Những rủi ro nghiêm trọng khi mang thai ở tuổi vị thành niên, giới trẻ nên biết

Mang thai ngoài ý muốn ở vị thành niên còn cao

Vào những năm đầu thế kỷ 21, kết quả các cuộc khảo sát đa quốc gia về thái độ của giới trẻ trong quan hệ tình dục tại Châu Âu cho thấy mức độ đáng báo động về quan hệ tình dục không được bảo vệ cũng như kiến thức, hiểu biết về các biện pháp tránh thai còn thiếu hụt trong giới trẻ.

Điều đó dẫn đến hàng năm có tới 1/3 trong số 205 triệu trường hợp mang thai trên thế giới là mang thai ngoài ý muốn; 36% độ tuổi vị thành niên cho biết có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, trong khi tỷ lệ bệnh lây truyền qua đường tình dục cao nhất ở độ tuổi dưới 25.

Theo thống kê, năm 2024 có 4,7 triệu trẻ sơ sinh, tương đương khoảng 3,5% tổng số trẻ sơ sinh trên toàn thế giới được sinh ra từ các bà mẹ dưới 18 tuổi và khoảng 340.000 trẻ được sinh ra từ các bé gái dưới 15 tuổi - gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và hạnh phúc của cả mẹ và bé.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Cục Thống kê, mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm khoảng gần 1 triệu người. Số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) khoảng 25 triệu người, dự báo số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vẫn tiếp tục gia tăng dẫn đến nhu cầu sử dụng các phương tiện tránh thai cũng tiếp tục tăng.

Trong khi đó, báo cáo kết quả điều tra các mục tiêu Phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ Việt Nam 2020-2021 cho thấy: Tỉ suất sinh con ở vị thành niên (từ 15-19 tuổi) vẫn còn cao, trên toàn quốc là 42 trẻ sinh ra sống/1000 phụ nữ, cao nhất ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc (115) và Tây Nguyên (76), nơi tập trung đông các dân tộc thiểu số.

Tại Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Tránh thai thế giới năm 2025 do Cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức ngày 26/9, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số cho biết: Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, chương trình kế hoạch hóa gia đình của nước ta đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, nhất là đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của vị thanh niên, thanh niên.

Theo đó, tuổi kết hôn lần đầu tăng, trong khi tuổi quan hệ tình dục lần đầu giảm. Nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai tăng cao, đặc biệt tỷ lệ này ở nhóm chưa kết hôn/không chung sống năm 2021 lên tới 40,7%.

Bên cạnh đó, tỷ lệ phụ nữ 20-24 tuổi tảo hôn trước 18 tuổi vẫn còn cao, nhất là ở nông thôn, vùng Trung du và miền núi phía Bắc; Tỷ lệ phụ nữ 20-24 tuổi từng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi chênh lệch rất lớn giữa các nhóm đối tượng…

Điều này cho thấy, việc nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên là vô cùng quan trọng trong việc phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Những nguy cơ khi mang thai ở tuổi vị thành niên

Theo các chuyên gia, vị thành niên là những trẻ từ 10 đến 19 tuổi. Vào thời điểm này, trẻ phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện và chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục.

Trong khi đó, sự thiếu hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai; quan hệ tình dục an toàn cũng như việc thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính… dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn rất cao.

Các bác sĩ sản khoa nhấn mạnh, mang thai ngoài ý muốn ở độ tuổi vị thành niên để lại rất nhiều hệ lụy về sức khỏe, tâm lý và kinh tế. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn có nguy cơ gây hại với cả thai nhi.

Cụ thể, mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sảy thai, tỷ lệ nhiễm độc thai nghén cao. Chưa kể đến các nguy cơ có thể xảy ra lúc sinh như nguy cơ băng huyết, đẻ khó, phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật phức tạp. Đặc biệt mẹ sẽ có nguy cơ tổn thương ở tử cung, âm đạo, âm hộ do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, cơ thể có thể bị suy nhược sau sinh.

Bên cạnh đó, tỷ lệ tử vong ở trẻ em sinh ra do các bà mẹ tuổi vị thành niên trong năm đầu cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ tuổi vị thành niên thường có tỷ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ ở tuổi trưởng thành.

Ngoài ra, khi mang thai ở tuổi vị thành niên, trẻ phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm, dễ rơi vào bế tắc; hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, ảnh hưởng đến tương lai của trẻ. Mặt khác, nhiều trường hợp bạn trai trốn tránh trách nhiệm, ruồng bỏ, gia đình và xã hội không chấp nhận, dẫn đến mẹ vị thành niên dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.

Đối với các trường hợp mang thai ngoài ý muốn và không muốn sinh con, nếu tiến hành nạo hút thai sẽ phá hủy hoàn toàn hệ thống tử cung, vòi trứng. Nhiều bạn trẻ đã mất cơ hội làm mẹ sau này vì nạo hút thai nhiều lần.

Vì vậy, để giảm thiểu tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên, các chuyên gia khuyến cáo, điều quan trọng là cần nâng cao nhận thức cho giới trẻ, nhóm vị thành niên, thanh niên, phụ nữ và nam giới trong độ tuổi sinh đẻ về tất cả các biện pháp tránh thai, giúp họ có sự lựa chọn sáng suốt để không mang thai ngoài ý muốn, từ đó bảo vệ sức khỏe và xây dựng tương lai tươi sáng.

Những bệnh lý dinh dưỡng thường gặp ở trẻ vị thành niên

SKĐS - Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt đối với quá trình phát triển của trẻ vị thành niên. Nếu không đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ và cân đối trong giai đoạn này, trẻ chẳng những không đạt được tốc độ phát triển mà còn dễ gặp phải các vấn đề về sức khoẻ.