Những thực phẩm không nên ăn ở lứa tuổi học đường
ThS. Trịnh Hồng Sơn, Giám đốc Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng cho biết, lứa tuổi học đường là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và trí tuệ. Chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển tốt về thể chất, nâng cao sức đề kháng, phòng tránh các bệnh nhiễm trùng, bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh dưỡng. Tuy nhiên, một số thực phẩm nếu không được sử dụng đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe.
Lứa tuổi học đường là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và trí tuệ. Chính vì vậy, chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển tốt về thể chất, nâng cao sức đề kháng, phòng tránh các bệnh nhiễm trùng, bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh dưỡng. Tuy nhiên, một số thực phẩm nếu không được sử dụng đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe.
Lứa tuổi học đường là giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và trí tuệ.
Chế độ ăn không lành mạnh là chế độ ăn không cân bằng về dinh dưỡng, nhiều chất đạm, chất béo so với nhu cầu, nhưng lại ít rau củ quả. Chế độ ăn có nhiều món ăn không có lợi cho sức khỏe như chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn công nghiệp, thức ăn nhanh, thức ăn có nhiều đường và muối.
Thực phẩm không lành mạnh là những thực phẩm đã qua chế biến, đồ ăn nhanh như bánh mì kẹp thịt và đồ chiên rán, nước ngọt, xúc xích xông khói, khoai tây chiên, kẹo đường,... Những thực phẩm không lành mạnh này chứa rất ít chất dinh dưỡng và dư thừa các chất độc hại như dầu mỡ, muối và đường tinh luyện, chất béo chuyển hóa và hương vị tổng hợp. Nếu chúng ta tiêu thụ trong thời gian dài sẽ phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ bệnh tật trong tương lai như béo phì, đái tháo đường, bệnh tim mạch,…
Một số loại thức ăn nhanh như pizza, gà rán, khoai tây chiên thường chứa nhiều chất béo bão hòa và calo rỗng, tăng nguy cơ béo phì nếu các em sử dụng quá nhiều.
Các loại kẹo, bánh ngọt, nước ngọt có gas chứa nhiều đường đơn, dễ dàng gây thừa cân – béo phì, nguy cơ sâu răng nếu sử dụng thường xuyên. Các em nên hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này, thay thế bằng trái cây tươi hoặc các loại hạt dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Hạn chế sử dụng các loại thức ăn nước uống có hàm lượng đường cao như đồ ăn vặt, kẹo, nước ngọt (có ga hoặc không có ga), kể cả nước quả có pha thêm nhiều đường, các dịch cô đặc hoặc bột pha nước uống, nước uống có hương vị, nước uống năng lượng, trà uống liền, cà phê uống liền, sữa có đường. Ăn các loại quả thay vì đồ ăn vặt có chứa đường.
Thực phẩm chế biến sẵn như đồ ăn đóng hộp, snack thường có lượng muối cao. Tiêu thụ quá nhiều muối có thể gây ảnh hưởng đến huyết áp và thận. Do đó, nên hạn chế loại thực phẩm này và chọn các món được chế biến đơn giản tại nhà. Trong nhà không để muối và các loại nước chấm gia vị mặn luôn sẵn có trên bàn ăn để hạn chế sử dụng.
Nước ngọt có gas và các loại đồ uống chứa cafein như cà phê hoặc trà xanh đóng chai có thể gây kích thích hệ thần kinh, ảnh hưởng tới giấc ngủ và khả năng tập trung. Khuyên khích trẻ uống nước lọc hoặc nước ép trái cây tươi thay thế.
Thực phẩm chiên rán thường chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo trans, có thể gây béo phì và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nếu các em tiêu thụ nhiều. Do đó, cần hạn chế thực phẩm chiên rán trong khẩu phần ăn hàng ngày thay vào đó là các món luộc, hấp nhé.
Xúc xích, giò, chả, thịt hun khói,...là những loại thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất bảo quản và phụ gia đặc biệt chứa nhiều muối. Tiêu thụ quá nhiều tăng nguy cơ tăng huyết áp, bệnh thận, các bệnh đường tiêu hóa.
Thực phẩm lành mạnh nên ăn
Theo ThS. Trịnh Hồng Sơn, thực phẩm lành mạnh là những thực phẩm có ít chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, đường tự do và muối. Lựa chọn thực phẩm lành mạnh sẽ cho chúng ta bữa ăn lành mạnh và chế độ ăn lành mạnh.
Chất béo chuyển hóa hay còn gọi là "chất béo xấu" thường có trong các thực phẩm chiên, xào, đồ ăn nhanh, bánh ngọt, mì ăn liền. Ngoài ra còn có trong thịt động vật, bơ, sữa, thịt động vật...Khi ăn các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo xấu này sẽ tăng nguy cơ béo phì, tim mạch, đái tháo đường.
Cách chế biến cũng có thể biến 1 thực phẩm lành mạnh thành không lành mạnh: Ví dụ thịt gà luộc là thực phẩm lành mạnh, nhưng thịt gà tẩm bột chiên nhiều dầu mỡ lại là thực phẩm không lành mạnh.
Sữa là thực phẩm cần có trong bữa ăn học đường.
Chế độ dinh dưỡng khoa học là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ lứa tuổi học đường. Bằng cách giảm bớt các thực phẩm có hại và thay thế bằng những lựa chọn lành mạnh.
Dinh dưỡng ở lứa tuổi học đường giữ vai trò then chốt trong việc hình thành nền tảng thể chất, trí tuệ và thói quen sống lành mạnh cho thế hệ tương lai. Đây là giai đoạn cơ thể trẻ phát triển mạnh mẽ, não bộ hoàn thiện nhanh, nhu cầu năng lượng và vi chất dinh dưỡng rất cao.
Một chế độ ăn đầy đủ, cân đối giúp trẻ tăng trưởng tốt về chiều cao, cân nặng, đồng thời nâng cao khả năng tập trung, ghi nhớ và học tập. Ngược lại, thiếu dinh dưỡng hoặc thừa dinh dưỡng đều có thể dẫn tới hậu quả lâu dài như suy dinh dưỡng, béo phì, bệnh mạn tính không lây trong tuổi trưởng thành.
Vì vậy, việc bảo đảm bữa ăn học đường đạt chuẩn, được giám sát chặt chẽ và kết hợp giáo dục dinh dưỡng là nhiệm vụ thiết yếu của nhà trường, gia đình và toàn xã hội. Đầu tư cho dinh dưỡng học đường không chỉ là chăm lo bữa ăn của trẻ hôm nay, mà còn là đầu tư cho sức khỏe, trí tuệ và năng lực cạnh tranh của quốc gia trong tương lai.
