Khi sử dụng bất cứ một loại dược phẩm nào cũng cần phải thận trọng theo đúng chỉ định, để phòng tránh các tác hại do thuốc gây ra. Việc sử dụng các loại thuốc kê đơn lại càng phải hết sức thận trọng với những nguy cơ do thuốc gây ra.
Tìm hiểu về thuốc kê đơn
Thuốc kê đơn (có ký hiệu là Rx) là những thuốc chỉ được cấp phát hoặc mua ờ các nhà thuốc với điều kiện phải có sự chỉ định kê đơn của thầy thuốc (khác với thuốc không kê đơn người sử dụng có thể mua trực tiếp ở các nhà thuốc mà không cần có sự chỉ định kê đơn cùa thầy thuốc).
Thuốc kê đơn có tác dụng đặc trị cho một loại bệnh lý nào đó như: thuốc điều trị ung thư, đái tháo đường, cao huyết áp, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần…
Những loại thuốc này thường có nhiều tác dụng phụ, khi sử dụng có thể gây ra các phản ứng có hại, những phản ứng không mong muốn và nếu sử dụng sai sẽ gây ra các tác hại nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí dẫn đến tử vong!
Những nguy cơ khi sử dụng thuốc kê đơn
Nguy cơ lạm dụng thuốc: đây là nguy cơ thường xảy ra khi sử dụng TKĐ với mục đích mang lại cảm giác dễ chịu hay có được những khoái cảm ảo giác mà thuốc mang lại! Lạm dụng thuốc kê đơn trong một thời gian dài sẽ gây ra tình trạng nghiện thuốc. Người nghiện thuốc không cưỡng lại được sự thôi thúc sử dụng thuốc để thỏa mãn cơn thèm thuốc, bất chấp các tác hại do thuốc gây ra.
Nguy cơ lạm dụng thuốc thường xảy ra với những loại:
Nhóm thuốc opioid (oxycodone, hydrocodon…) được sử dụng trong điều trị giảm đau.
Nhóm thuốc an thần và chống lo âu (diazepam, alprazolam…) được sử dụng trong điều trị rối loạn lo âu và rối loạn giấc ngủ.
Nhóm thuốc kích thích (amphetamine, methylphenidate) được sử dụng trong điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và chứng ngủ rũ (narcolepsy)
Nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe: thuốc kê đơn thường có nhiều tác dụng phụ, nếu sử dụng thuốc kê đơn không đúng theo chỉ định của thầy thuốc, đặc biệt là khi lạm dụng thuốc kê đơn, sẽ gây ra những tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe: làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể như: não, gan, tim mạch…, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Nhóm thuốc opioid gây ra tác dụng phụ táo bón, buồn ngủ, hạ huyết áp, khó thở… và khi sử dụng quá liều sẽ gây ngừng thở dẫn đến tử vong.
Nhóm thuốc an thần và chống lo âu gây ra tác dụng phụ buồn ngủ, chóng mặt, lẫn lộn, hơi thở ngắn… và khi quá liều có thể dẫn đến tử vong.
Nhóm thuốc kích thích gây ra tác dụng phụ mất ngủ, cao huyết áp, rối loạn nhịp tim, sụt cân…
Từ những nguy cơ do thuốc kê đơn gây ra, nên việc sử dụng các thuốc này phải hết sức thận trọng, khi sử dụng cần lưu ý những điều sau:
Đọc kỹ đơn thuốc và tuân theo các chỉ định của thầy thuốc: uống thuốc đúng theo liều lượng và thời gian chỉ định, tuyệt đối không được tự ý tăng liều dùng và uống sai thời gian chỉ định.
Các thuốc kê đơn có thể uống trực tiếp vào miệng hoặc hòa tan vào nước rồi uống hay ngậm dưới lưỡi… Nước dùng để uống tốt nhất là nước đun sôi để nguội, cần tránh dùng nước trà hay nước có chứa cồn để uống thuốc (các thuốc an thần khi kết hợp với rượu có thể dẫn đến tử vong!).
Trong quá trình sử dụng thuốc nếu xảy ra các tác dụng phụ (buồn ngủ, chóng mặt, khó thở…) nên thông báo với thầy thuốc để được tư vấn, không được tự ý ngưng uống thuốc.
Tuyệt đối không được sử dụng đơn thuốc được giới thiệu từ một người khác có cùng chung bệnh lý. Do cơ địa mỗi người là khác nhau nên sự tác động của thuốc cũng sẽ khác nhau ở mỗi người.
Sau khi uống thuốc theo đúng thời gian chỉ định, người bệnh cần đi tái khám để được thầy thuốc theo dõi và chỉ định kê đơn thuốc thích hợp với tình trạng bệnh lý hiện tại. Tuyệt đối tránh việc tự ý mua và sử dụng lại các đơn thuốc cũ.
