Trào ngược dịch mật là gì?
Trào ngược dịch mật xảy ra khi dịch mật từ tá tràng trào ngược lên dạ dày, do van môn vị giữa dạ dày và tá tràng đóng không kín hoặc hoạt động sai thời điểm. Khi van tâm vị dạ dày mở, dịch mật có thể tiếp tục trào ngược lên thực quản.
Dịch mật trào ngược không chỉ gây viêm niêm mạc dạ dày mà còn là một trong những nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dạ dày – thực quản.
Nguyên nhân gây trào ngược dịch mật
Một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến trào ngược dịch mật bao gồm:
- Bệnh nhân từng bị loét dạ dày – tá tràng
- Biến chứng sau phẫu thuật cắt dạ dày
- Phẫu thuật túi mật
Dấu hiệu nhận biết trào ngược dịch mật
Trào ngược dịch mật có thể nhận biết qua một số dấu hiệu đặc trưng:
- Đau vùng thượng vị: cảm giác đau âm ỉ hoặc từng cơn, nóng rát, cồn cào vùng ngực và bụng trên
- Ợ nóng, đắng miệng
- Ho khan, khàn giọng do dịch mật trào ngược lên thực quản
- Nôn ra chất lỏng màu xanh vàng, có vị đắng
- Đầy bụng, chậm tiêu, sụt cân.
Khi dịch mật tiếp xúc với vùng thực quản và họng, người bệnh thường cảm thấy đắng miệng, nôn ra dịch màu xanh vàng, kèm ho kéo dài, phù nề dây thanh, thậm chí gây mất tiếng. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như Barrett thực quản, ung thư thực quản, ung thư dạ dày...

Ợ nóng, đắng miệng có thể không đơn giản là rối loạn tiêu hóa mà là dấu hiệu của trào ngược dịch mật.
Chẩn đoán trào ngược dịch mật bằng cách nào?
Ngoài việc dựa trên các biểu hiện lâm sàng, bác sĩ thường chỉ định nội soi dạ dày - tá tràng để xác định tình trạng trào ngược dịch mật. Qua nội soi, có thể quan sát được:
- Dịch mật trào từ tá tràng lên dạ dày hoặc từ dạ dày lên thực quản
- Các đám tụ dịch mật xung quanh thành dạ dày và thực quản
- Tổn thương niêm mạc dạ dày, thực quản
Cách phòng ngừa và giảm triệu chứng tại nhà
Dựa trên các nguyên nhân gây bệnh, có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tại nhà như:
- Chia nhỏ bữa ăn, ăn lượng vừa đủ, tránh ăn quá no.
- Hạn chế các thực phẩm kích thích: đồ chiên rán, nhiều chất béo, hành tây, cà chua, socola, giấm, cam quýt, đồ ăn cay, mặn.
- Tránh sử dụng chất kích thích: rượu, bia, cà phê, nước có gas.
- Không nằm ngay sau khi ăn: Nên nghỉ ngơi hoặc đi ngủ sau bữa ăn ít nhất 60 phút. Khi nằm nên kê cao đầu từ 10 – 15cm.
- Không hút thuốc lá.
- Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách tập thể dục nhẹ nhàng. Tránh các bài tập gây áp lực lên vùng bụng như gập bụng, cầu lông, tennis.
- Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng và lo âu.
Tóm lại: Trào ngược dịch mật là bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua do triệu chứng giống với trào ngược acid thông thường. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Khi xuất hiện các triệu chứng đáng ngờ, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị sớm.