Video phấu thuật ghép phổi cho bệnh nhân Ly Chương Bình do Học viện Quân Y 103 cung cấp
Gs. Đỗ Quyết – Giám đốc Học viện Quân Y cho biết: người được ghép phổi là cháu Ly Chương Bình (sinh năm 2010), người dân tộc Dao.
Người cho phổi là anh Ly Cù G. (sinh năm 1989, bố đẻ cháu Ly Chương Bình) và ông Ly Cù T. (sinh năm 1987, là bác ruột của cháu Bình). Gia đình đang sống tại thôn Na Cạn, xã Bát Đại Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang.
Ca ghép phổi được tiến hành vào ngày 21/2, bắt đầu từ 7h30’ ngay tới 17h30 thì hoàn tất và đưa bệnh nhân trở về phòng hậu phẫu chăm sóc. Sau mổ, sức khỏe của bố và bác ruột- hai người cho phổi bệnh nhân đều ổn định. Cháu Bình, người nhận phổi đang được theo dõi, các chỉ số sinh tồn đều ổn định và đang được điều trị tích cực.
GS. Đỗ Quyết – Giám đốc Học viện Quân Y
Video: Chuẩn bị tiến hành lấy phổi của người hiến
Nói về ca ghép phổi thành công đầu tiên này, GS. Đỗ Quyết – Giám đốc Học viện Quân Y cho biết: Ghép phổi là kỹ thuật ghép rất khó trong y học vì phổi không như những bộ phận khác. Phổi là cơ quan hô hấp cung cấp oxi cho cơ thể. Tất cả sự thay đổi, vi trùng đều ảnh hưởng tới phổi. Ghép phổi khó khăn bởi khả năng nhiễm trùng của bệnh nhân rất cao.
Theo GS. Đỗ Quyết: Phổi của bệnh nhân Lý Chương Bình đã bị giãn phế quản bẩm sinh lan tỏa 2 phổi, bị nhiễm trùng thường xuyên. Từ 2 tháng tuổi, bệnh nhân đã có biểu hiện khò khè khó thở. Mỗi lần bệnh nhân khóc đều tím tái toàn thân nên phải thay cả 2 lá phổi cho bệnh nhân. Một điều rất khó khăn là nguồn tạng hiến rất khan hiếm từ trước tới nay. May mắn thay, 2 người hiến phổi cho cháu là 2 người thân.
Để ca ghép thành công, một vấn đề cần đảm bảo quan trọng là phổi của người hiến phải rất khỏe mạnh, không được nhiễm khuẩn. Nếu phổi của người cho là người không khỏe, phải thở ô xi, hồi sức thì phổi sẽ bị tổn thương nhiều. Đặc biệt, ở bề mặt các màng trong của phổi, nếu đã từng bơm rửa trong quá trình hồi sức, khi ghép vào cho người nhận khả năng bị nhiễm trùng rất lớn, dẫn tới tình trạng không cung cấp đủ oxi cho người ghép, rối loạn hô hấp, nhiễm trùng và cuộc mổ sẽ không thành công.
Về sức khỏe của 2 người hiến phổi cho cháu bé ảnh hưởng như thế nào sau khi hiến, GS. Quyết cho hay: người hiến phổi sau khi hiến vẫn có sức khỏe và cuộc sống bình bình thường. Mỗi người hiến đã cắt 1 thùy phổi nhưng điều này không ảnh hưởng tới khả năng hô hấp quá lớn của người hiến bởi phổi không như các cơ quan khác. Các cơ quan khác nếu cắt đi sẽ không thể sinh thêm nhưng phổi lại có khả năng giãn nở vì vậy, khả năng hô hấp của người hiến sau khi cắt 1 thùy phổi vẫn hoạt động bình thường.
Hình ảnh ca ghép phổi
GS. Đỗ Quyết cho biết thêm: Với các bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, một phương pháp điều trị cho các bệnh nhân nặng là phải cắt 1 phần phổi ở chính người bệnh đó. Sau khi mổ xong, người bệnh sẽ khỏe mạnh hơn, dễ chịu hơn.
Một điều khó khăn nữa trong ghép phổi này, GS. Quyết chia sẻ: bệnh nhân được nhận phổi từ 2 người hiến khác nhau, (thường như ghép tim, ghép thận, bệnh nhân sẽ được nhận tạng từ 1 người hiến...) như vậy khả năng hòa hợp để cơ thể của người ghép tiếp nhận 1 lúc hai cơ thể khác sẽ khó khăn. Trong trường hợp này, rất may mắn, 2 người cho phổi đều nhóm máu O, khi xét nghiệm hòa hợp miễn dịch thì tỷ lệ hòa hợp rất cao lên tới 70%, 80%.
“Phổi khác với các cơ quan khác là phổi có rất nhiều hạch limo, bản thân phổi có chức năng miễn dịch riêng, vì thế, khi ghép vào nên rất dễ bị thải ghép và phải sử dụng thuốc miễn dịch” – Gs. Đỗ Quyết chia sẻ.
GS. Đỗ Quyết cho biết: Sau khi ghép phổi, phải thực hiện theo một phác đồ nghiêm ngặt về chăm sóc miễn dịch cho bệnh nhân. Bv Quân y 103 sẽ phối hợp cùng với các y, bác sĩ bệnh viện khác trong ngành Y tế để chăm sóc cho trường hợp này. Đây cũng là một lĩnh vực mà học viện Quân Y đã từng có nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu. Sự thành công của ca ghép phổi này không chỉ một mình Bv 103 mà có sự giúp đỡ, hỗ trợ của nhiều bệnh viện khác, sự quan tâm hỗ trợ từ phía Bộ Y tế.
GS. Oto Takahiro - người trực tiếp phối hợp thực hiện ca ghép phổi cùng các bác sĩ BV 103
Đánh giá về khả năng sống của bệnh nhân sau khi ghép phổi, GS. Oto Takahiro - người trực tiếp phối hợp thực hiện ca ghép phổi cùng các bác sĩ BV 103 cho biết, những bệnh nhân đã từng được ghép phổi trên Thế giới, khả năng sống sau 5 năm rất lớn. Riêng những bệnh nhân mà giáo sư đã ghép phổi ở Nhật, khả năng sống sau 5 năm lên tới 87%. Ông Oto đã từng thực hiện nhiều ca ghép phổi ở Nhật và bệnh nhân sau đó có cuộc sống rất khỏe mạnh.
GS. Oto Takahiro – Giám đốc Trung tâm ghép tạng Bv trường Đại học Okayama cho hay, cháu bé được ghép phổi lần này ở Việt Nam tuy 6 tuổi nhưng thể trạng yếu, suy dinh dưỡng, không bằng thể trạng của một cháu bé 6 tuổi bình thường bởi nguyên nhân bệnh của cháu đã để lâu. “Tuy nhiên, sau ca ghép này, với những tiến triển rất tốt, ông đánh giá, cháu bé có thể sống khỏe mạnh tới già, 60 hay 70 tuổi” – GS. Oto Takahiro vui vẻ chia sẻ.
GS. Oto Takahiro cũng cho biết, ông cùng một số bác sĩ người Nhật sẽ ở lại Việt Nam một thời gian ngắn sau ca ghép để theo dõi, chăm sóc cho bệnh nhân ghép phổi này.
Một số hình ảnh của ca ghép phổi do Học viện Quân Y cung cấp
