Đột quỵ não (còn gọi là tai biến mạch máu não) là do lượng máu lên não bị gián đoạn một cách đột ngột, gây thiếu máu não. Bệnh gặp nhiều nhất ở người cao tuổi. Nếu xử trí đúng cách, kịp thời sẽ giúp người bệnh hạn chế tử vong và có tiên lượng tốt hơn.
Đột quỵ não có thể khiến một người đang khỏe mạnh bỗng dưng gục xuống, liệt nửa người, sống với các di chứng rất nặng nề hoặc bị hôn mê, thậm chí dẫn đến tử vong. Đột quỵ não thường xảy ra bởi 2 nguyên nhân chính, đó là do động mạch não bị tắc (bởi mạch máu não bị xơ vữa làm lòng mạch hẹp dần cản trở dòng máu đi lên nuôi dưỡng não và tắc tại chỗ hoặc do cục máu đông, mảng xơ vữa động mạch di chuyển từ những vị trí khác đến động mạch não gây tắc mạch). Nguyên nhân thứ hai là do mạch máu bị vỡ bởi tăng huyết áp (THA) đột ngột làm vỡ động mạch não hoặc do dị dạng động mạch não.
Trong 2 nguyên nhân chính đó, vai trò của THA là yếu tố quan trọng nhất gây xuất huyết não, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Một số người cứ nghĩ rằng THA mới là đáng nguy hại vì có khả năng gây đột quỵ não, ít ai nghĩ rằng, người có chứng huyết áp thấp cũng có khả năng gây tai biến mạch máu não. Nhiều trường hợp bị huyết áp thấp dẫn đến tai biến mạch máu não, trong đó phần lớn là nhồi máu não, tỷ lệ này chiếm khoảng 30%. Bệnh đái tháo đường cũng là một loại bệnh có khả năng làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Theo thống kê, nguy cơ đột quỵ não tăng dần theo tuổi, tuổi càng cao, mắc các bệnh về THA, bệnh xơ vữa động mạch, đái tháo đường hoặc huyết áp thấp càng gia tăng, trong đó người cao tuổi là nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới, tuy vậy, tỷ lệ tử vong ở nữ giới lại cao hơn nam giới. Ngoài ra, những người lạm dụng rượu, bia, chất gây nghiện (thuốc lá, cà phê, trà đặc,...) cũng là đối tượng có nguy cơ đột quỵ não.
Làm thế nào có thể nhận biết đột quỵ não?
Đột quỵ não nếu phát hiện sớm sẽ rất có lợi cho người bệnh, bởi vì, có thể chữa được và hạn chế các di chứng sau tai biến.
Biểu hiện sớm nhất của người đột quỵ não là đau đầu dữ dội, nói khó, mắt nhìn không rõ ở một hoặc hai mắt, liệt mặt, miệng méo, nhân trung lệch sang một bên. Khi đang trong cơn đột quỵ, một triệu chứng khá phổ biến là một cánh tay hoặc một chân sẽ dần yếu đi và bị tê liệt (thông thường, các chi bị liệt nằm ở phía đối diện của vùng não bị đột quỵ), tê tay, yếu tay cho nên cầm nắm khó khăn, đi đứng không vững, thậm chí bị ngã khuỵu.
Nếu thấy người bệnh đau đột ngột ở cánh tay, một chân, một bên mặt hay một bên ngực, không nên chủ quan, bỏ qua nó, nhất là nữ giới, bởi vì, phụ nữ có những triệu chứng đột quỵ bất thường hơn nam giới và phổ biến nhất là chứng đau. Một số có thể có chóng mặt, buồn nôn, nôn, đi lại khó khăn, tiểu không tự chủ coi chừng là những dấu hiệu của đột quỵ não, nhất là người có bệnh THA, đái tháo đường, xơ vữa động mạch hoặc huyết áp thấp mạn tính.
BS. Đặng Bùi Phương Linh
Xem bài sau: Xử trí nhanh đột quỵ não tại nhà
vào ngày 7/8/2015
