Tối 5/6, trong căn nhà cấp 4 lợp ngói ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, ông Nguyễn Thanh Chấn dưng dưng thắp nén hương báo với tổ tiên việc vừa nhận được tin vui TAND Tối cao đã đồng ý bồi thường 7,2 tỷ đồng.
Trong hai ngày 4-5/6, ông nhận được hai niềm vui lớn. Con gái cả Nguyền Thị Quyền sau 5 năm ra nước ngoài lao động để kiếm tiền giúp mẹ đi kêu oan đã về nước. Số tiền để cô mua vé máy bay cũng do bố mẹ vay và gửi sang. Hôm nay, lần đầu tiên sau 10 năm kể từ ông vướng lao lý, cả gia đình đã đoàn tụ đông đủ.
Ông Chấn cho hay khi biết tin ông và tòa án đã đạt được thỏa thuận bồi thường, nhiều người thân, bạn bè đã cũng gọi điện thoại chúc mừng. Dù biết trước thủ tục giải quyết việc này không thể "một sớm một chiều", nhưng với ông nỗ lực đòi bồi thường oan sai đã "thành công bước đầu".
Bà Nguyễn Thị Chiến, vợ ông Chấn, ngồi bên cạnh, vui vẻ tiếp lời cho hay thấy toại nguyện vì hành trình gian nan đi tìm công lý, minh oan cho chồng của mình cuối cùng cũng được đền đáp. Bỗng nhiên trùng giọng, bà buồn bã bảo những ngày đó đi kêu oan cho chồng trong vô vọng. "Nhiều hôm phải ăn bánh mì, uống nước lọc lê la tìm cách gửi đơn tại cổng các cơ quan công quyền. Chúng tôi phải cầm cố nhà, vay nợ..., khổ lắm", bà nói.
An nủi vợ, ông Chấn cho biết mong sớm được nhận tiền bồi thường để có kinh phí trang trải trong gia đình, bù đắp thiệt thòi cho các con. Việc đầu tiên, ông sẽ dùng môt phần số tiền để trả cho ông Hoạt, người họ hàng thân thiết đã bỏ ra hơn 500 triệu đồng để gia đình chuộc sổ đỏ. Một phần tiền sẽ để chi phí cho việc chữa trị của bà Chiến và trả các khoản nợ khác.
“Nếu nhận được bồi thường, việc xây nhà sẽ xếp sau cùng khi gia đình trang trải các khoản”, ông Chấn nói. Hiện gia đình ông sống trong căn nhà cấp 4 lụp xụp.
Con trai út của ông Chấn - Nguyễn Thế Anh, rớm nước mắt chia sẻ "tổn thất của gia đình chẳng khoản tiền gì có gì bù đắp được". Thế Anh thương sức khỏe bố hiện kém đi nhiều. Nếu ông Chấn không vướng oan vào lao lý, có lẽ gia đình anh đã không phải sống cơ hàn, ly tán suốt bao năm như thế này.
Đồng hành đi kêu oan và thay mặt gia đình ông Chấn giải quyết những việc hậu vụ án, ông Hoạt cho biết sau ngày ông Chấn được xin lỗi công khai tại trụ sở UBND xã Nghĩa Trung, đại diện Toà phúc thẩm, TAND Tối cao tại Hà Nội đã 3 lần làm việc với gia đình về các khoản bồi thường. “Đến ngày thứ ba, hai bên thống nhất được mức bồi thường là 7,2 tỷ đồng”, ông Hoạt nói. Trong số tiền thoả thuận này, việc mất thu nhập thực tế của ông Chấn được bồi thường nhiều nhất.
“Chúng tôi đã quá mệt mỏi nên sẽ tạm chấp nhận mức bồi thường này”, ông Hoạt nói. Mong muốn của ông và vợ chồng ông Chấn là được nhận được 9,2 tỷ đồng như đã liệt kê trong các giấy tờ gửi toà án trước đó.
Số tiền còn lại chưa đạt được thỏa thuận là khoản gia đình ông Chấn yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần cho mẹ, vợ và các con của ông Chấn. Theo ông Chấn, phía toà phúc thẩm đã đưa ra con số hơn 500 triệu đồng nhưng gia đình chưa thống nhất.
Hơn một năm qua, gia đình ông Chấn đã 4 lần nộp bổ sung tài liệu để hoàn tất hồ sơ yêu cầu đòi bồi thường khoảng 9,3 tỷ đồng. Lần gần đây nhất, ngày 17/3, gia đình ông Chấn đã bàn giao cho Tòa phúc thẩm khoảng 100 loại giấy tờ liên quan.
Những khoản ông Nguyễn Thanh Chấn đề nghị được bồi thường
Giữa tháng 8/2003, chị Nguyễn Thị Hoan bị giết hại tại nhà riêng ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, Bắc Giang. Công an xác định ông Chấn, hàng xóm với nạn nhân, là thủ phạm nên thực thi lệnh bắt. TAND tỉnh Bắc Giang tuyên phạt ông án tù chung thân do giết người "có tính chất côn đồ". Đơn kêu oan của ông Chấn sau đó không được TAND Tối cao chấp nhận trong phiên phúc thẩm mở tháng 7/2004.
Trong 10 năm đi tù, ông Chấn liên tục gửi đơn kêu oan, ở bên ngoài vợ ông cũng ròng rã "gõ cửa" nhiều cơ quan công quyền và cho rằng thủ phạm thực sự của vụ án là người cùng làng Lý Nguyễn Chung. Tháng 7/2013, xem xét đơn của bà, Cục điều tra VKSND Tối cao đã vào cuộc.
Hai ngày sau khi được VKSND Tối cao tạm tha về nhà sau 10 năm bị bắt, ngày 6/11/2013 TAND Tối cao trong phiên tái thẩm đã hủy hai bản án kết tội ông Chấn giết người với mức phạt tù chung thân. Vụ án được điều tra lại. Trước đó ít ngày, Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú, nhận đã giết chị Hoan để cướp 2 chiếc nhẫn cùng 59.000 đồng rồi bỏ trốn.
Ngay sau khi ông Chấn được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đình chỉ điều tra và xác định vô tội, Công an tỉnh Bắc Giang thừa nhận "có sai sót" trong quá trình điều tra.
Trước việc ông Chấn tố cáo đã bị nhóm cán bộ điều tra ép cung, dùng nhục hình, VKSND Tối cao đã phê chuẩn quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Trần Nhật Luật (nguyên thượng tá, phó công an huyện Việt Yên, Bắc Giang) và ông Đặng Thế Vinh (nguyên trưởng phòng 10, VKSND tỉnh Bắc Giang) để điều tra về hành vi Cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án.
