NSND Thúy Mùi.
PV: Thưa bà, một hội nghề nghiệp có rất nhiều hoạt động nhưng vì sao lãnh đạo Hội chọn việc tổ chức trại sáng tác là hoạt động đầu tiên?
NSND Thúy Mùi: Chuyện tổ chức trại sáng tác vốn là hoạt động thường niên của chúng tôi. Với sân khấu, vở diễn trước công chúng phải có đóng góp của tập thể sáng tạo mà kịch bản là khâu đầu tiên quan trọng nhất như “có bột mới gột nên hồ”. Sân khấu cần cú hích từ kịch bản và trại sáng tác là một trong những cú hích đó.
Và Trại năm nay khác nhiều năm trước như số lượng tác giả tham gia đông hơn chẳng hạn?
Có khác nhưng “khác” không phải là cố tình làm khác cái đã có mà căn cứ từ tình hình thực tế trong điều kiện và hoàn cảnh cụ thể. Việc mời tác giả tham gia trại viết căn cứ vào tác phẩm bởi suy cho cùng đầu tư của Nhà nước hướng tới mục đích xây dựng phát triển đội ngũ sáng tác, nâng cao giá trị tác phẩm chứ không phải là tiêu chuẩn như miếng bánh chia cho hội viên. Lần này nhiều kịch bản đăng ký (43 tác phẩm) và chúng tôi chọn được 20 tác phẩm trong khi quy định của nhà sáng tác là 15 tác giả/trại. Do đó chúng tôi đề nghị không bỏ rơi tác phẩm bằng cách rút thời gian xuống 12 ngày để không vênh với quy định đầu tư ăn ở của nhà sáng tác.
Đấy là số lượng còn quan trọng hơn là nội dung và cách tổ chức, thưa bà?
Quan niệm của Hội Sân khấu lần này khi tổ chức trại sáng tác là đi tìm cái mới trong cách viết, mới trong từng tác giả trong phát hiện vấn đề không lặp lại chính mình, mới trong đội ngũ với những tiềm năng trong các tác giả trẻ để có được đội ngũ tác giả nối tiếp.
Vì vậy tổ chức hoạt động của Trại sân khấu lần này cũng khác?
Ban sáng tác của Hội chọn một số tác phẩm “có cái để bàn” về nghiệp vụ viết kịch như cách tổ chức cấu trúc và xung đột kịch, từ chất liệu cuộc sống đến trang bản thảo, những quan niệm về sáng tác kịch bản đề tài lịch sử hoặc bàn về những đề tài cần thiết đang thiếu vắng trên sàn diễn. Tác phẩm được bàn như một ví dụ như tác giả Hoàng Thanh Du nhận xét so sánh giống một cuộc hội thảo nhỏ giữa những người cầm bút dù lâu năm hay mới bắt đầu. Qua những buổi trao đổi này, các tác giả hiểu thêm cách viết, cách tiếp cận vấn đề và hình thành tác phẩm ở mỗi vùng miền, ở mỗi tác giả trên tinh thần bình đẳng ngõ hầu bổ sung thêm những hiểu biết, kinh nghiệm cho chính mình trong công việc sáng tác.
NSND Thúy Mùi tại Trại sáng tác kịch bản SK.
Nhưng có người lo ngại không có kịch bản hay từ trại sáng tác, chắc bà biết điều này?
Nói như nhà viết kịch Lê Quý Hiền thì “Trại sáng tác không phải là xí nghiệp sản xuất kịch bởi nếu có trại sẽ có kịch bản hay ngay thì mở trại cho nhiều ắt SK sẽ phát triển rực rỡ!”. Theo tôi, trại sáng tác như “thuốc bổ” kích thích sáng tạo và kịch bản hay là kết quả từ tài năng các tác giả thậm chí là kết quả của hoàn cảnh xã hội tác động nữa. Xin tiết lộ chút là trong 20 kịch bản dự trại lần này đã có vài ba kịch bản đã lọt mắt xanh mấy đơn vị sân khấu xin dàn dựng. Thế thôi cũng là điều đáng mừng và nhất là có kịch bản tuồng của một tác giả trẻ đã có “bà đỡ”.
Hội NSSK VN cũng tham gia quảng bá giới thiệu kịch bản tới các đơn vị, là cầu nối giữa nhu cầu kịch mục theo kế hoạch mỗi đoàn - nhà hát với tính chất phù hợp ở từng kịch bản mà chúng tôi nắm rõ. Và còn “hữu xạ tự nhiên hương” nữa chứ nhất là trong thời đại 4.0 hiện nay! (cười)
Bên cạnh những thành công và đổi mới được dư luận, nhất là người trong làng sân khấu ghi nhận trên, xin hỏi thẳng bà liệu việc tham gia trại sáng tác có cả những trường hợp “đánh trống ghi tên”, lấy kịch bản cũ để đi trại vì mục đích “an dưỡng” như có người lo ngại không?
Bạn hỏi thẳng, tôi cũng xin nói thẳng là xã hội có tiêu cực thì tiêu cực không chừa một lĩnh vực nào. Vấn đề là tránh ra sao. Lần này chúng tôi có ban thẩm định kịch bản là các tác giả, nhà LLPB có uy tín ở cả 3 miền thống nhất tiêu chí mục đích mời tác giả dự trại căn cứ từ tác phẩm và bỏ phiếu kín gửi về văn phòng Hội. Trại do Hội tổ chức nhưng kinh phí là của Nhà nước và trách nhiệm của chúng ta phải trân trọng những đồng tiền thuế của dân sao cho hiệu quả, đúng mục đích, không đến sai địa chỉ.
Xin cảm ơn bà và chúc Hội NSSKVN có những đột phá mới bắt đầu từ khâu kịch bản để sân khấu thêm nhiều vở diễn xuất sắc!