Nuôi con bằng sữa mẹ là việc cho bé yêu bú hoàn toàn sữa được tiết ra từ vú của người mẹ trong suốt 6 tháng đầu đời mà không cần bổ sung thêm bất kỳ thực phẩm nào khác, kể cả nước lọc.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics – AAP) và Trường Cao đẳng Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (American College of Obstetricians and Gynecologists) khuyến khích mẹ nên cho bé bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời, không sử dụng sữa công thức, nước trái cây hoặc nước lọc. Sau khoảng thời gian này, khi bé ăn được các loại thực phẩm khác, vẫn khuyến khích tiếp tục cho bé bú sữa mẹ trong suốt 1 năm đầu đời.
Theo TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, Khoa Dinh dưỡng Cộng đồng - Viện Dinh dưỡng, sữa mẹ chính là món quà vô giá mà tạo hóa ban tặng, vừa là "thức ăn vàng", vừa là sợi dây gắn kết thiêng liêng giữa mẹ và con.
Sữa mẹ - nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ nhỏ
WHO khuyến khích mẹ có thể cho bé bú sữa mẹ đến khi trẻ 2 tuổi hoặc lâu hơn, và nên bắt đầu sớm nhất là 1 giờ sau sinh bởi những điều tuyệt vời từ lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ mang lại.
Có thể thấy, ngay từ giây phút đầu tiên của cuộc đời, sữa mẹ đã là "tấm lá chắn" bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Sữa non - những giọt sữa vàng óng xuất hiện trong 72 giờ đầu sau sinh - được coi như "vaccine tự nhiên" với hàm lượng kháng thể cực kỳ dồi dào.
TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn cho biết, sữa mẹ không chỉ đáp ứng đầy đủ nhu cầu năng lượng, đạm, béo, vitamin và khoáng chất, mà còn thay đổi thành phần dinh dưỡng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ. Điều này có nghĩa là, trẻ sơ sinh bú sữa mẹ sẽ luôn được cung cấp nguồn dinh dưỡng tối ưu nhất, không có loại sữa công thức nào có thể thay thế hoàn toàn.
Ngoài ra, trong sữa mẹ còn chứa DHA, AA và các yếu tố tăng trưởng quan trọng, góp phần hỗ trợ phát triển não bộ, thị giác và trí tuệ. Những nghiên cứu y học cho thấy, trẻ bú sữa mẹ thường có chỉ số phát triển nhận thức cao hơn và ít mắc các bệnh dị ứng, tiêu chảy, viêm đường hô hấp trong những năm đầu đời.
Đặc biệt, sữa mẹ luôn sạch sẽ, an toàn, ở nhiệt độ thích hợp, không cần pha chế hay đun nấu, do đó loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm bẩn. "Cho trẻ bú mẹ là lựa chọn an toàn tuyệt đối cho sức khỏe non nớt của trẻ sơ sinh", TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn nhấn mạnh.
Không dừng lại ở đó, việc bú mẹ hợp lý còn giúp giảm nguy cơ béo phì, suy dinh dưỡng và nhiều bệnh mạn tính khi trẻ trưởng thành. Nói cách khác, sữa mẹ không chỉ nuôi dưỡng cơ thể trong hiện tại mà còn đặt nền móng cho một sức khỏe bền vững trong tương lai.
Nuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ phát triển toàn diện từ thể chất đến tinh thần và trí tuệ.
Lợi ích cho người mẹ - từ sức khỏe đến tinh thần
Nếu như trẻ nhỏ nhận được sự bảo vệ từ sữa mẹ, thì người mẹ cũng thu về vô vàn lợi ích khi nuôi con bằng sữa mẹ.
Trước hết, khoảnh khắc ôm con vào lòng để bú là khoảng thời gian thiêng liêng, giúp mẹ và bé gần gũi nhau hơn. Hormone oxytocin được tiết ra trong lúc cho con bú không chỉ kích thích tiết sữa, mà còn tạo cảm giác gắn bó, yêu thương sâu sắc giữa mẹ và con. Nhiều bà mẹ chia sẻ rằng, nuôi con bằng sữa mẹ đã giúp họ vượt qua những ngày tháng căng thẳng sau sinh nhờ sự kết nối đặc biệt này.
Bên cạnh giá trị tinh thần, lợi ích y học cũng rất rõ rệt. Khi cho bú, tử cung của người mẹ co hồi nhanh hơn, nhờ đó giảm nguy cơ mất máu, phòng ngừa băng huyết sau sinh. Việc duy trì nuôi con bằng sữa mẹ còn có tác dụng phòng ngừa lâu dài, giúp mẹ giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng, tiểu đường type 2 và trầm cảm sau sinh.
Một lợi ích khác không thể bỏ qua là tính kinh tế và tiện lợi. Cho con bú mẹ không tốn chi phí mua sữa công thức, bình sữa, nước sạch, điện hay gas để pha chế. Trong bối cảnh nhiều gia đình trẻ còn khó khăn, việc tiết kiệm hàng triệu đồng mỗi tháng nhờ nuôi con bằng sữa mẹ là điều vô cùng đáng kể.
Lợi ích lan tỏa đến gia đình và xã hội
Không chỉ dừng lại ở mối quan hệ mẹ - con, sữa mẹ còn đem lại lợi ích cho cả gia đình và cộng đồng.
Theo TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, trẻ bú mẹ ít bị bệnh hơn, ít phải đi viện, đồng nghĩa với việc giảm chi phí y tế cho gia đình và hệ thống y tế quốc gia. Điều này góp phần quan trọng vào việc giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí chăm sóc sức khỏe cho xã hội.
Hơn thế nữa, việc nuôi con bằng sữa mẹ còn là hành động bảo vệ môi trường. Không cần sản xuất, vận chuyển, đóng gói hay thải bỏ vỏ hộp, bình nhựa… từ sữa công thức, sữa mẹ được xem như một "thực phẩm xanh" - an toàn, bền vững và thân thiện với Trái Đất.
Ở góc độ văn hóa, nuôi con bằng sữa mẹ còn giữ gìn một hình ảnh thiêng liêng đã tồn tại hàng ngàn năm trong đời sống người Việt: hình ảnh người mẹ ôm con bên ngực, trao những giọt sữa ấm áp của tình yêu thương và hy sinh. Đây là giá trị nhân văn không gì thay thế được, gắn kết các thế hệ trong dòng chảy truyền thống gia đình.
Sữa mẹ - món quà vô giá của tình mẫu tử
Không chỉ nhìn dưới lăng kính khoa học, nuôi con bằng sữa mẹ còn mang ý nghĩa sâu xa hơn. TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn khẳng định:
"Sữa mẹ không chỉ là thức ăn, mà còn là sợi dây gắn kết tình yêu thương giữa mẹ và con. Đó là món quà vô giá mà chỉ người mẹ mới có thể trao cho con – không gì thay thế được. Nuôi con bằng sữa mẹ là sự tiếp nối của sự sống, của tình mẫu tử, vừa mang giá trị khoa học, vừa mang giá trị nhân văn sâu sắc."
Cho con bú giúp mẹ và bé gần gũi, tạo ra sự gắn bó sâu sắc của tình mẫu tử.
Chính vì vậy, việc nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là lựa chọn dinh dưỡng, mà còn là hành động thiêng liêng, một thiên chức mà người mẹ tự hào mang trong suốt hành trình làm mẹ.