Cùng là nước muối sinh lý 0,9% nhưng có loại dùng để nhỏ mũi, nhỏ tai, loại dùng nhỏ mắt và loại để dùng để rửa ngoài vết thương. Tôi nhỏ mũi bằng nước muối thì thấy cay rát, nhưng cũng dùng một tuần rồi mới phát hiện ra dùng nhầm nước muối để rửa ngoài vết thương. Xin cho biết tác dụng và cách dùng từng loại nước muối này? Nếu dùng nhầm như trường hợp của tôi có ảnh hưởng gì đến sức khỏe không?
Nguyễn Mai Hoa (Quảng Nam)
Dung dịch nước muối 0,9% (NaCl 0,9%) được gọi là dung dịch nước muối sinh lý (dung dịch nước muối đẳng trương) vì trong dung dịch nước muối này có chứa muối ăn NaCl ở nồng độ 0,9% (tức là 1 lít dung dịch nước muối chứa 9g muối ăn) tương đương với nồng độ của dịch cơ thể con người gồm máu, nước mắt... trong tình trạng hoạt động sinh lý bình thường. Dùng dung dịch nước muối để rửa mũi khi viêm mũi xoang, súc miệng khi bị viêm họng hoàn toàn không vì mục đích sát khuẩn, mà là thông thoáng và sạch đường mũi, hầu họng. Khi rửa vết thương, bác sĩ cũng khuyên dùng nước muối sinh lý súc hay rửa chính là làm sạch vết thương, loại bỏ chất bẩn chứ không nhằm sát khuẩn (nhờ dung dich muối đẳng trương mà không làm đau xót vết thương). Nếu muốn sát khuẩn, bác sĩ sẽ cho dùng dung dịch sát khuẩn kèm theo hoặc có khi không cho dùng kèm theo, vì chỉ súc hay rửa bằng nước muối sinh lý không thôi cũng đủ để tổn thương - sau khi rửa sạch có thể tự khỏi nhờ sức đề kháng của cơ thể chống lại nhiễm trùng nhẹ. Trường hợp bất đắc dĩ không mua được dung dịch NaCl 0,9% là thuốc ở nhà thuốc để dùng, khi cần rửa mũi hoặc súc miệng hoặc rửa vết thương ngoài da ta có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý tự pha (lưu ý dùng nước sạch và pha đúng nồng độ tức pha 9 gram muối sạch trong 1 lít nước sạch). Tốt hơn hết là mua dung dịch NaCl 0,9% tại nhà thuốc để làm nước súc hay nước rửa. Có mấy điều cần đặc biệt lưu ý như sau:
Khi cần nhỏ mắt bằng dung dịch nước muối sinh lý, phải dùng thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9% bán ở nhà thuốc để dùng, vì thuốc dùng cho mắt được bào chế trong điều kiện riêng tuyệt đối vô trùng và đẳng trương như thuốc tiêm. Không thể tự ý pha chế muối ăn với nước ở nhà để làm thuốc nhỏ mắt (dung dịch tự pha chế có thể bị nhiễm khuẩn gây hại cho mắt và nhất là dung dịch pha không đạt độ đẳng trương). Cũng không thể dùng thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai NaCl 0,9% để nhỏ mắt.
Có thể dùng thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai thậm chí thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9% để rửa vết thương nhưng không nên dùng dung dịch rửa vết thương NaCl 0,9% để nhỏ mũi hay nhỏ tai vì dung dịch rửa vết thương có thể chứa những chất không thích hợp cho việc nhỏ mũi, nhỏ tai. Trường hợp bạn đọc mô tả dùng dung dịch rửa vết thương NaCl 0,9% để nhỏ mũi cho mình thì thấy cay và rát thì dung dịch đó chắc chắn không chỉ chứa muối NaCl mà có thể chứa chất gì khác (dung dịch rửa vết thương thường chứa thêm chất sát khuẩn hay chất bảo quản). Mặc dù vậy cũng khó xác định có bị hại gì không, vì không xác định được loại bạn dùng thì dung dịch ngoài chứa NaCl còn chứa chất gì. Nếu ngừng nhỏ mũi và sau đó thấy không việc gì thì yên tâm. Còn nếu có sự nghi ngờ, bạn nên đi khám bác sĩ tai mũi họng để bác sĩ cho ý kiến.
Tóm lại, mặc dù là thuốc dùng ngoài nhưng thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, nhỏ tai, dung dịch rửa vết thương NaCl 0,9% phải dùng thận trọng, đặc biệt cho trẻ em.
