Các vi chất dinh dưỡng cần thiết
Vi chất dinh dưỡng có tới 90 loại khác nhau cần thiết cho cơ thể, bao gồm các loại vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E, K và nhóm vitamin tan trong nước như vitamin B, C và các chất khoáng đồng, sắt, kẽm, mangan, magie, iot,...
Các vi chất dinh dưỡng tham gia vào việc xây dựng nên các tế bào, các mô, vào các hoạt động hô hấp, chuyển hóa, bài tiết của tế bào, xây dựng nên hệ thống miễn dịch của cơ thể, tham gia vào nhiều cơ chế hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể, duy trì sự cân bằng của hệ thống nội môi, giúp phục hồi các tế bào, các mô tổn thương, là thành phần chủ yếu để tạo ra các hoóc-môn, các dịch tiêu hóa… Vi chất dinh dưỡng rất cần thiết cho sự phát triển trí tuệ và thể chất của trẻ.
- Vitamin A
Cần thiết cho sự tăng trưởng, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và phòng ngừa những bệnh nhiễm trùng, giúp làm sáng mắt. Nếu thiếu vitamin A sẽ dẫn tới quáng gà, khô mắt, loét giác mạc gây mù lòa, chậm tăng trưởng và dễ mắc những bệnh nhiễm trùng như nhiễm trùng da, tiêu chảy, viêm hô hấp.
- Vitamin nhóm B
Các loại vitamin trong nhóm B có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng, hỗ trợ hệ thần kinh khỏe mạnh và tạo máu. Những triệu chứng điển hình khi trẻ thiếu vitamin nhóm B, ví dụ như phù, da tay chân nóng và dễ viêm, chán ăn, rối loạn tiêu hóa, tinh thần không phấn chấn. Những loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin nhóm B như gạo lứt, thịt gà, các loại đậu, rau lá xanh thẫm, sữa, chuối, pho mát.
Vi chất dinh dưỡng là các chất mà cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng lại đóng một vai trò rất quan trọng với sức khỏe.
- Vitamin C
Là một vi chất dinh dưỡng có tác dụng giúp cho cơ thể chống oxy hóa rất tốt, tham gia vào nhiều hoạt động sống quan trọng của cơ thể như quá trình hình thành collagen, đồng thời kích thích ruột non hấp thu sắt. Nếu thiếu vitamin C sẽ dẫn tới hiện tượng sưng nướu răng, dễ mắc bệnh và chảy máu, trẻ mệt mỏi khi vui chơi hoạt động. Vitamin C có chứa nhiều trong các loại hoa quả trái cây như quýt, bưởi, ổi, cam,... và một số loại rau như cà chua, rau ngót, rau muống,...
- Vitamin D và canxi
Có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển răng, xương. Thiếu canxi và vitamin D sẽ làm cho trẻ chậm mọc răng, hay vặn mình, ngủ không yên giấc, ra nhiều mồ hôi trộm, đặc biệt là mồ hôi vùng đầu. Canxi có chức nhiều trong những loại thực phẩm như tôm, cua, trai, ốc. Vitamin D được cung cấp chủ yếu qua thực phẩm như: dầu cá, trứng, gan.
- Sắt
Chất quan trọng tham gia vào quá trình tạo máu và một phần cấu trúc của não bộ cho nên khi trẻ bị thiếu sắt dẫn tới bệnh thiếu máu thiếu sắt, từ đó làm giảm sự phát triển trí tuệ và thể chất của trẻ, cũng như giảm sức đề kháng của cơ thể đối với nhiễm trùng và giảm khả năng hoạt động thể lực. Cha mẹ có thể bổ sung sắt cho trẻ bằng các loại thực phẩm chứa nhiều sắt như gan, mề gà, lòng đỏ trứng gà, mộc nhĩ, nấm hương, tim heo,...
- Kẽm
Là một trong các thành phần của hơn 300 enzyme có chức năng tham gia vào những hoạt động của cơ thể giúp tăng hấp thu, tăng cảm giác ngon miệng và tổng hợp chất đạm, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và tăng trưởng chiều cao của trẻ. Nếu trẻ bị thiếu kẽm sẽ làm cho trẻ biếng ăn, dễ bị nhiễm trùng. Kẽm có nhiều trong các loại thực phẩm như củ cải, đậu Hà Lan, sò, đậu nành và lòng đỏ trứng gà.
- I-ốt
Là chất cần thiết để tuyến giáp tổng hợp hormon giáp, giúp cho sự tăng trưởng của cơ thể và sự hình thành cũng như phát triển não. Trẻ thiếu i-ốt từ trong bụng mẹ sẽ bị tổn thương não nặng nề và dẫn tới biến chứng như đần độn, cũng như mắc các khuyết tật thần kinh khác. Trẻ trong độ tuổi dưới 2 tuổi thiếu iod gây ra hậu quả nặng nề bởi vì đây là giai đoạn não của trẻ đang phát triển rất nhanh. Trẻ em trong độ tuổi đi học nếu thiếu iot sẽ giảm chỉ số thông minh và thành tích học tập.
Tóm lại, vi chất dinh dưỡng cho trẻ là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng lại có vai trò cực kỳ quan trọng. Những vi chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ bao gồm các loại vitamin A, B, C, D, E, K,... và những nhóm các nguyên tố khoáng như canxi, photpho, kẽm, sắt, đồng, selen,... Nếu thiếu vi chất dinh dưỡng có thể dẫn tới những ảnh hưởng nghiêm trọng cho cơ thể đặc biệt là trẻ nhỏ. Do vậy, cha mẹ cần có kế hoạch bổ sung vi chất bằng các loại thực phẩm hoặc các loại thực phẩm chức năng.
Lưu ý: nếu dùng thực phẩm chức năng nên chọn các loại có nguồn gốc tự nhiên dễ hấp thụ, không dùng đồng thời nhiều loại hoặc thay đổi liên tục các loại thực phẩm chức năng.
Giải pháp phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng
Có 3 giải pháp chính để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng:
* Giải pháp ngắn hạn (bổ sung trực tiếp các vi chất dinh dưỡng như uống vitamin A, viên sắt, dầu I-ốt…).
* Giải pháp trung hạn (tăng cường vi chất vào thực phẩm).
* Giải pháp dài hạn (đa dạng hóa bữa ăn, cải thiện toàn diện chất lượng bữa ăn của người dân).
