Liên quan đến vấn đề này, nhiều bà mẹ thắc mắc về cách cho trẻ ăn bổ sung: ăn như thế nào, nên lựa chọn thực phẩm gì để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất quan trọng cho trẻ như sắt, kẽm…. Câu hỏi này chúng tôi đã chuyển tới Thạc sĩ bác sĩ Vũ Thị Lan Anh, Phó trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông để được giải đáp.
Các thực phẩm giàu sắt.
Độc giả Nguyễn Thị Mai Hạnh, Trấn Yên, Lào Cai: Thưa bác sĩ trong giai đoạn 6-12 tháng, nhu cầu Sắt và Kẽm của bé tăng cao. Tôi nên chọn những thực phẩm nào giàu Sắt, Kẽm và có độ hấp thu tốt để đảm bảo bé không bị thiếu máu và tăng trưởng tối ưu?
Trả lời
Khi trẻ bắt đầu ăn dặm (từ 6 tháng tuổi), ngoài sữa mẹ, trẻ cần được bổ sung thêm một số vi chất quan trọng vì nhu cầu dinh dưỡng tăng cao hơn so với giai đoạn bú mẹ hoàn toàn, đặc biệt là sắt và kẽm. Dù sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng chính, nhưng hàm lượng sắt và kẽm trong sữa mẹ không còn đủ để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nhanh của trẻ. Việc bổ sung qua bữa ăn dặm là rất cần thiết để phòng tránh thiếu máu và hỗ trợ phát triển toàn diện.
Thực phẩm giàu sắt nên có trong khẩu phần: thịt đỏ (bò, heo nạc), gan (gà, heo), lòng đỏ trứng, đậu lăng, rau xanh đậm (cải bó xôi, rau dền...).
Nguồn kẽm dồi dào gồm: thịt các loại, hải sản (ngao, sò, hến...), trứng, đậu và ngũ cốc nguyên cám.
ThsBs Vũ Thị Lan Anh, Phó trưởng khoa Dinh dưỡng, BVĐK Hà Đông
Mẹo giúp hấp thu tốt hơn:
Kết hợp với thực phẩm giàu vitamin C (cam, cà chua, bông cải…) Tránh uống sữa ngay sau ăn dặm, hạn chế trà hoặc nước lá chứa tannin Chế biến mềm, phù hợp độ tuổi, theo phương pháp ăn dặm của từng gia đình
🔍 Liều khuyến nghị (RNI) theo WHO và Viện Dinh dưỡng Việt Nam:
Sắt: Trẻ từ 6–11 tháng cần 11 mg sắt/ngày Kẽm: Trẻ từ 7–12 tháng cần khoảng 3 mg kẽm/ngày
Đây là mức cần thiết để phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt và hỗ trợ phát triển thể chất, nhận thức, miễn dịch cho trẻ trong giai đoạn vàng.
Ngoài sắt, kẽm, các vi chất cần thiết cho trẻ trong giai đoạn này là vitamin D, canxi, iod và vitamin nhóm B.
Cho trẻ ăn dặm theo nguyên tắc từ loãng đến đặc, từ its đến nhiều...
Độc giả: Nguyễn Thị Thuý, Quỳnh An, Hưng Yên: Sữa mẹ vẫn cung cấp hơn một nửa nhu cầu dinh dưỡng của trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi. Vậy trong 6 tháng cuối năm đầu tiên, số lượng thức ăn dặm (bột/cháo) tôi nên tăng dần như thế nào để vừa đảm bảo đủ dinh dưỡng, vừa không làm bé bỏ bú mẹ và vẫn nhận được các yếu tố kháng khuẩn từ sữa mẹ?
Trả lời:
Trong giai đoạn 6–12 tháng, sữa mẹ vẫn cung cấp trên 50% nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ, vì vậy thức ăn dặm chỉ là bổ sung, không thay thế. (WHO) khuyến cáo: "Từ 6 tháng, trẻ cần bắt đầu ăn bổ sung phù hợp, nhưng sữa mẹ vẫn duy trì là nguồn dinh dưỡng chủ yếu đến 12 tháng tuổi."
Lộ trình tăng dần nên như sau:
6–7 tháng: 1 bữa bột loãng, tăng dần đến nửa bát con (~100 ml). 8–9 tháng: 2 bữa bột đặc, mỗi bữa khoảng ½–⅔ bát con (~120–150 ml). 10–11 tháng: 3 bữa bột đặc hoặc cháo vỡ hạt, mỗi bữa khoảng ⅔–1 bát con (~180 ml). 12 tháng: 3 bữa cháo đặc/cơm nát, mỗi bữa 1 bát con (~200 ml), thêm 1–2 bữa phụ (hoa quả, sữa chua…).
Song song, trẻ vẫn cần bú mẹ 500–700 ml/ngày để nhận đủ năng lượng và các yếu tố kháng khuẩn quý giá. Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cũng nhấn mạnh: "Sữa mẹ cần được duy trì tối thiểu đến 24 tháng tuổi để bảo đảm miễn dịch và phát triển toàn diện"
Nguyên tắc: Bắt đầu cho trẻ ăn dặm từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc, từ một nhóm thực phẩm đến đa dạng. Tiếp tục bú mẹ song song với ăn dặm ít nhất đến 24 tháng tuổi.
Nếu trẻ sinh non, nhẹ cân, hoặc có dấu hiệu thiếu vi chất (như chậm tăng cân, tóc thưa, da xanh), nên đưa trẻ đến bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn bổ sung bằng thuốc hoặc vi chất riêng.
Cha mẹ nên kiên nhẫn tập cho trẻ ăn dặm từng bước, không ép ăn, không so sánh với trẻ khác. Sữa mẹ vẫn là nền tảng dinh dưỡng và miễn dịch trong suốt 2 năm đầu đời, vì vậy hãy duy trì bú mẹ song song với ăn dặm để bé phát triển khỏe mạnh, toàn diện.
Chúc các mẹ và con mạnh khoẻ!
