Trong sinh hoạt hàng ngày, nếu cảm thấy khó chịu, có dấu hiệu khó nuốt trong quá trình ăn uống nên đi kiểm tra để kịp thời phát hiện và điều trị. Khó nuốt là hiện tượng thức ăn bị cản trở khi đi qua vùng miệng, hầu hay thực quản, gây cảm giác khó chịu, đau, rát và chán ăn. Ngay cả việc ăn các chất lỏng, mềm hay uống nước cũng trở nên khó khăn.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Sự tổn thương vùng hầu, miệng, thực quản cũng là nguyên nhân gây khó nuốt lúc ăn. Ví dụ như ở bệnh nhân mắc chứng viêm họng, đai vòng hầu, viêm vòng niêm mạc thực quản dưới... Những tổn thương làm chèn ép bên ngoài thực quản như cứng khớp đốt sống, gai cột sống, bướu tuyến giáp, rối loạn thần kinh cơ gây liệt cơ cũng là nguyên nhân gây khó khăn cho bệnh nhân trong quá trình ăn uống.
Biểu hiện của các bệnh
- Dưới niêm mạc thực quản sưng có mủ: Đây là hậu quả của hiện tượng niêm mạc thực quản bị tổn thương và có viêm nhiễm. Lúc đó, bệnh nhân sốt, mệt mỏi, đau như có lửa đốt sau xương ức.
- Ung thư thực quản: Khó nuốt còn là dấu hiệu cảnh báo của bệnh ung thư thực quản đây là một bệnh hay gặp ở nước ta. Nam giới trên 40 tuổi rất dễ mắc phải bệnh này. Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân bị tức đằng sau xương ức, nuốt khó hoặc bị nghẹn khi nuốt. Hiện tượng này diễn ra ngày càng thường xuyên hơn và sau đó là nuốt khó liên tục (lúc đầu chỉ khó với thức ăn rắn, sau đến cả thức ăn lỏng cũng khó nuốt, thậm chí bệnh nhân bị nôn sau khi ăn).
 Hình ảnh ung thư thực quản là một trong những nguyên nhân gây lên tình trạng khó nuốt. |
- Viêm thực quản: Xuất hiện do vệ sinh răng miệng kém, thiếu dinh dưỡng, dịch dạ dày chảy ngược lên... Triệu chứng: đau khi ăn, khi nuốt thì ở sau xương ức bị đau như có lửa đốt, nhiều khi đau lan sang cả bên cạnh, sang cổ, xuống lưng, khi đứng thẳng thì hết ngay. Khi có hiện tượng đau như vậy, trong miệng bệnh nhân có vị chua hoặc đắng. Nếu bệnh nặng, thực quản có thể co giật do dịch ruột bị kích thích trào ngược lên.
- Thực quản phát triến không bình thường: Ở cơ quan này có các túi nhỏ lồi ra ngoài. Thức ăn dễ lọt vào các túi này khiến chúng to dần lên, đè vào thực quản, gây khó nuốt. Triệu chứng bệnh lúc nhẹ lúc nặng, dễ gây viêm, dẫn đến xuất huyết, thậm chí thủng thực quản.
- Sa thực quản cũng gây nên hiện tượng khó nuốt. Bệnh này thường đi cùng với cảm giác đau lan toả từ phần bụng trên sang lưng, vai khi ăn. Nếu bệnh nhân nằm xuống, cơn đau càng nặng thêm.
- Bệnh ở đốt sống cổ: Cạnh trước sống cổ có hiện tượng xương tăng sinh, gây đè ép thực quản. Ngoài nuốt khó, đa số bệnh nhân có thêm triệu chứng tê tay chân, chóng mặt, nhức đầu.
Nuốt khó là dấu hiệu của nhiều bệnh. Khi thấy nuốt khó nên đi khám để tìm ra nguyên nhân điều trị. Nếu để kéo dài sẽ gây ra chứng suy dinh dưỡng, rối loạn nước, điện giải do bệnh nhân không ăn được. Ngoài ra khó nuốt có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm, nếu không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến tính mạng.
Bác sĩ Vũ Thị Thu