Dưới đây là những vấn đề phổ biến trong thai kỳ và hướng dẫn cụ thể giúp thai phụ giảm nhẹ triệu chứng trong thời kỳ mang thai.
1. Mất ngủ, khó ngủ
Sự thay đổi nội tiết tố là một trong những nguyên nhân chính gây mệt mỏi và rối loạn giấc ngủ khi mang thai. Nội tiết tố cũng có thể gây ức chế cơ bắp, dẫn đến ngáy ngủ, thậm chí làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ ở một số thai phụ. Việc thường xuyên phải thức dậy đi vệ sinh vào ban đêm, cảm giác buồn nôn, ợ nóng và các cơn đau do thai kỳ cũng có thể khiến mẹ bầu khó ngủ. Bện cạnh đó, áp lực tinh thần và cảm xúc khi mang thai một em bé nặng 3 - 4 kg cũng là yếu tố dẫn đến mất ngủ.
Cách giảm và tránh mất ngủ
- Lên kế hoạch và ưu tiên thời gian ngủ.
- Tập thể dục khoảng 30 phút mỗi ngày (nếu không bị bác sĩ hạn chế).
- Nằm nghiêng bên trái để tăng lưu thông máu và dưỡng chất cho thai nhi và thận, tránh nằm ngửa quá lâu.
- Sử dụng gối hỗ trợ tạo tư thế ngủ cho thoải mái.
- Uống nhiều nước trong ngày, nhưng hạn chế uống nước 2 giờ trước khi ngủ.
- Nếu có dấu hiệu ngưng thở khi ngủ, nên kiểm tra và theo dõi.
- Cũng cần theo dõi huyết áp, lượng protein trong nước tiểu, đặc biệt nếu có dấu hiệu bị phù mắt cá chân hoặc đau đầu.
- Khi khó ngủ, nên đọc sách hoặc ngồi thiền thư giãn thay vì cố ép bản thân ngủ.
- Nếu tình trạng kéo dài, nên đi khám để kiểm tra khả năng thiếu sắt hoặc folate.
2. Táo bón
Thai kỳ làm thay đổi nội tiết, khiến hệ tiêu hóa chậm lại để cơ thể hấp thụ tối đa các vitamin và khoáng chất cho thai nhi. Tử cung mở rộng gây tăng áp lực lên ruột, làm chậm quá trình đào thải. Ngoài ra, việc bổ sung sắt từ các loại vitamin dành cho thai phụ cũng có thể là nguyên nhân.
Cách giảm và tránh táo bón
- Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn. Nguồn thực phẩm giàu chất xơ bao gồm: đậu Hà Lan, đậu đen, đậu lăng, đậu lima, hạnh nhân, bơ, quả mọng, bột yến mạch...
- Uống tối thiểu 8 ly nước mỗi ngày.
- Sử dụng lợi khuẩn an toàn cho phụ nữ mang thai để hỗ trợ tiêu hóa.
- Tập thể dục nhẹ nhàng để kích thích nhu động ruột.
- Chọn loại vitamin bầu chứa sắt nhẹ hoặc chia nhỏ liều theo hương dẫn của bác sĩ.
Khi mang thai, phụ nữ thường phải đối mặt với nhiều khó khăn và cảm giác khó chịu.
3. Ợ nóng
Hơn 50% phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ 3 gặp phải chứng ợ nóng. Đây là tình trạng acid dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát phía sau xương ức, kèm vị chua trong miệng hoặc cảm giác như chất nôn trào lên cổ họng. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể khiến mẹ khó ăn, ảnh hưởng đến dinh dưỡng của thai nhi.
Cách giảm và tránh ợ nóng
- Ăn 5 – 6 bữa nhỏ mỗi ngày thay vì 3 bữa lớn.
- Tránh ăn sát giờ ngủ, nên ăn cách giờ ngủ ít nhất 2 - 3 tiếng.
- Kê cao đầu khi ngủ, có thể dùng đệm hỗ trợ chuyên dụng.
- Tránh thực phẩm cay, nhiều dầu mỡ, sô cô la, caffeine…
- Nếu không hiệu quả, có thể tham khảo bác sĩ các loại thuốc an toàn cho thai phụ.
4. Mệt mỏi kéo dài
Cảm giác mệt mỏi là biểu hiện phổ biến, thường xuất hiện trong tam cá nguyệt đầu tiên và cuối cùng. Cơ thể mẹ bầu phải sản sinh hormone, tăng lượng máu, điều tiết các cơ quan để nuôi dưỡng thai nhi, dẫn đến kiệt sức. Căng thẳng tinh thần và cảm xúc cũng làm tăng cảm giác mệt mỏi.
Cách giảm và tránh sự mệt mỏi
- Ngủ sớm và tranh thủ chợp mắt trong ngày.
- Đi lại nhẹ nhàng để cơ thể được vận động.
- Hạn chế phải thức dậy đi tiểu bằng cách uống nước sớm trong ngày, tránh uống sau 20 giờ.
- Tránh ăn trước khi ngủ để hạn chế ợ nóng.
- Duỗi chân trước khi đi ngủ để giảm chuột rút.
- Bổ sung thực phẩm giàu kali như chuối, kiwi, khoai tây, rau xanh…
- Tập thể dục nhẹ nhàng nếu bác sĩ không cấm, ví dụ đi bộ 30 phút, ba lần mỗi tuần.
- Ăn mỗi 3-4 giờ, kết hợp carbohydrate, protein và chất béo lành mạnh.
- Ưu tiên thực phẩm nhiều chất xơ (ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây).
- Tránh caffeine, giới hạn dưới 200mg mỗi ngày.
- Uống đủ nước, giảm căng thẳng.
Tóm lại: Các vấn đề thường gặp trong thai kỳ như mất ngủ, ợ nóng và mệt mỏi sẽ khiến mẹ bầu cảm thấy lo lắng và căng thẳng. Do đó, ngoài việc khám thai định kỳ, thai phụ cần lắng nghe cơ thể và chủ động theo dõi những dấu hiệu bất thường để được tư vấn, chăm sóc y tế kịp thời.
