Luôn cảm thấy bố mẹ không hiểu mình, nữ sinh căng thẳng, ức chế... phải vào Viện Sức khỏe Tâm thần điều trị
Tại hội thảo về rối loạn nhân cách ranh giới do Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai) tổ chức chiều 18/3, BS Nguyễn Hoàng Yến, Phòng điều trị Tâm thần Nhi - Vị thành niên, Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia cho biết mới đây đã tiếp nhận một trường hợp nữ sinh mắc rối loạn nhân cách. Bệnh nhân là N.T.L (14 tuổi, trú tại Hà Nội).
Theo lời kể của mẹ bệnh nhân, N.T.L là con thứ nhất trong gia đình 2 con, từ nhỏ L. đã có tính cách bướng bỉnh, được chiều chuộng, thường cảm thấy bố mẹ không hiểu mình, khó tương tác với bố mẹ.
Khoảng 3 năm nay do áp lực trong vấn đề học tập, bố mẹ thường hay mâu thuẫn khiến bệnh nhân cảm thấy căng thẳng, bức bối ức chế, khó thư giãn, giải tỏa, khó kiềm chế cảm xúc, có lúc dễ nổi nóng, cáu gắt với mọi người dù trước đó vẫn vui vẻ.
BS Nguyễn Hoàng Yến, Phòng điều trị Tâm thần Nhi - Vị thành niên, Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia chia sẻ thông tin tại hội thảo về rối loạn nhân cách ranh giới.
Bệnh nhân thiếu tập trung xao nhãng trong học tập nên học lực dần sa sút. Bệnh nhân thường tự gây sự vô cớ với bạn bè trên lớp, cáu gắt mắng chửi em gái. Bệnh nhân ăn ngủ thất thường, thường có cảm xúc quá khích, tự làm tổn thương bản thân bằng cách lấy dao rọc giấy rạch vào cẳng tay, hành vi được thực hiện nhiều lần vào nhiều thời điểm khác nhau, các vết rạch ngày càng sâu, tổn thương nhiều hơn với mục đích làm đau để giải tỏa cảm xúc.
Mẹ bệnh nhân thấy có nhiều dấu hiệu bất thường nên đã đưa bệnh nhân đến Viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia để điều trị.
"Chia sẻ với bác sĩ, bệnh nhân cho biết luôn có cảm giác lo sợ bản thân mình sẽ bị bỏ rơi. Trẻ cho rằng bố mẹ không yêu thương mình như trước đây, nhiều lúc có cảm giác trống rỗng, sợ mình bị bỏ rơi. Trẻ sống thu mình, trầm tính hơn, ít giao tiếp với người thân, bạn bè trước đó mà kết bạn với các bạn bè trên mạng chia sẻ điều tiêu cực.
Qua mạng internet, L. thành lập nhiều nhóm với mục tiêu chia sẻ với nhau những tiêu cực và hướng dẫn cách giải tỏa cảm xúc bằng việc tự gây thương tích"- BS Yến cho hay.
Theo BS Yến, qua các triệu chứng điển hình, thăm khám, bệnh nhân L. được chẩn đoán mắc rối loạn nhân cách. Sau điều trị, cảm xúc ổn định hơn, hợp tác điều trị hơn, không có hành vi bất thường.
Phân biệt trẻ gặp vấn đề tâm thần hay nổi loạn tuổi dậy thì: Cách nào?
BS Lê Công Thiện, Phó trưởng bộ môn Tâm thần Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng phòng điều trị Tâm thần Nhi - Vị thành niên (Viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia) cho biết, rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) là một rối loạn tâm thần ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng điều chỉnh cảm xúc của một người.
Sự mất kiểm soát cảm xúc này có thể làm tăng tính bốc đồng, ảnh hưởng đến cách một người cảm nhận về bản thân và tác động tiêu cực đến mối quan hệ của họ với những người khác. Các yếu tố môi trường đã được xác định là các điều kiện dễ dẫn đến BPD sớm bao gồm các hành vi ngược đãi trong gia đình, tâm lý của các thành viên trong gia đình và mối quan hệ xung đột giữa cha mẹ và con cái.
Triệu chứng điển hình của rối loạn nhân cách ranh giới là người bệnh thường thể hiện sự bốc đồng, thay đổi cảm xúc thường xuyên; có hành vi tự sát lặp đi lặp lại hoặc hành vi tự hủy hoại bản thân; biểu hiện bất ổn về cảm xúc mang tính phản ứng rõ rệt (ví dụ: cảm giác khó chịu từng đợt dữ dội, cáu kỉnh hoặc lo âu thường kéo dài vài giờ và hiếm khi kéo dài hơn vài ngày); biểu hiện sự tức giận dữ dội, không thích hợp hoặc khó kiểm soát cơn giận.
BS Lê Công Thiện, Phó trưởng bộ môn Tâm thần Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng phòng điều trị Tâm thần Nhi - Vị thành niên (Viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia) thăm khám cho bệnh nhân.
Theo BS Thiện, rối loạn nhân cách ở trẻ có nhiều biểu hiện tương đồng với tình trạng nổi loạn của trẻ ở lứa tuổi dậy thì. Nhiều cha mẹ rất lúng túng khi thấy con có những biểu hiện bất thường ở độ tuổi này và liệu không biết con có phải đang gặp vấn đề về tâm thần hay không.
Tuy nhiên, có một số điểm mà cha mẹ cần chú ý theo dõi con ở độ tuổi này để phát hiện những bất thường ở trẻ. Theo đó, khác với sinh lý lứa tuổi, thì trẻ gặp vấn đề tâm thần khi có những hành vi tự hại như tự rạch tay. "Nếu hành động này lặp đi lặp lại, lúc này không phải là hành vi sinh lý của lứa tuổi nữa"- BS Thiện nói.
Có trẻ có những hành vi nổi loạn bộc lộ cả ở nhà và ở trường, cảm xúc thay đổi thường xuyên trong ngày, như vừa vui nhưng chỉ vài tiếng sau đã buồn. Và trẻ bộc lộ cảm xúc rất mãnh liệt và thời gian kéo dài.
Trong trường hợp này, trước tiên, cha mẹ nên theo dõi con thật sát, chú ý xem trẻ có đang gặp vấn đề gì không, trải qua biến cố như chuyển cấp, chuyển trường, gia đình có biến cố... Sau đó, cha mẹ nên chia sẻ với trẻ, nhận biết mức độ mà con đang gặp phải, nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ.
"Chúng tôi khuyến cáo cha mẹ phải là người được tư vấn trước, bởi nhiều cha mẹ sẽ không nhận biết được rõ hoặc làm trầm trọng vấn đề hơn thực tế. Không ít trường hợp chúng tôi phải tư vấn, giải quyết vấn đề tâm lý của bố mẹ trước khi tư vấn cho trẻ"- BS Thiện lưu ý.
