 28,8 triệu USD cho cả năm 2017.
