Bệnh không chỉ gây khó chịu mà nếu kéo dài, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như loét, hẹp thực quản hoặc thậm chí là ung thư thực quản.
Nguyên nhân gây viêm thực quản
Theo các bác sĩ tiêu hóa, nguyên nhân thường gặp nhất của viêm thực quản là trào ngược dạ dày – thực quản. Khi cơ thắt thực quản dưới (cửa ngăn giữa thực quản và dạ dày) bị yếu, dịch acid dễ dàng trào ngược lên, gây bỏng rát và viêm loét niêm mạc thực quản.
Ngoài ra, bệnh còn có thể xuất hiện do: Dị ứng với thức ăn hoặc thuốc (viêm thực quản do bạch cầu ái toan); tác dụng phụ của thuốc giảm đau, thuốc chống viêm hoặc thuốc kháng sinh; nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, đặc biệt ở người suy giảm miễn dịch; uống nhiều rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas; hút thuốc lá, thừa cân béo phì hoặc thường xuyên ăn khuya.
Các dấu hiệu nhận biết viêm thực quản
Viêm thực quản thường biểu hiện bằng nhiều triệu chứng khác nhau tùy theo mức độ tổn thương, tuy nhiên có một số dấu hiệu đặc trưng mà người bệnh nên lưu ý:
1. Cảm giác nóng rát và đau tức ngực
Đây là triệu chứng điển hình nhất của viêm thực quản. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát vùng thượng vị lan dọc lên sau xương ức, đôi khi nhầm với cơn đau tim. Cảm giác bỏng rát này có thể tăng lên sau khi ăn no, cúi người hoặc nằm ngay sau bữa ăn.
2. Nuốt khó, nuốt đau
Khi niêm mạc thực quản bị sưng viêm hoặc loét, người bệnh sẽ có cảm giác vướng, nghẹn, đau khi nuốt, đặc biệt khi ăn thức ăn khô hoặc cứng. Ở giai đoạn nặng, việc nuốt cả thức ăn lỏng cũng trở nên khó khăn. Một số người còn mô tả cảm giác như "thức ăn bị mắc lại giữa ngực".
3. Ợ chua, ợ hơi, ợ nóng
Khi acid dạ dày trào ngược lên, người bệnh thường cảm thấy ợ hơi ngay cả khi bụng đói hoặc sau bữa ăn lâu, kèm theo vị chua hoặc đắng miệng. Nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cơ thắt thực quản dưới đang bị rối loạn.
Người bệnh viêm thực quản thường cảm thấy nóng rát vùng thượng vị lan dọc lên sau xương ức, đôi khi nhầm với cơn đau tim.
4. Buồn nôn hoặc nôn
Khi acid và dịch tiêu hóa trào ngược nhiều, người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm ngay. Trường hợp nặng, niêm mạc thực quản bị tổn thương sâu có thể khiến người bệnh nôn ra máu hoặc có máu trong dịch nôn, báo hiệu biến chứng loét.
5. Ho khan kéo dài, khàn tiếng, đau họng
Acid dạ dày trào ngược lên thanh quản và họng có thể gây viêm họng mạn tính, khàn tiếng, ho về đêm hoặc sau ăn. Một số người còn cảm thấy như có dị vật trong cổ họng khiến phải khạc nhổ thường xuyên. Nếu kéo dài, tình trạng này dễ bị nhầm lẫn với bệnh viêm thanh quản hoặc hen suyễn.
6. Tăng tiết nước bọt
Cơ thể phản ứng lại với acid bằng cách tiết thêm nước bọt để trung hòa, khiến người bệnh cảm thấy miệng luôn ướt hoặc tiết nhiều nước bọt bất thường, đặc biệt khi đang bị ợ nóng.
7. Đắng miệng, hơi thở hôi
Dịch mật hoặc acid trào ngược lên có thể khiến người bệnh cảm thấy đắng miệng, hôi miệng kéo dài, nhất là vào buổi sáng. Đây là dấu hiệu dễ bị bỏ qua nhưng lại phản ánh rõ tình trạng viêm thực quản.
8. Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân
Khi việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn, cảm giác đau và buồn nôn khiến người bệnh ăn ít hơn, dẫn đến sụt cân và suy nhược. Ở trẻ em, viêm thực quản còn gây biếng ăn, nôn trớ, chậm lớn và suy dinh dưỡng.
Biến chứng có thể gặp
Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, viêm thực quản có thể gây loét thực quản, hẹp thực quản do sẹo xơ, hoặc Barrett thực quản – một tình trạng tiền ung thư nguy hiểm. Ngoài ra, acid trào ngược lâu ngày còn có thể gây viêm phổi hít, do acid đi vào đường hô hấp.
Khi nào cần đi khám?
Nếu bạn thường xuyên bị ợ nóng, đau ngực, nuốt khó hoặc ho khan kéo dài trên 2 tuần, nên đến bệnh viện chuyên khoa tiêu hóa để được nội soi chẩn đoán. Đặc biệt, khi xuất hiện các dấu hiệu nôn ra máu, đi ngoài phân đen, sụt cân nhanh hoặc đau ngực dữ dội, cần đi khám ngay để loại trừ biến chứng nặng.
Bệnh viêm thực quản có thể điều trị hiệu quả nếu tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ kết hợp thay đổi lối sống:
Tránh ăn quá no, không nằm ngay sau khi ăn; hạn chế đồ cay, chua, nhiều dầu mỡ, nước có gas, cà phê, rượu bia; ngủ kê cao đầu 15–20 cm; giữ cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn; ăn chậm, nhai kỹ và chia nhỏ bữa ăn.
Tóm lại: Viêm thực quản là bệnh lý có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm. Việc chủ động nhận biết các triệu chứng, đi khám định kỳ và điều chỉnh lối sống sẽ giúp bảo vệ hệ tiêu hóa, phòng tránh biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
