RLCNTD của nam giới với các biểu hiện như: giảm sự ham muốn tình dục, rối loạn cương dương hay rối loạn xuất tinh… Hiện nay, các nhà khoa học ước tính có khoảng 25% loại thuốc gây ra các RLCNTD ở nam giới!
Ảnh hưởng của thuốc đối với hoạt động tình dục
Hoạt động tình dục là một hoạt động sinh lý của con người, diễn ra theo một quá trình phối hợp với các cơ quan trong cơ thể của hệ tuần hoàn, hệ sinh dục, hệ nội tiết… Trong quá trình này có sự hiện diện của nội tiết tố testosteron và các chất dẫn truyền thần kinh dopamin, serotonin…
- Testosteron kích thích sự ham muốn và tăng cường lưu thông máu đến cơ quan sinh dục.
- Dopamin gây hưng phấn hoạt động tình dục.
- Serotonin gây ức chế hoạt động tình dục.
Do đó, khi tác động của thuốc làm giảm nồng độ testosteron hay dopamin và ngược lại làm gia tăng nồng độ serotonin trong máu sẽ gây nên sự suy giảm hoạt động tình dục của cơ thể.
Mặt khác, hoạt động tình dục ở nam giới diễn ra theo 4 giai đoạn chính: ham muốn - kích thích - cương cứng dương vật- xuất tinh. Khi một loại thuốc nào đó, trong quá trình sử dụng tác động ức chế lên một trong 4 giai đoạn này, cũng sẽ gây ra RLCNTD ở nam giới.
Ngoài ra, hoạt động tình dục còn phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần. Vì vậy, những loại thuốc gây ảnh hưởng lên sức khỏe của cơ thể với những tác dụng phụ chóng mặt, buồn ngủ, lú lẫn… sẽ tác động gián tiếp làm RLCNTD.
Thuốc gây rối loạn chức năng tình dục ở nam giới
Thuốc chống trầm cảm:
Các thuốc chống trầm cảm trong quá trình sử dụng thường gây ra rối loạn chức năng tình dục (giảm ham muốn, rối loạn cương dương hay rối loạn xuất tinh…) do làm gia tăng nồng độ serotonin hay gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến cơ thể (mệt mỏi, chóng mặt, buồn ngủ…) như:
- Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng: amitryptilin, nortryptilin…
- Nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI): fluoxetin, paroxetin…
- Nhóm thuốc ức chế men monoamine oxidase (IMAO): phenelzine, isocarboxazid…
Thuốc cao huyết áp:
Các thuốc cao huyết áp do làm giảm lưu lượng máu đến cơ quan sinh dục nên thường gây ra tác dụng phụ làm suy giảm hoạt động tình dục ở nam giới (giảm ham muốn hay rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh…) như:
- Nhóm thuốc ức chế men chuyển (ACE):Captopril, Enalapril…
- Nhóm thuốc đối kháng canxi: Nifedipin, Amlodipin…
- Nhóm thuốc chẹn b: Atenolol, Propanolol…
- Nhóm thuốc chẹn b: Prazosin, Doxazosin…
- Nhóm thuốc lợi tiểu Thiazide: Furosemid, Hydrochlorothiazid…
Thuốc chống động kinh:
Carbamazepin (Tegretol) là thuốc được sử dụng trong điều trị động kinh khi sử dụng trong một thời gian dài sẽ gây ra rối loạn cương dương.
Thuốc chống loạn thần:
Khi sử dụng trong một thời gian dài, các thuốc chống loạn thần (Risperidon, chlorpromazine…) thường gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến chức năng tình dục của nam giới (rối loạn xuất tinh, rối loạn cương dương…).
Ngoài các thuốc trên, còn có nhiều loại thuốc khác cũng gây suy giảm hoạt động tình dục ở nam giới:
- Thuốc kháng histamin (chlorpheniramin, dexchlorpheniramin…).
- Thuốc điều trị viêm loét dạ dày (cimetidin, omeprazol).
- Thuốc giảm mỡ trong máu (simvastatin, clofibrat…).
- Thuốc giảm đau opioid (hydrocodon, tramadol...).
- Thuốc an thần benzodiazepine (diazepam, clorazepam)…
Nam giới khi sử dụng thuốc, nếu có những “trục trặc” về hoạt động tình dục, cần nhanh chóng thông báo cho bác sĩ, để có hướng xử lý bằng cách điều chỉnh liều dùng hay thay thế một loại thuốc khác ít hoặc không gây ra ảnh hưởng làm RLCNTD ở nam giới.
Có khoảng 25% loại thuốc gây rối loạn tình dục ở nam giới.
DS. MAI XUÂN DŨNG
