Những trường hợp phụ nữ mang thai nào cần xét nghiệm Zika?

Bộ Y tế đã ban hành tài liệu hướng dẫn tạm thời chăm sóc phụ nữ mang thai trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Zika. Theo Bộ Y tế, bệnh do virus Zika là bệnh truyền nhiễm cấp tính, chủ yếu muỗi vằn Aedes truyền có thể gây thành dịch. Ngoài ra bệnh có thể lây truyền qua đường tình dục, đường máu và từ mẹ sang con. Tổ chức y tế thế giới đã khẳng định tình hình dịch bệnh do virus Zika hiện nay là một sự kiện cộng đồng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế do nghi ngờ có sự kiên quan giữa nhiễm virus Zika với các trường hợp mắc chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh do các bà mẹ bị nhiễm đến nay chưa có thuộc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh.

Thời gian ủ bệnh của vi rút Zika từ 3 đến 12 ngày, người bị bệnh thường có các biểu hiện như sốt nhẹ, phát ban trên da, viêm kết mạc, đau khớp. Tuy nhiên, khoảng từ 60%- 80% trường hợp nhiễm Zika không có biểu hiện lâm sàng.

Trong hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh do vi rút Zika, Bộ Y tế nhấn mạnh đến các yếu tố nghi ngờ ở người bệnh như: sinh sống và du lịch tới vùng đã lưu hành dịch trong vòng hai tuần trước khi khởi bệnh; có ít nhất một trong hai biểu hiện lâm sàng  hoặc hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh; không xác định được căn nguyên gây bệnh khác như sốt xuất huyết, chikungunya… Việc chẩn đoán xác định sẽ được thực hiện thông qua các xét nghiệm có kết quả dương tính.

Bộ Y tế khuyến cáo, một phụ nữ mang thai khi tính đến phương án xét nghiệm Zika thì chỉ nên thực hiện nếu đang mang thai trong ba tháng đầu có dấu hiệu: sốt phát ban hoặc các triệu chứng đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc; đang sinh sống hoặc đã đến những vùng có dịch; đã quan hệ với chồng hoặc bạn tình có xét nghiệm dương tính với Zika.

Hướng dẫn tạm thời của Bộ Y tế đã nêu rõ các tiêu chí để phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm phát hiện vi rút Zika

Bộ Y tế khuyến cáo những phụ nữ có thai cần đi khám ít nhất 4 lần trong cả thai kỳ, trong đó thời điểm khám lần đầu cần được thực hiện càng sớm càng tốt ở giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ.

Bộ yêu cầu các bác sĩ trong bối cảnh dịch bệnh Zika khi thực hiện khám cho thai phụ cần hỏi rõ tiền sử, các dấu hiệu, triệu chứng lầm sàng. Siêu âm để đánh giá chính xác tuổi thai và hình thái học của thai nhi để phát hiện đầu nhỏ.

Với những phụ nữ mang thai đã xét nghiệm có kết quả dương tính với vi rút Zika nhưng khi siêu âm không thấy dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ và bất thường về não các bệnh viện cần tiếp tục chăm sóc, theo dõi trước khi siêu âm lại để đưa ra hướng xử trí phù hợp. Khi siêu âm có dấu hiệu nghi ngờ thai nhi bị đầu nhỏ và bất thường về não, cần chuyển thai phụ đến những cơ sở có khả năng chẩn đoán trước sinh để chẩn đoán xác định đầu nhỏ, sàng lọc bệnh bẩm sinh.

Khi đã xác định thai nhi bị tật đầu nhỏ, cơ sở y tế phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin, tư vấn cho thai phụ và gia đình để họ tự đưa ra quyết định. Trường hợp thân nhân quyết định giữ lại thai, bệnh viện phải tiếp tục chăm sóc thai nghén, tư vấn và hỗ trợ tâm lý trước sinh cho thai phụ cùng gia đình để họ chuẩn bị chăm sóc bé sơ sinh.