1. Tìm thấy gen kháng kháng sinh
Y học hiện đại đang cảnh báo nạn lạm dụng kháng sinh dẫn đến tình trạng khuẩn kháng thuốc và nhiều hệ luỵ sức khỏe khác. Đặc biệt, tạo ra dòng khuẩn mới, siêu khuẩn kháng lại mọi thuốc kháng sinh như trường hợp một phụ nữ ở Pennsylvania, Mỹ, vừa xét nghiệm dương tính với một loại siêu vi có khả năng kháng lại mọi loại kháng sinh, kể cả những dòng thuốc kháng sinh mới nhất.
Mới đây, các nghiên cứu về xác ướp có từ thế kỷ 11 phát hiện thấy một đột biến gen chịu trách nhiệm về kháng kháng sinh tự nhiên của vi khuẩn trong xác ướp 1.000 tuổi, mà không hề liên quan đến việc lạm dụng kháng sinh. Xác ướp là một phụ nữ qua đời ở tuổi từ 18 - 23, được phát hiện tại Cuzco, thủ đô đế chế Inca cổ đại. Thi thể của người phụ nữ này được trình bày trong một tư thế giống như một bào thai, đựng trong một chiếc quan tài dạng rọ, chỉ nhìn thấy phần đầu và tay.
Sau khi phân tích hệ microbiome trong nội tạng xác ướp, các nhà khoa học phát hiện ra một số gen kháng kháng sinh. Giả sử, sống đến ngày nay, hầu hết các loại thuốc kháng sinh hiện có như tetracycline, vancomycin và chloramphenicol đều vô hiệu, không thể cứu sống tính mạng cho người phụ nữ này.
2. Bộ não được bảo quản cực tốt
Tháng 8/2010, các nhà khoa học Nga phát hiện ra xác ướp của một con voi ma mút lông mịn có tên Yuka, niên đại cách chúng ta chừng 39.000 năm trong lớp băng vĩnh cửu ở vùng Siberia. Ngoài cơ thể được bảo quản khá tốt, con voi ma mút này còn có bộ não được bảo quản hầu như nguyên vẹn, nguyên vẹn nhất từng được khoa học biết đến từ trước tới nay.
Sau khi nghiên cứu ướp xác Yuka, các chuyên gia kết luận, rất có thể Yuka khi bị chết ở độ tuổi 6 - 9 năm. Với sự trợ giúp của máy quét CT, khoa học đã phát hiện thấy các mô thần kinh, thành phần chính của hệ thống thần kinh còn nguyên vẹn, điều này giúp nghiên cứu não và tiểu não của Yuka được dễ dàng hơn. Thật không may, não trước của Yuka lại bị ảnh hưởng nhiều. Nhờ có Yuka, khoa học có thêm cơ hội để nghiên về não voi ma mút, và càng ngạc nhiên hơn, não của loài voi ma mút tuyệt chủng không khác gì so với não của loài voi hiện đại.
3. Bệnh ung thư tiền liệt tuyến
Nhờ thủ thuật quét CT độ phân giải cao, các nhà khoa học đã và đang khám phá ra nhiều loại bệnh mà những người thuộc nền văn minh cổ đại mắc phải. Nghiên cứu trên xác ướp Ai Cập 2.250 tuổi bằng máy quét CT, các nhà khoa học tìm thấy ung thư tuyến tiền liệt có từ thời xa xưa. Xác ướp này mang bí số M1, được coi là trường hợp mắc bệnh tuyến tiền liên lâu đời nhất của người Ai Cập cổ đại và lâu đời thứ hai trên thế giới sau một vị vua Scythia, 2.700 tuổi cũng bị chết vì căn bệnh nói trên.
Sau khi quét CT, các nhà khoa học phát hiện ra khối u ở chân, trên cánh tay, cột sống thắt lưng và xương chậu của xác ướp. Điều này chứng tỏ, M1 bị ung thư tuyến tiền liệt di căn trước khi chết ở độ tuổi 51 đến 60. Phát hiện trên cho thấy, ung thư không phải là căn bệnh của thời hiện đại mà nó có nguồn gốc cách chúng ta nhiều thế kỷ.
5. Tắc động mạch
Xơ vữa động mạch là một căn bệnh nghiêm trọng do các mảng bựa cầu tích tụ trong động mạch, khiến chúng trở nên cứng và tắc. Thủ phạm dẫn đến đột quỵ, đau tim và các bệnh tim mạch nan y khác, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới hiện nay. Qua nghiên cứu ở 137 xác ướp cổ đại cho thấy bệnh xơ vữa động mạch có từ thời cổ đại, mặc dù con người thời đó thường sống leo trèo, hái lượm. Có nghĩa, cuộc sống hoạt động mạnh nhưng vẫn mắc bệnh.
Tiến sĩ Greg Thomas, Đại học California, Irvine, cùng các cộng sự chụp CT hơn 100 xác ướp, thuộc 4 nhóm người cổ đại tại nhiều quốc gia khác nhau như: Peru, Ai Cập, Unangans, và Ancestral Puebloans. Kết quả, phát hiện thấy 47/137 xác ướp đã bị tắc động mạch. Điều này gây sốc các nhà khoa học, bởi người xưa có lối sống lành mạnh nhưng vẫn mắc bệnh, và ngày nay căn bệnh này tiếp tục xấu đi bởi lối sống và cách ăn uống thiếu khoa học tiếp sức.
4. Bệnh sán máng
Hàng năm, trên thế giới có khoảng 200 triệu người bị nhiễm bệnh sán máng (schistosomiasis hay S. mansoni), căn bệnh gây tổn hại bàng quang, gan, phổi và đường ruột. Những con sán gây bệnh thường sống trong nguồn nước tù lẫn nước chảy xiết, thâm nhập vào cơ thể con người qua đường tiếp xúc da. Bằng chứng đã được khoa học phát hiện thấy trong xác ướp Nubian cổ đại.
Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng S. mansoni là căn bệnh hiện đại liên quan đến cuộc sống đô thị. Nhưng không, loài sán này còn già hơn so với điều con người giả định. Nghiên cứu được tiến hành bởi các chuyên gia đến từ Đại học Emory, Mỹ, ở 191 xác ướp thuộc hai cộng đồng người Nubian (nay thuộc lãnh thổ Sudan và Ai Cập) là Kulubnarti và Wadi Halfa, cả hai đều nhiễm sán S. mansoni.
6. Ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng là căn bệnh thứ ba phổ biến nhất của các dạng ung thư. Chủ yếu là do lối sống không lành mạnh gây ra, như duy trì cuộc sống tĩnh tại, ít vận động và tập thể dục, ăn quá nhiều thực phẩm chế biến kỹ..., chính vì vậy nhiều người cho rằng ung thư đại tràng là căn bệnh của thời hiện đại.
Tuy nhiên, theo một nghiên cứu trên xác ướp của Hungary từ thế kỷ 17 và 18 cho thấy, bệnh ung thư đại tràng cũng là căn bệnh khá phổ biến của giai đoạn này. Các mẫu mô sử dụng trong nghiên cứu được thu thập từ 20 xác ướp phát hiện trong khu hầm mộ niêm phong ở Vac, Hungary. Phát hiện khảo cổ học mới nói trên cho thấy, ung thư ruột kết ra đời rất sớm, nó giúp y học hiểu sâu thêm về nguồn gốc bệnh tật, để tìm ra những loại thuốc, liệu pháp hiệu quả nhằm mang lại cuộc sống tốt hơn cho con người.