Khám phá “Protein thụ thể có thể nhận diện các vi khuẩn gây bệnh và hoạt hóa hệ miễn dịch bẩm sinh” (của 2 tác giả Bruce A.Beutler và Jules A. Hoffmann ) cùng “Phát hiện tế bào hình cây trong hệ miễn dịch và khả năng hoạt hóa và điều tiết miễn dịch thích ứng của chúng” (Ralph Steinman, Canada) đã trở thành những đồng chủ nhân của giải Nobel Y học năm 2011. Các phát hiện của họ hứa hẹn sẽ mở ra chân trời mới cho phòng ngừa và điều trị chống lại các bệnh viêm, truyền nhiễm và ung thư.
 |
Khám phá của Hoffmann và Beutler đã châm ngòi nổ cho hàng loạt nghiên cứu về miễn dịch bẩm sinh.
Một loại tế bào mới có thể kiểm soát miễn dịch thích ứng
Vào năm 1973, Ralph Steinman đã phát hiện ra một loại tế bào mới mà ông gọi là tế bào hình cây. Ông đặt ra giả thuyết rằng nó có thể rất quan trọng trong hệ miễn dịch và tiến hành xét nghiệm xem liệu tế bào hình cây có thể hoạt hoá các tế bào T, một loại tế bào đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch thích ứng và phát triển một ký ức miễn dịch chống lại nhiều chất khác nhau. Trong các thí nghiệm nuôi cấy tế bào, ông chỉ ra rằng sự hiện diện của tế bào hình cây dẫn đến các phản xạ sống động của các tế bào T đối với những chất trên. Kết quả này ban đầu gặp phải sự hoài nghi nhưng công trình kế tiếp của Steinman đã chứng tỏ rằng tế bào hình cây có khả năng đặc biệt để kích hoạt các tế bào T.
Các nghiên cứu sau đó của Steinman và nhiều nhà khoa học khác đã dẫn đến câu hỏi làm thế nào mà hệ miễn dịch thích ứng quyết định liệu có nên hay không được kích hoạt khi gặp phải các chất khác nhau. Tín hiệu truyền từ phản xạ miễn dịch bẩm sinh được các tế bào hình cây cảm nhận được chỉ ra để kiểm soát kích hoạt tế bào T. Nhờ đó, hệ miễn dịch có thể phản ứng lại các vi sinh vật gây bệnh trong khi tránh tấn công các phân tử nội sinh trong chính cơ thể.
Từ nghiên cứu nền tảng tới ứng dụng y học
Các phát hiện được trao giải Nobel 2011 đã mang lại kiến thức mới mẻ về hoạt hoá và điều tiết hệ miễn dịch. Những phát hiện này giúp cho việc phát triển các phương pháp mới để phòng ngừa và điều trị các bệnh, chẳng hạn như với các vaccin được cải tiến chống lại nhiễm khuẩn và những nỗ lực để kích thích hệ miễn dịch tấn công các khối u. Những phát hiện trên cũng giúp chúng ta hiểu tại sao hệ miễn dịch có thể tấn công chính các mô của chúng ta, do đó đưa ra manh mối cho các biện pháp mới điều trị các bệnh viêm.
Bích Vân
(Theo Nobelprize.org, Reuters)
- Bruce A. Beutler: sinh năm 1957 tại Chicago, Mỹ. Ông tốt nghiệp Khoa Y, Trường ĐH Chicago năm 1981. Gần đây, ông tham gia giảng dạy tại Trung tâm Phòng vệ chủ di truyền học tại Trung tâm Y khoa Tây Nam của Trường ĐH Texas, Dallas. - Jules A. Hoffmann: sinh tại Echternach, Luxembourg năm 1941. Ông theo học tại Trường ĐH Strasbourg, Pháp, nơi ông giành bằng tiến sĩ y khoa năm 1969. Sau khoá đào tạo sau tiến sĩ ở Trường ĐH Marburg, Đức, ông quay trở lại Strasbourg và đứng đầu phòng thí nghiệm nghiên cứu ở đây từ năm 1974 - 2009. Ông đồng thời là Giám đốc Viện Sinh học tế bào phân tử ở Strasbourg và giữ cương vị Chủ tịch Học viện Khoa học quốc gia Pháp 2007-2008. - Ralph M. Steinman: sinh năm 1943 tại Montreal, Canada, nơi ông theo học sinh - hoá tại Trường ĐH McGill. Sau khi học y tại Trường Y Harvard ở Boston, Mỹ, ông nhận bằng y khoa năm 1968. Ông gia nhập Trường ĐH Rockefeller tại New York kể từ năm 1970, tại đây, ông là giảng viên miễn dịch học từ năm 1988. Tuy nhiên, thật đáng buồn là ông đã qua đời vài hôm trước khi giải Nobel được công bố. Bản thân ông đã dùng chính những phát hiện của mình để điều trị bệnh ung thư. Ông đã kéo dài sự sống của mình dựa trên nghiên cứu hệ miễn dịch cơ thể giành giải Nobel của ông. Người thầy thuốc 68 tuổi đã qua đời ngày 30/9 sau 4 năm chiến đấu với căn bệnh ung thư tuyến tụy. |
