Chị Nguyễn Mai Anh (26 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh, TP.HCM) cao 1,54 m, nặng 67 kg. Do thể trạng mập nên chị rất khó chọn quần áo, hay mệt mỏi khi phải vận động nhiều. Mỗi lần đi chơi, họp lớp, gặp mặt bạn bè, chị Mai Anh thường xuyên bị mọi người trêu là "Anh béo". Mong muốn giảm cân nhanh, chị Mai Anh đã áp dụng mọi cách giảm cân. Từ việc thực hiện giảm cân bằng uống giấm, quấn nilon quanh người đến áp dụng chế độ nhịn ăn gián đoạn (Intermittent fasting), chế độ eat clean...
Cách đây hơn 2 tháng, được một người bạn giới thiệu, chị Mai Anh sử dụng một loại thuốc giảm cân với lộ trình 6 triệu/tháng. Sau 3 tuần đầu, chị Mai Anh giảm được 4kg nhưng kèm theo đó là triệu chứng đi tiểu nhiều, bị hoa mắt chóng mặt, chán ăn, buồn nôn, đau bụng và đi ngoài.
Nhận thấy tình trạng sức khỏe không ổn, chị Mai Anh đi viện khám. Tại đây, bác sĩ cho hay, chị cần phải điều trị béo phì chuyên sâu bởi sự phối hợp của nhiều chuyên khoa: Nội tiết, dinh dưỡng, phục hồi chức năng và tâm lý. Chị được thay đổi chế độ dinh dưỡng, tăng cường vận động và sử dụng thuốc điều trị các bệnh đi kèm. Sau 1 tháng, Mai Anh giảm được 2,5 kg, cơ thể bớt mệt mỏi và đã làm quen được với chế độ ăn khoa học, bớt cảm giác thèm ăn.
Bác sĩ Trần Viết Thắng - Phó trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM khám tư vấn cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC
Thực tế cho thấy, trong vòng 5 năm trở lại đây, số người thừa cân, béo phì ở Việt Nam tăng tới 38%. Tại Hà Nội và TP.HCM, cứ 5 người trưởng thành có 1 người khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng. Mỗi ngày luôn có hàng triệu người giảm cân bằng cách áp dụng các chế độ ăn kiêng khác nhau, nhưng có đến 95% bị tăng cân trở lại.
ThS.BS. Trần Viết Thắng – Phó trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho hay, việc giảm cân làm thay đổi hệ thống cân bằng của cơ thể, khiến bệnh nhân có cảm giác đói, thèm ăn. Để đáp ứng tình trạng này, bệnh nhân sẽ có khuynh hướng ăn nhiều hơn và do đó sẽ tăng cân trở lại. Hậu quả là người bệnh khó tuân thủ quá trình giảm cân tiếp theo, dễ bỏ cuộc, tinh thần sa sút, gia tăng nguy cơ rủi ro cho sức khỏe, thậm chí một số trường hợp dẫn đến tình trạng nghiêm trọng đáng tiếc.
TS.BS Võ Duy Long – Phó khoa Ngoại Tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, khi áp dụng các hướng xử lý như ăn kiêng, luyện tập hoặc dùng thuốc… một cách cực đoan, thiếu sự cân bằng và đồng bộ, người bệnh đứng trước rủi ro gia tăng nguy cơ các biến chứng nguy hại và có thể nghiêm trọng. Điển hình là các biến chứng và tổn thương liên quan đến tim mạch, xương khớp, tiêu hóa, tâm lý, hệ thần kinh, chức năng gan, thận… Đặc biệt là dễ dàng tăng cân trở lại.
Theo các chuyên gia, béo phì là bệnh lý mãn tính, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau. Việc điều trị béo phì cần phối hợp nhiều chuyên khoa như: Nội tiết, dinh dưỡng, phục hồi chức năng và tâm lý… để có thể giúp người bệnh cải thiện cân nặng và chất lượng cuộc sống.
Hiện nay, có các phương pháp điển hình thường áp dụng cho người bệnh béo phì như thay đổi lối sống, dùng thuốc và phẫu thuật cắt bỏ một phần dạ dày. Tùy vào từng thể trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ áp dụng phác đồ điều trị phù hợp.
ThS.BS Trần Viết Thắng cho biết, khi biện pháp thay đổi lối sống không hiệu quả, người bệnh béo phì có chỉ số BMI từ 30 trở lên hay từ 27 trở lên kèm bệnh lý khác đi kèm sẽ được chỉ định sử dụng thuốc. Các thuốc điều trị béo phì có thể tác dụng vào hệ thần kinh trung ương, chủ yếu có tác dụng làm chán ăn hoặc tác dụng trên đường tiêu hóa làm giảm hấp thu. Tuy nhiên, các thuốc này đều có tác dụng phụ, do đó người bệnh không được tự ý sử dụng thuốc mà cần có sự chỉ dẫn cụ thể của bác sĩ.
Chia sẻ về phương pháp phẫu thuật trong điều trị béo phì, TS.BS Võ Duy Long cho biết, phương pháp này dành cho người bệnh có BMI từ 35 trở lên (đối với người châu Á). Phương pháp này chỉ áp dụng khi các phương pháp điều trị nội khoa, thay đổi lối sống không hiệu quả. Có 2 loại phẫu thuật phổ biến:
- Thứ nhất là phẫu thuật cắt bớt dạ dày để làm giảm cảm giác thèm ăn và giảm hấp thu chất dinh dưỡng.
- Thứ hai là phương pháp nối tắt dạ dày vào ruột non, mục đích cũng giảm lượng thức ăn hấp thu vào cơ thể.
Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo, nếu người bệnh béo phì không tuân thủ điều trị sẽ có nhiều nguy cơ bị tăng cân trở lại.
Với những người chỉ số BMI cao trên 30, tuổi thọ giảm trên 3 năm và tăng dần, kèm nhiều bệnh lý khác. Chính vì vậy, giảm cân hiệu quả vẫn cần được theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ với sự phối hợp đồng bộ đa chuyên khoa mới có thể đạt hiệu quả tối đa và an toàn.
