Tháng 7 âm lịch bắt đầu từ ngày 1/7 đến hết ngày âm lịch cuối cùng của tháng. Trong năm 2024, tháng "cô hồn" kéo dài từ 4/8 đến hết ngày 2/9 (dương lịch).
Dân gian Việt Nam quan niệm, đây là tháng của ma quỷ, những điềm xấu, không may mắn cũng thường xuất hiện. Vì vậy, đây là khoảng thời gian không tốt nếu mọi người thực hiện những hoạt động như cưới hỏi, mua sắm, khai trương.
Vì sao tháng 7 âm lịch được gọi là tháng cô hồn?
Có rất nhiều cách lý giải về điều này. Các nhà nghiên cứu cho rằng, những cách lý giải ấy đều chứa đựng ý nghĩa nhân văn cao cả là đề cao việc báo hiếu và làm phúc.
TS Dương Hoàng Lộc, Trưởng bộ môn Nhân học - Tôn giáo, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho biết, tháng cô hồn kéo dài từ ngày 1/7 đến hết ngày 30/7 âm lịch hàng năm. Quan niệm tháng 7 âm lịch là tháng cô hồn có từ lâu và mang tính phổ biến.
TS Lộc lý giải: "Vi Lê Minh - nhà nghiên cứu văn hóa Trung Quốc, ghi nhận nhiều địa phương ở Trung Quốc gọi tháng 7 âm lịch là Quỷ tiết và Thi cô. Các cách gọi đó thể hiện thời điểm để mọi người cầu nguyện cúng vái. Niềm tin trên bắt nguồn từ Đạo giáo, sau đó ảnh hưởng mạnh mẽ trong dân gian Trung Quốc. Lâu dần, dân gian Trung Quốc lưu truyền quan niệm cõi âm do Địa quan Đại đế quản lý".
Theo dân gian quan niệm, tháng 7 còn gọi là tháng "cô hồn", phải kiêng kỵ nhiều thứ trong tháng này. Ảnh minh họa.
Chính vì thế, tháng 7 âm lịch, đặc biệt là ngày rằm của tháng này trùng với ngày sinh nhật của Địa quan Đại đế nên cửa địa ngục sẽ mở. Điều này đồng nghĩa với việc ma quỷ, vong hồn quay lại trần gian mang theo những tai ương, xui rủi cho nhân gian.
Do đó, ngày rằm tháng 7, dân gian Trung Quốc bày hương án cúng tế ma quỷ, thả đèn trôi sông, nhằm chỉ lối dẫn đường cho các linh hồn, ma quỷ bị chết oan từ nhiều kiếp trước bước qua cầu Nại Hà để đầu thai.
Còn ở Việt Nam, quan niệm dân gian cho rằng, tháng 7 âm lịch là Địa quan xá tội, tức những vong hồn dưới âm phủ được lên cõi trần gian. Do đó, người ta bày mâm cúng thí thực cô hồn. Các chùa thiết lập trai đàn chẩn tế, để "tài pháp nhị thí" cho các cô hồn ngạ quỷ vất vưởng.
Tháng 7 âm lịch cũng là dịp con cháu đến chùa cầu siêu cho ông bà tổ tiên đã qua đời. Phong tục trên hướng con người đến việc mở rộng tấm lòng, quan tâm, chia sẻ với những hoàn cảnh bất hạnh, khó khăn trong cuộc sống.
Năm 2024, tháng cô hồn sẽ vắt qua 2 tháng dương lịch, kéo dài từ ngày 4/8 (tức 1/7 âm lịch) đến hết ngày 2/9 (tức 30/7 âm lịch).
Những điều kiêng kỵ trong tháng cô hồn theo quan niệm dân gian
Bên cạnh việc cúng cô hồn, dân gian cũng lưu ý những điều nên làm và kiêng kỵ trong tháng cô hồn trong sinh hoạt hằng ngày để luôn đem lại may mắn, tốt lành, bởi người xưa tin rằng "có thờ có thiêng, có kiêng có lành" là điều cần thiết để tránh gặp phải xui rủi, ma quỷ ám theo.
Người dân cũng quan niệm rằng, tháng cô hồn là tháng ma quỷ, không đem lại may mắn nên kiêng kỵ hầu hết các công việc lớn như: cưới hỏi, khởi công xây dựng, mua sắm, đi xa,… trong tháng 7 âm lịch.
Một số điều kiêng kị trong tháng cô hồn khác như: Không đi chơi đêm vào tháng cô hồn, không đốt tiền vàng, vàng mã, không phơi quần áo buổi đêm, không nhặt tiền lẻ rơi, không treo chuông gió đầu giường,...
Dân gian cũng ghi nhớ mang theo một số vật dụng bên người vào tháng cô hồn theo quan niệm của người xưa để tránh xui rủi vây bám. Một số vật dụng cần mang theo như: Vòng dâu, muối, tỏi, gạo nếp, lá ngải cứu, tích cực làm việc thiện, vui vẻ, từ tâm...
Bên cạnh đó, Rằm tháng 7 cũng là ngày lễ Vu lan báo hiếu - là cơ hội để con cái bày tỏ lòng thành kính, tâm hiếu đạo với cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Đây là một trong những điều vô cùng ý nghĩa, thiêng liêng, nhắc nhở làm con cần luôn lấy chữ hiếu làm đầu.
(*) Thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
