Các nguyên nhân và yếu tố khởi phát cơn hen là gì?
Có rất nhiều tác nhân khởi phát cơn hen phế quản:
Các tác nhân dị ứng: là nguyên nhân thường gặp nhất.
- Dị nguyên đường hô hấp: thường là bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, khói thuốc lá, các con bọ sống trong chăn nệm… Cũng có thể là những chất trong công nghiệp như: bụi kim loại, khói xăng dầu, hơi sơn…
- Dị nguyên thực phẩm: các loại hải sản (tôm, cua, cá, sò…), trứng, thịt gà, lạc.
- Thuốc: Một số loại thuốc cũng có thể là yếu tố khởi phát cơn hen, như aspirin, penicillin…
- Tác nhân nhiễm khuẩn: Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như: viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amidan… là một trong những nguyên nhân gây ra cơn hen ở bệnh nhân có cơ địa dị ứng.
Các tác nhân không dị ứng:
- Di truyền: Trong gia đình có người bị hen phế quản.
- Yếu tố tâm lý: tình trạng lo âu, căng thẳng, sang chấn tâm lý…
Những người có cơ địa dị ứng hay tiền sử gia đình có người mắc hen phế quản là đối tượng nguy cơ của bệnh.
Đối với những bệnh nhân đã được chẩn đoán hen phế quản, việc tiếp xúc với các tác nhân kích thích có thể dẫn đến việc khởi phát cơn hen cấp.
Biểu hiện của bệnh hen phế quản
Sử dụng thuốc kiểm soát hen theo chỉ định của bác sĩ.
- Ho: Ho có thể là khan hoặc có đờm. Đờm có thể trong suốt hoặc màu vàng xanh tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm. Những cơn ho lâu ngày sẽ dẫn đến hen suyễn.
- Khó thở: Người mắc viêm phế quản có thể trải qua cảm giác khó thở, đặc biệt khi thực hiện các hoạt động vận động.
- Tiếng kêu khan: Một tiếng kêu khan thường xuất hiện khi người bệnh hít thở. Đây là dấu hiệu của sự thu hẹp của đường dẫn khí.
Cơn khó thở hen phế quản có đặc điểm: lúc bắt đầu khó thở chậm, thấy khó thở khi thở ra, có tiếng cò cứ. Sau đó khó thở tăng dần, khó thở nhiều, vã mồ hôi, nói từng từ hoặc ngắt quãng. Cơn khó thở kéo dài 5-15 phút, có khi hàng giờ, hàng ngày. Cơn khó thở giảm dần và kết thúc với ho và khạc đờm trong, dính.
Các triệu chứng hen phế quản thường khởi phát hoặc nặng hơn vào ban đêm, khi tập thể dục, khi bị cảm cúm, cảm lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. Ngoài ra, có thể nặng hơn khi tiếp xúc với các tác nhân như: bụi, khói, cỏ, phấn hoa, lông động vật, hóa chất, nước hoa...
Những lưu ý quan trọng cho bệnh nhân hen phế quản
Bệnh nhân hen hen phế quản cần lưu ý:
- Có kỹ năng sử dụng hiệu quả các bình hít: Điều này rất quan trọng để kiểm soát hen tốt, giảm nguy cơ bị đợt cấp và giảm khả năng bị tác dụng phụ của thuốc.
- Tuân thủ việc dùng thuốc và các lời khuyên khác của bác sĩ: Sử dụng thuốc kiểm soát hen liên tục theo chỉ định của bác sĩ. Ngay cả những bệnh nhân ít có triệu chứng hen cũng cần sử dụng thuốc đều đặn, nếu không sẽ khiến bệnh khó kiểm soát hơn.
- Tự theo dõi triệu chứng: Bệnh nhân cần tự theo dõi triệu chứng hen của mình và tự xử trí khi triệu chứng trở nặng. Ở bệnh nhân không biết triệu chứng hen trở nặng có thể dùng lưu lượng đỉnh kế để theo dõi.
- Biết cách xử trí khi triệu chứng thay đổi: Khi triệu chứng hoặc lưu lượng đỉnh thay đổi, bệnh nhân cần biết cách tạm thời thay đổi điều trị. Đồng thời biết khi nào cần gọi bác sĩ hoặc liên hệ cơ sở y tế.
- Khám định kỳ: Bệnh nhân cần tái khám định kỳ để bác sĩ kiểm tra mức độ kiểm soát bệnh, triệu chứng và các yếu tố nguy cơ, đánh giá bệnh đồng mắc, hướng dẫn điều trị mới...
