Gan có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và một số chức năng khác trong cơ thể. Gan tiết mật giúp tiêu hóa thức ăn, chuyển hóa năng lượng và chất dinh dưỡng cho cơ thể sử dụng. Nó lọc các chất độc hại từ máu, ví dụ như rượu, và giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.
Uống nhiều rượu, bia, hút thuốc lá
Uống nhiều rượu bia khiến gan tổn thương, thời gian kéo dài có thể sẽ dẫn đến tình trạng như xơ gan, ung thư gan và suy gan trầm trọng hơn. Các nhà nghiên cứu cho rằng, mức độ nghiêm trọng gây xơ gan, ung thư gan của rượu và thuốc lá chỉ xếp sau viêm gan B.
Thông thường, ở người lạm dụng rượu bia có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ. Đây là giai đoạn đầu của bệnh gan do uống rượu, giai đoạn này có thể tự khỏi nếu người bệnh ngưng uống rượu. Nếu người bệnh vẫn tiếp tục uống rượu thì bệnh sẽ tiến triển dần đến tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan. Qua nhiều năm trải qua tổn thương gan nghiêm trọng, các tế bào gan sẽ chết dần và được thay thế bằng các mô xơ, xơ gan là giai đoạn cuối của viêm gan và có thể dẫn đến tử vong.
Tương tự, khói thuốc chứa các hóa chất độc hại có khả năng gây viêm và thúc đẩy xơ gan. Những người bị viêm gan B hoặc C nếu nghiện thuốc lá sẽ làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào gan.
Việc sử dụng các thuốc như thuốc kháng lao, kháng virus, quá liều paracetamol... gây tổn thương gan.
Lạm dụng thuốc và dùng thuốc không đúng
Tình trạng lạm dụng thuốc, sử dụng thường xuyên không đúng có thể dẫn đến tổn thương gan. Một số người cho rằng thuốc không kê đơn có thể sử dụng theo nhu cầu. Tuy nhiên, gan có thể bị tổn thương bởi bất kể loại thuốc nào nếu tiêu thụ quá mức.
Trong quá trình sử dụng thuốc, khi nhận thấy các triệu chứng tổn thương gan như vàng da, nước tiểu sẫm màu, đau bụng dưới… cần đến trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều chỉnh thuốc phù hợp.
Ăn uống không lành mạnh
Cuộc sống bận rộn, thực phẩm đóng sẵn tiện lợi nên khá nhiều người sử dụng thực phẩm ăn nhanh thường xuyên, thậm chí kéo dài. Đây là những thói quen ăn uống không lành mạnh bởi đồ ăn sẵn chứa nhiều đạm động vật, chất béo, đường, muối… có thể gây ra những hậu quả lâu dài lên sức khỏe trong đó có tổn thương gan.
Chế độ ăn uống cân bằng là biện pháp mà mọi người nên chú trọng để giúp bảo vệ gan. Cần tăng cường rau, củ quả, trái cây hạn chế thực phẩm chiên rán, nhiều muối, đường.
Sử dụng thực phẩm không an toàn
Thực phẩm không an toàn, thực phẩm bẩn còn chứa tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất tẩy rửa, phẩm màu công nghiệp, chất cấm trong chăn nuôi… là những tác nhân có chứa độc tố làm tăng nguy cơ viêm gan ở mức độ nặng.
Thừa cân, béo phì
Tình trạng béo phì là nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do có quá nhiều chất béo tích tụ trong tế bào gan dẫn đến hội chứng chuyển hóa, cao huyết áp và mỡ máu cao.
Gan nhiễm mỡ kéo dài sẽ khiến gan phải chứa lượng chất béo cao, xảy ra suy gan và xơ gan. Mặc dù những người ở độ tuổi 40 và 50 có khả năng mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn, nhưng nguy cơ ở những thanh thiếu niên béo phì là không ngoại lệ.
Uống nhiều rượu bia khiến gan tổn thương, thời gian kéo dài có thể sẽ dẫn đến tình trạng như xơ gan, ung thư gan và suy gan trầm trọng hơn.
Quan hệ tình dục không an toàn
Nếu quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là với nhiều bạn tình, bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm gan. Đây là một bệnh gan có thể gây chết người và có thể lây truyền qua đường tình dục. Thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su bất cứ khi nào giao hợp.
Do virus gây viêm gan
Virus là nguyên nhân nghiêm trọng nhất gây nên các bệnh về gan hiện nay, điển hình là virus viêm gan siêu vi B và C. 2 loại này chủ yếu lây qua đường máu và quan hệ tình dục và để lại hậu quả tổn thương gan mạn tính, dẫn đến ung thư gan.
Viêm gan do virus là tình trạng lá gan bị virus xâm nhập và tấn công khiến cho các tế bào gan bị viêm và tổn thương. Viêm gan virus có thể phá vỡ quá trình thải độc, lưu trữ vitamin và sản xuất hormone của gan. Biến chứng của viêm gan là suy gan, xơ gan, ung thư gan…
Viêm gan virus gây ra bởi các chủng virus viêm gan bao gồm A, B, C, D, E, G trong đó phổ biến nhất vẫn là viêm gan virus B và C.
Tóm lại: Tuy là một cơ quan lớn, hoạt động bền bỉ nhưng gan cũng là cơ quan dễ bị rối loạn và dễ "mắc bệnh" nhiều nhất do phải làm việc quá sức khi ta đưa vào cơ thể nhiều chất độc hại. Những bữa ăn thiếu sự cân bằng với lượng dư lipid (dầu, mỡ…), những món ăn kém vệ sinh, thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá…, lao động quá sức, việc sử dụng các thuốc như thuốc kháng lao, kháng virus, quá liều paracetamol… hay những công việc phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại đều là những yếu tố nguy cơ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của lá gan, gây suy giảm chức năng gan.
Khi bị tổn thương, gan không còn khả năng lọc và thải chất độc trong máu gây tích tụ các chất độc, giảm sức đề kháng của cơ thể, đồng thời sẽ kéo theo hệ quả ảnh hưởng đến một loạt các hoạt động sống trong cơ thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống.
