Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cảnh báo: tình trạng lạm dụng testosterone và các steroid đồng hóa ở người lớn, thanh thiếu niên, các vận động viên, lực sĩ thể hình... đang ngày càng gia tăng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe!
Testosterone và các steroid đồng hóa
Testosterone có nguồn gốc tự nhiên là một hoóc-môn sinh dục, chủ yếu được sản sinh ra từ tinh hoàn của nam giới. Quá trình sản sinh ra testosterone chịu sự tác động của vùng dưới đồi - tuyến yên.
Trong cơ thể, testosterone có vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển những đặc điểm, tính cách đặc trưng của nam giới như:
- Giúp cho sự phát triển của các cơ quan sinh dục nguyên phát của nam giới (dương vật, tuyến tiền liệt, túi tinh…).
- Hình thành các đặc tính sinh dục thứ phát của nam giới (giọng nói trầm, râu trên mặt, da dày, cơ bắp to…).
- Tăng cường mật độ xương (nên xương của nam giới thường to hơn xương nữ giới).
- Làm tăng sự ham muốn tình dục...
Các steroid đồng hóa là những dẫn xuất tổng hợp của testosteron và có những tính chất tương tự như testosterone (nên còn được gọi là testosterone tổng hợp).
So với testosterone tự nhiên, các steroid đồng hóa (testosterone tổng hợp) có những ưu điểm:
- Có thể sử dụng qua đường miệng.
- Thời gian tác dụng của thuốc kéo dài.
- Thuốc tác dụng chuyên biệt.
Các steroid đồng hóa thường được sử dụng ở dạng muối propionate, cypionate, enanthate, undecanoate… và được trình bày ở dạng thuốc viên, thuốc tiêm, cao dán, gel bôi da…
Nguy cơ lạm dụng testosterone và các steroid đồng hóa
Testosterone và các steroid đồng hóa thường được chỉ định chủ yếu trong các trường hợp nam giới có nồng độ testonterone thấp:
- Thiểu năng sinh dục ở nam giới (do rối loạn chức năng của tinh hoàn hay tuyến yên do di truyền hoặc khi tinh hoàn bị cắt bỏ do ung thư).
- Mãn dục ở nam giới (do nội tiết tố testosterone bị sụt giảm) với biểu hiện mệt mỏi, tăng cân, giảm ham muốn tình dục…
Nhưng hiện nay, việc sử dụng testosterone và các steroid đồng hóa thường không theo đúng các chỉ định điều trị, ngày càng gia tăng tình trạng lạm dụng các chế phẩm này để cải thiện khả năng tình dục, tăng cường khối lượng và sức mạnh cơ bắp…
Vào ngày 25/10/2016, FDA đã cảnh báo: lạm dụng testosterone và các steroid đồng hóa ở người lớn, thanh thiếu niên, các vận động viên, lực sĩ thể hình… sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Nếu tình trạng lạm dụng này diễn ra trong một thời gian dài, sẽ gây ra những tác hại đến các cơ quan trong cơ thể (tim, não, gan… ) và gây ra các bệnh lý nguy hiểm như: nhồi máu cơ tim, suy tim, đột quỵ, nhiễm độc gan… và có thể dẫn đến tử vong!
Ngoài ra, FDA cũng cảnh báo nguy cơ lệ thuộc thuốc, xảy ra khi lạm dụng testosterone và các steroid đồng hóa trong một thời gian dài: cơ thể dần thay đổi và lệ thuốc vào thuốc, khi ngưng sử dụng thuốc sẽ xuất hiện các triệu chứng “cai thuốc” như run rẩy, nôn ói, tiêu chảy, mất ngủ, trầm cảm…
Từ những cảnh báo trên, các tổ chức y tế trên thế giới đã đưa ra khuyến cáo:
- Bổ sung testosterone và các steroid đồng hóa cho nam giới cần phải hết sức thận trọng, tuân theo đúng chỉ định, tránh lạm dụng, vì có thể gây ra những nguy cơ đe dọa đến tính mạng.
- Chỉ được bổ sung testosterone và các steroid đồng hóa với những người thật sự có nồng độ testonteron thấp (< 300ng/dL), khi đã xuất hiện các triệu chứng do suy giảm nội tiết tố sinh dục như: mệt mỏi, tăng cân, giảm ham muốn tình dục…
- Bổ sung testosreron và các steroid đồng hóa cho nam giới cần phải được sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc!
