Nói ngọng, nói lắp, chậm nói ở trẻ nhỏ có phải là bệnh?

Phòng khám Tâm lý Nhi khoa 315 tại địa chỉ 44 Nguyễn Văn Trỗi, phường Cầu Kiệu, TP.HCM sẽ đồng hành cùng mọi gia đình có trẻ em gặp những vấn đề về tâm lý và phát triển.

Trước đây, trẻ 3 tuổi chậm nói, nói lắp, nói ngọng được xem là bình thường. Trong xã hội hiện đại, việc trẻ phát triển ngôn ngữ có vấn đề đến 3 tuổi sẽ làm gia đình lo lắng và bất an, nghi ngờ trẻ có dấu hiệu tự kỷ hoặc phát triển chưa ổn định.

Bác sĩ – Tâm lý gia Nguyễn Thị Xuân Hương – trưởng phòng khám Tâm lý Nhi khoa 315 chi nhánh Nguyễn Văn Trỗi (TP.HCM), cho biết: "Dưới góc nhìn lâm sàng, nói ngọng (rối loạn phát âm/âm vị) và nói lắp (rối loạn lưu loát) đều có thể liên quan đến cả ba nhóm yếu tố: sinh lý–giải phẫu, phát triển–môi trường, và tâm lý–cảm xúc. Thường không phải "hoàn toàn do tâm lý" hay "chỉ vì dị tật", mà là tương tác nhiều yếu tố. Phát hiện càng sớm, gia đình nên cho trẻ đi khám để sớm, đừng để quá trễ sẽ khó điều chỉnh".

Trẻ nói ngọng nói lắp là do có vấn đề về Hệ răng–hàm như đường hơi và vị trí lưỡi bất lợi, dễ méo các âm s, x, ch, tr… mà nguyên nhân do cắn hở/cắn sâu, lệch khớp cắn, mút tay hay ti giả kéo dài. Phát hiện sớm, điều chỉnh thói quen của trẻ sẽ giúp phát âm chuẩn.

Một số trẻ có cấu tạo lưỡi – thắng lưỡi (ankyloglossia) dẫn dến việc hạn chế nâng/đưa lưỡi làm khó các âm đầu lưỡi (t, d, n, l, r) và âm bật hơi.

Cấu tạo Môi – vòm – hầu không hoàn chỉnh như sứt môi–chẻ vòm, thiếu kín màn hầu (velopharyngeal insufficiency) làm giọng mũi, xì hơi mũi, khó tạo áp lực cho âm bật như p, t, k, s, ch…

Nhiều trẻ sau khi đi khám phát hiện tai và thính giác có vấn đề, trẻ bị viêm tai dịch, nghe kém nên mẫu âm thanh méo, dẫn đến phát âm sai, giọng bất thường.

Những trẻ có vấn đề về thần kinh và vận động như liệt nhẹ, bại não, dyspraxia/dysarthria gặp khó khăn khi phối hợp môi–lưỡi–hơi thở yếu, cũng làm nói không rõ.

Muốn trẻ phát phát triển ngôn ngữ bình thường, còn phải quan sát thêm về môi trường sống có phù hợp chưa. Trẻ học nói và bắt chước mọi người trong giai đoạn 2 đến 5 tuổi. Đối với trẻ chậm nói hoặc có vấn đề về ngôn ngữ, mọi người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ và gia đình phải lưu ý hướng dẫn bé nói học từ dễ đến phức tạp, thường xuyên dùng các câu đơn giản. Nếu để kéo dài quá 5 tuổi mà không chỉnh sửa được, trẻ sẽ rối loạn, mất định hướng, khó kiểm soát. Mỗi khi nói bị mọi người chê cười, sẽ làm trẻ có cảm giác sợ hãi, không muốn giao tiếp.

Nhiều trẻ sống trong môi trường quá ít tương tác nói, chỉ có nghe, ví dụ như xem điện thoại, tivi nhiều sẽ làm trẻ giảm cơ hội hội thoại hai chiều, từ đó ít chỉnh sửa tự nhiên.

Thậm chí, có những trẻ bị nói ngọng, nói không rõ chữ là do gia đình. Mỗi khi giao tiếp với bé, người lớn lại nói giả giọng em bé, cách phát âm bị sai đi, làm cho bé bắt chước nói sai theo. Hoặc gia đình sử dụng nhiều ngôn ngữ pha trộn làm bé không phân biệt ngôn ngữ nào nên sử dụng cùng nhau, phát ngôn tùy hứng, lâu dần sự kết nối ngôn ngữ sẽ kém thành thạo, phát âm sẽ lắp, dễ lẫn lộn. Một số trẻ có nguyên nhân sang chấn tâm lý cũng có thể kích hoạt hoặc duy trì nói lắp, nói ngọng.

Nguyên nhân dẫn đến trẻ phát triển ngôn ngữ không bình thường có rất nhiều, chỉ có thể qua các bước kiểm tra của bác sĩ chuyên môn mới phát hiện được. Khi đã tìm ra nguyên nhân rồi, việc chữa trị cũng đòi hỏi sự kiên nhẫn đến từ nhiều phía.

Hệ Thống Y Tế 315 hiện đã có hơn 170 phòng khám chuyên khoa trên toàn quốc dành cho từng lứa tuổi, giới tính và loại bệnh riêng. Gồm có: Nhi Đồng 315, Tiêm Chủng Nhi 315, Phụ Sản 315, Mắt 315, Tim Mạch – Tiểu Đường 315 và Tâm lý Nhi khoa 315.

Hệ thống Y Tế 315:

Hotline: 0901.315.315

- Phòng khám Đa khoa Quốc tế Ivy Health https://www.ivyhealthvn.com/

- Hệ thống Y Tế Phụ Sản 315 https://www.phusan315.com/

- Hệ thống Y Tế Nhi Đồng 315 https://www.nhidong315.com/

- Hệ thống Y Tế Tiêm Chủng Nhi 315 https://www.tiemchungnhi315.com/

- Hệ thống Y Tế Mắt 315 https://www.mat315.com/

- Hệ thống Y Tế Tim Mạch - Tiểu Đường 315 https://www.timmachtieuduong315.com/

Hệ Thống Y Tế 315