Ung thư vú là một bệnh khá phổ biến ở phụ nữ. Với sự tiến bộ của y học ngày nay, ung thư vú có thể được chữa khỏi và dự phòng được nếu phụ nữ có lối sống phù hợp, được trang bị kiến thức để phòng tránh các yếu tố nguy cơ gây bệnh.
Muốn phòng bất kỳ loại ung thư nào, điều cơ bản là phải biết rõ những nguyên nhân gây bệnh. Điều này cũng đúng với ung thư vú.
Ung thư vú đang phát triển.
Những nguyên nhân gây ung thư vú thì có nhiều và đã được xác định tùy từng cá thể và hoàn cảnh, thời gian phơi nhiễm. Có điều cần lưu ý là việc chữa khỏi hoàn toàn ung thư vú chỉ có thể xác định chắc chắn sau 27 năm, kể từ khi điều trị lần đầu. Trong thời gian này, bệnh luôn có khả năng tái phát nhưng có thể tránh được nếu loại trừ được các nguyên nhân gây bệnh đầu tiên. Do vậy, việc xác định các nguyên nhân đầu tiên là cơ bản. Ở mỗi phụ nữ mắc bệnh, cần biết rõ và khẳng định các nguyên nhân này để quan tâm nhằm tránh tái phát. Dưới đây là một số nguyên nhân quan trọng gây ung thư vú mà phụ nữ cần quan tâm để phòng tránh.
Nguy cơ di truyền
Nguyên nhân di truyền đã được xác định ở 5 - 8% số phụ nữ mắc ung thư vú. Có 2 gen gây ung thư vú là BRCA 1 và BRCA 2 (BR trong tiếng Anh là vú, CA là ung thư). Gen BRCA 1 làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú đến 80% ở lứa tuổi từ 20 - 80 hay cao hơn nữa nếu có thêm các nguy cơ khác phối hợp. Do đó, cần xác định được các nguy cơ này. Gen BRCA 2 làm tăng thêm nguy cơ gây ung thư vú 50% so với BRCA 1. Ngoài ra, BRCA 2 còn có nguy cơ gây ung thư buồng trứng một cách có ý nghĩa.
Nguy cơ do các hormon nhân tạo
Yếu tố nguy cơ thứ hai liên quan đến việc sử dụng các hormon nhân tạo mà trước đây người ta ngộ nhận là “tự nhiên”. Yếu tố nguy cơ thứ hai này trên thực tế liên quan đến hầu như mọi phụ nữ thời nay. Những hormon tự nhiên chính thống là những hormon do các tuyến của cơ thể tạo ra: tuyến tùng, tuyến thượng thận, buồng trứng, tuyến giáp... Còn những hormon nhân tạo như hormon trong các viên tránh thai, bất kỳ thuộc thế hệ thứ mấy, hay các loại hormon dùng trong điều trị mãn kinh, có hoặc không phối hợp với oestrogen và progesteron đã chính thức được coi là các chất gây ung thư. Cần ghi nhận là khi bắt đầu và sau khi mãn kinh, các trị liệu bằng hormon thay thế (THS - Traitement Hormonal Subtitutif) hoặc trị liệu hormon khi mãn kinh (THM - traitement Hormonal de la Menopause) đã làm tăng nhiều nhất nguy cơ gây ung thư vú tới 30%, nhất là khi các liệu pháp này được sử dụng tới tuổi 60. Tuy nhiên, trong thực tế rất ít phụ nữ nhận được cảnh báo từ yếu tố nguy cơ này do các công ty dược phẩm vì lợi nhuận đã làm yên lòng các thầy thuốc đa khoa cũng như chuyên khoa là nguy cơ này rất ít so với lợi ích của thuốc. Mặt khác, một số thầy thuốc có quan hệ trực tiếp hay gián tiếp với các công ty dược còn đưa thông tin là các liệu pháp hormon này có tác dụng làm trẻ hóa - là ước mơ của mọi phụ nữ, có cả tác dụng bảo vệ chống ung thư vú và góp phần phát hiện sớm bệnh, giúp ích cho tiên lượng bệnh... Sự biện hộ thật tài tình nhưng là không đúng! Bởi vậy, phụ nữ cần được trang bị thêm kiến thức và thận trọng khi sử dụng các chất hóa học do con người tạo ra này.
Tự khám phát hiện ung thư vú.
Nguy cơ do ăn uống quá thừa
Yếu tố nguy cơ tiếp theo là do ăn uống quá dư thừa, làm tăng thể trọng, gây béo phì và làm ứ đọng mỡ trong các tế bào tuyến vú. Chất béo trong vú là một chất gây ung thư. Chất béo này do sự dư thừa của đường, có mặt kín đáo trong thịt động vật, các sản phẩm của sữa những chất còn chứa quá nhiều các yếu tố tăng trưởng.
Nguy cơ do hút thuốc và ma túy
Yếu tố liên quan trực tiếp tới thuốc lá và các loại ma túy là những thứ mà các trẻ gái vị thành niên đang có xu hướng thích sử dụng. Vì phụ nữ có khả năng hô hấp thấp hơn nam giới tới 30 - 50% nên hút thuốc đặc biệt tai hại đối với phụ nữ, nguy cơ ung thư vú sẽ cao hơn ở những đối tượng này.
Những yếu tố nguy cơ khác
Sự thiếu vận động, hoạt động thể chất thường đi đôi với việc tăng trọng, tình trạng béo phì. Nhiều phụ nữ nói là họ thường đi bộ đến nơi làm việc, đưa đón con cháu... Nhưng những hoạt động này không là những hoạt động thể chất đủ để giảm nguy cơ ung thư vú.
Ô nhiễm môi trường, các loại hóa chất diệt côn trùng, hóa chất bảo vệ thực vật... cuộc sống bấp bênh, tình trạng gia đình không ổn định, sống độc thân... cũng ảnh hưởng đến sự phát hiện và theo dõi ung thư vú.
(Theo SNI, 2014)
Anh Minh
