Tôi nhìn vỉ thuốc ông đang uống dở thì thấy đã quá hạn sử dụng 1 tháng. Tôi khuyên ông không nên dùng thì ông bảo vẫn dùng thuốc huyết áp mới hết hạn có sao đâu. Mong bác sĩ tư vấn cho bố tôi việc dùng thuốc quá hạn gây những tác hại gì cho cơ thể?
Vũ Nam (Bắc Ninh)
Mỗi viên thuốc đều có một vòng đời với ngày sản xuất, hết hạn rõ ràng và mức an toàn, hiệu quả cao nhất khi thuốc được sử dụng trong hạn mức của nó. Thuốc hết hạn sẽ không còn nguyên tính chất, chuyển sang dạng khác hay sinh ra những hợp chất có độc tính cao do ảnh hưởng của nhiều yếu tố, từ đó làm mất hiệu quả điều trị. Hơn nữa, dùng thuốc quá hạn còn có thể gây độc cho cơ thể. Độc ở đây là do biến chất của hoạt chất thuốc hoặc do biến chất của chất bảo quản thuốc, độc do hư hỏng dạng bào chế, do nhiễm tạp chất, nhiễm khuẩn... gây dị ứng, sốc phản vệ, thậm chí tử vong.
Tùy từng loại thuốc sẽ có mức độ nguy hại khác nhau khi sử dụng phải thuốc hết hạn. Trước hết là người bệnh không khỏi bệnh và khiến bệnh nặng hơn, làm mất thời gian vàng để điều trị bệnh khi bệnh đang còn nhẹ, thậm chí làm bệnh nhân tử vong nếu là các thuốc đặc trị. Thuốc quá hạn có thể làm giảm hàm lượng thuốc, gây nhờn thuốc. Nếu là thuốc kháng sinh, dùng thuốc không đủ nồng độ diệt khuẩn hoặc không còn tác dụng diệt khuẩn như thuốc hết hạn sẽ làm cho bệnh nặng hơn. Nguy hiểm hơn nữa là gây ra vi khuẩn kháng thuốc, lần sau bệnh nhân sẽ phải dùng thuốc kháng sinh thế hệ cao hơn, bệnh khó trị hơn, tốn tiền hơn. Người bệnh cũng có thể gặp các biến chứng, phản ứng phụ nguy hại của thuốc nếu dùng thuốc quá hạn.
Người bệnh mạn tính uống thuốc đặc trị đã hết hạn sử dụng, rất dễ xuất hiện biến chứng, tác dụng phụ, làm bệnh chuyển biến trầm trọng hơn. Việc ông dùng thuốc trị tăng huyết áp quá hạn là rất nguy hiểm. Do huyết áp không được kiểm soát sẽ gây ra biến chứng đột quỵ, nhồi máu cơ tim, phổ biến nhất là vỡ mạch máu não gây liệt nửa người, hôn mê.
Gia đình không nên để ông tự ý dùng thuốc. Người già mắt kém dễ bị nhầm lẫn các thuốc với nhau. Hơn nữa do chuyển hóa trong cơ thể giảm sút nên việc dùng nhầm thuốc hay thuốc quá hạn sẽ gặp nguy hại cho sức khỏe.
DS. Trần Trung