Trái với suy nghĩ của nhiều người, việc nôn ói sau khi uống sẽ không làm bạn tỉnh táo trở lại vì sự hấp thụ rượu vào máu là rất nhanh. Và triệu chứng nôn khi đó là phản ứng của cơ thể với chất độc hại. Một khu vực của não được coi là trung tâm kiểm soát nôn (nằm ở hai bên sàn não thất 4, gần vùng postrema). Nôn ói là phản xạ bảo vệ giúp loại bỏ các chất độc trong dạ dày, được kích thích bởi các yếu tố thần kinh và thể dịch. Uống rượu là một trong những yếu tố có thể dẫn đến kích hoạt trung tâm kiểm soát nôn. Buồn nôn xuất hiện một vài phút sau khi có sự gia tăng hoạt động sóng chậm của dạ dày, kèm theo là sự gia tăng của cortisol và beta endorphin cũng như epinephrine và norepinephrine trong máu. Phản ứng này có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe khá nghiêm trọng sau đây:
Liệt dạ dày nhẹ
Liệt dạ dày nhẹ (Gastroparesis) là một chứng bệnh ảnh hưởng đến sự di chuyển của thức ăn từ dạ dày đến ruột non, được gọi là liệt dạ dày. Uống rượu sẽ làm giảm tốc độ của hoạt động tiêu hóa trong dạ dày. Vì quá trình tiêu hóa chậm, các protein lưu lại trong dạ dày sẽ bắt đầu thối rữa tạo ra các chất khá độc hại cho cơ thể và có thể gây phản ứng nôn ói.
Ngộ độc rượu
Ngộ độc rượu có thể đe dọa tính mạng của người uống. Ngộ độc rượu mức độ nhẹ có các biểu hiện như: chậm đáp ứng, giảm khả năng phán xét, không điều khiển được các vận động đòi hỏi độ chính xác, giọng nói bất thường. Nặng hơn có thể nhìn đôi, mất định hướng, vô cảm hoặc bạo lực. Ngộ độc rượu nặng dẫn tới hô hấp bị ức chế (thở yếu, thở chậm, ngừng thở, thở khò khè, ứ đọng đờm rãi), giảm thân nhiệt (da, môi, móng tay... tím tái, xanh nhợt và lạnh), tụt huyết áp, tiểu tiện, đại tiện không tự chủ, hôn mê và có thể tử vong.
Ngộ độc rượu có thể dẫn tới hôn mê nếu không được xử lý kịp thời.
Nhễm ketoacidosis do rượu
Nhiễm ketoacidosis có thể là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng nôn ói sau khi uống rượu. Các tế bào cơ thể cần glucose và insulin để hoạt động. Rượu có thể khiến tuyến tụy ngừng sản xuất insulin. Do đó, cơ thể tạo ra năng lượng thiết yếu cho các hoạt động sống chủ yếu bằng cách phân giải chất béo. Khi tạo ra năng lượng từ chất béo, một chất hóa học gọi là thể ketone được tạo ra. Ketone có tính axit và sự tích tụ của chúng trong máu được biết đến với tên gọi là ketoacidosis, đây là một tình trạng gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Nhiễm ketoacidosis biểu hiện như nôn ói, đau bụng, mệt mỏi, cử động chậm chạp, thở không đều, chán ăn, nhức đầu nhẹ, khát nước quá mức, khó chịu, lú lẫn, mất phương hướng và hôn mê.
Xử trí nôn sau khi uống rượu
Chúng ta đã có câu trả lời cho câu hỏi “vì sao nôn sau khi uống rượu?”. Vì thế, việc xử trí đối với tình trạng này cần thái độ nghiêm túc, không nên coi thường. Sau đây là những điều cần lưu ý khi tự chăm sóc hoặc chăm sóc người uống rượu bị nôn ói:
Uống trà gừng để giúp giảm buồn nôn. Có thể uống trà gừng chế biến sẵn mua ở siêu thị hoặc làm theo cách khá đơn giản là đập dập gừng tươi và hãm với nước sôi.
Tránh ăn tất cả các loại thực phẩm trong một vài giờ sau khi nôn.
Sau vài giờ, cứ sau 15 phút lại uống vài ngụm nước nhỏ trong ít nhất 3-4 giờ.
Trong 3-4 giờ liên tiếp, uống đều đặn một lượng nhỏ dịch trong như nước lọc hoặc clear soda, nước táo ép. Tránh đồ uống là nước từ quả có múi (nước chanh, cam, bưởi...) và sữa vì dễ gây nôn và ảnh hưởng không tốt cho dạ dày. Lượng chất lỏng này nên được tăng dần theo mức độ chịu đựng của người bệnh.
Nếu người bệnh có thể giữ chất lỏng trong dạ dày vài giờ mà không nôn ra và có cảm giác thèm ăn, hãy ăn ít một, từ từ các thức ăn đơn giản như chuối, cháo hoặc bánh mì sấy khô. Tránh xa các thực phẩm khó tiêu hóa như thức ăn có dầu mỡ và cay trong ít nhất 2-3 ngày sau đó.
Vì rượu làm cạn kiệt các dự trữ khoáng chất thiết yếu của cơ thể, đặc biệt là kali và canxi nên các ngày sau đó cần bổ sung sự thiếu hụt bằng cách ăn các thực phẩm giàu kali, canxi (chuối, khoai tây, sữa không đường, rau lá màu xanh, các loại đậu, tôm, hàu...).
Làm thế nào để tránh nôn
khi uống rượu?
Biện pháp phòng ngừa nôn ói tốt nhất, đồng thời cũng là tốt nhất cho sức khỏe là tránh uống rượu hoàn toàn. Tuy nhiên, vì việc này trong xã hội hiện nay khá khó khăn, nhất là những người thường xuyên phải tiếp khách, giao đãi..., vậy nên việc ngăn ngừa nôn sau khi uống là biện pháp thực tế hơn. Sau đây là những gì bạn nên làm:
Trước khi uống
Bắt buộc phải ăn trước khi uống. Tiêu thụ một số thực phẩm và đồ uống không cồn trước khi uống rượu sẽ giúp ích rất nhiều vì nó giúp làm giảm tác dụng của rượu bằng cách pha loãng nó.
Trong khi uống
Dưới đây là những điều cần lưu ý trong khi uống rượu.
Thực hiện theo quy tắc uống 1 ly nước kèm mỗi lần nâng ly và uống rượu. Bằng cách này, có thể tránh được biến chứng mất nước cho cơ thể.
Tránh pha trộn các loại đồ uống có cồn khác nhau với nhau vì đó là cách ngắn nhất để gây sự nôn nao cùng với tình trạng nôn mửa. Chỉ nên uống một loại đồ uống từ đầu tới cuối bữa tiệc.
Cảnh giác với đồ uống có cồn có đường như những ly coctail margaritas (pha trộn từ rượu tequila, rượu hương cam với chanh hoặc nước trái cây) vì vị ngọt cũng như hương liệu của coctail có thể khiến bạn uống nhiều rượu hơn mức dự tính.
Khoảng cách mỗi lần uống rượu cách nhau càng xa càng tốt vì phải mất ít nhất 1 giờ để cơ thể chuyển hóa rượu.
Sau khi uống
Dù có say tới mức nào, nên nhớ trước khi vào giường nằm ngủ, đừng quên uống một lượng nước lớn để hạn chế tác hại của rượu.
