Nỗi lo dư cân, béo phì

Muốn biết có dư cân béo phì, phải đo chỉ số BMI như sau:

BMI (Body Mass Index) = Cân nặng (kg) /Chiều cao (m)  x Chiều cao (m).

Nữ: thừa cân khi BMI>22, béo phì khi BMI>27; nam: thừa cân khi BMI>25, béo phì khi BMI>30.

Nguyên nhân gây dư cân béo phì là gì?

Thông thường dư cân béo phì là do ăn uống quá thừa chất dinh dưỡng sinh năng lượng (đường bột, béo) nhưng lại không có sự vận động thích hợp để tiêu hao năng lượng, năng lượng thừa biến thành mỡ gây dư cân béo phì. Cũng có thể do nguyên nhân nội sinh: do gen di truyền, do các bệnh rối loạn nội tiết và chuyển hóa.

Có phương cách nào giúp cơ thể không lên cân hoặc giảm cân khi có vẻ dư cân?

Cần đặc biệt lưu ý, thông thường dư cân béo phì là do ăn uống quá thừa chất dinh dưỡng sinh năng lượng (đường bột, béo) nhưng lại không có sự vận động thích hợp để tiêu hao năng lượng, năng lượng thừa biến thành mỡ gây dư cân béo phì. Vì vậy, để giảm cân phải đồng thời tác động đến 2 yếu tố: chế độ dinh dưỡng thích hợp (ăn kiêng) và chế độ tập luyện thể dục thích hợp (thời gian và cường độ tập thích đáng). Nếu muốn dùng thuốc hay chế phẩm gọi là thực phẩm chức năng (TPCN) để giảm cân thì nên lưu ý, các thứ này chỉ có tác dụng hỗ trợ.

Thuốc gọi là giảm cân chống béo phì có thành phần gì mà lại có tác dụng giảm cân? Liệu những thành phần này có gây hại gì hay không?

Có thể chia thuốc giảm cân dùng từ trước đến nay thành 2 loại chính:

Các thuốc tác động ở ống tiêu hóa: chứa gồm Sterculia, methycellulose… là chất không hấp thu khi uống, có tính hút nước, trương nở làm đầy dụng, làm mất cảm giác đói.

Các thuốc kích thích thần kinh trung ương gây kích thích và có cảm giác chán ăn: gây ăn không được sẽ giảm cân.

Tất cả các thuốc trên đều có tác dụng phụ có hại cho sức khỏe người sử dụng, và đặc biệt, nhiều thuốc đã bị cấm. Như phenmetrazin (Obesitol), phentermin  (Mirapront)…, các thuốc này ngoài tính kích thích (gây mất ngủ) còn thêm tác dụng làm ăn kém ngon, được dùng làm thuốc chống béo phì. Dùng thuốc ảnh hưởng đến thần kinh làm cho ăn không được ngủ không được, đương nhiên sẽ làm giảm cân nhưng lại rất tác hại vì gây nghiện (giống như ma túy) và hại tim mạch.

Thông thường dư cân, béo phì là do ăn uống quá thừa chất dinh dưỡng

Các chế phẩm Đông y hay TPCN giảm cân đang bán trên thị trường hiện nay thì như thế nào?

Ở Mỹ đã cảnh báo  nhiều loại TPCN giảm cân có chứa thuốc chống béo phì thuốc loại nguy hiểm đã bị cấm (như fenfluramin) hoặc chứa thuốc đông y có thể gây tai biến là ma hoàng (ephedra)... Ở ta, cơ quan chức năng quản lý an toàn thực phẩm đã phát hiện nhiều thuốc Đông y giả mạo hoặc  TPCN giảm cân dỏm, quá đát, mua bán không rõ nguồn gốc. Không ít người vì muốn giảm cân nhanh chóng, dễ dàng nên sẵn sàng bỏ ra nhiều triệu đồng mua sử dụng. Nhiều người không nhận được kết quả như mong muốn: cân nặng không giảm hoặc giảm cân nhưng đi tiêu nhiều (chắn chắn là có chứa thuốc xổ, như có thuốc Đông y giảm cân chứa đại hoàng hay phan tả diệp), đi tiểu nhiều (có chứa thuốc lợi tiểu), người mệt mỏi và sau khi ngưng sử dụng TPGC giảm cân thì cân nặng tăng trở lại như cũ, thậm chí là tăng nhiều hơn. Điều rất rõ ràng là khi dùng thuốc hay chế phẩm có tác dụng làm cho xổ đến độ gây tiêu chảy trong thời gian đến mấy ngày, trong thời gian này ăn không được lại thêm tiêu tốn sức lực chạy vào cầu tiêu liên tục thì sẽ giảm cân đương nhiên. Tuy nhiên, cách làm đẹp như thế chắc chắn ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe. Nếu dùng thuốc xổ kéo dài (việc này thường xảy ra khi giảm cân) sẽ làm mất trương lực ruột đưa đến rối loạn tiêu hóa đi tiêu không còn bình thường, làm mất kali gây yếu cơ, mỏi mệt. Có loại TPCN ăn kiêng quảng cáo 5 ngày giảm đến 3kg, nếu thật sự giảm cân nhanh như thế thì chắc chắn không tốt cho sức khỏe, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng chưa xác định được.