Có thể bạn đã biết xét nghiệm máu đơn giản đưa ra rất nhiều thông tin về sức khỏe của bạn, bao gồm hàm lượng cholesterol, số lượng hồng cầu và bạch cầu, sự thiếu hụt dinh dưỡng,... Nhưng bạn sẽ ngạc nhiên với những thông tin (như tuổi ‘sinh học’, khả năng bạn bị trầm cảm) mà bác sĩ có được sau khi lấy máu ở cánh tay hoặc đầu ngón tay bạn.
Theo PGS.TS miễn dịch học Stefan Enroth tại Đại học Uppsala Thụy Điển, mỗi người có 1.000-2.000 protein đo được trong máu. Mỗi protein trong số này thực hiện một số nhiệm vụ, và các nhà nghiên cứu càng tìm hiểu về chúng, họ càng cho bạn biết nhiều hơn về những gì đang xảy ra ở những phần còn lại của cơ thể bạn. Dưới đây là những điều ngạc nhiên mà kết quả xét nghiệm máu mang lại cho bạn.
1. Tuổi thật của bạn
So với "tuổi thời gian" - là khoảng thời gian từ khi bạn được sinh ra tới thời điểm hiện tại, "tuổi sinh học" của bạn là tuổi cơ thể và hệ thống nội tạng của bạn so với những người khác cùng trang lứa. Vì vậy, trong khi có thể bạn 52 tuổi, tuổi sinh học của bạn gần như tương đồng với một người 48 tuổi khỏe mạnh.
Trong một nghiên cứu năm 2015, Enroth và các cộng sự cho biết họ có thể xác định tuổi sinh học này bằng cách mô hình hóa nồng độ và loại protein trong các mẫu máu của 1.000 người dân. Nhờ so sánh máu của bạn với mô hình này, họ có thể đánh giá về bạn.
Trong khi hút thuốc, chỉ số BMI cao, và uống đồ uống có đường khiến tuổi sinh học già hơn 2-6 năm, thì từ bỏ những thói quen này cùng với tập luyện thường xuyên sẽ giúp tuổi sinh học giảm đi số năm tương tự.
2. Nguy cơ mắc Alzheimer của bạn - 10 năm trước khi xuất hiện triệu chứng
Theo một nghiên cứu năm 2015 của Anh, nồng độ một số protein trong máu có thể cho biết liệu bạn có mắc bệnh Alzheimer trước khi các triệu chứng xuất hiện 10 năm. Tuy đây là nghiên cứu vẫn sơ bộ nhưng các tác giả cho rằng việc xác định sớm hơn những người có nguy cơ có thể giúp đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
3. Khả năng bạn bị chấn động não
Các bác sĩ đã mất rất nhiều thời gian để đưa ra một phương pháp đánh giá chính xác liệu bạn có bị chấn động não hay không – đây là một chấn thương sọ não mà với một số người có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào trong những giờ hoặc những ngày đầu sau khi bị tai nạn. Đó là một vấn đề lớn - đặc biệt với các vận động viên - vì bị tai nạn ở đầu lần thứ hai quá sớm sau chấn động não có thể gây chết người hoặc những vấn đề về nhận thức lâu dài. Chấn động não thậm chí còn liên quan với bệnh Alzheimer về sau.
Nhưng một nghiên cứu mới đăng trên tờ JAMA Neurology đã mô tả chi tiết một xét nghiệm máu đơn giản dùng các chỉ dấu protein có thể phát hiện khả năng bạn bị chấn động não đến 7 ngày sau khi bị tai nạn ở đầu.
4. Mức độ mất nước của bạn
Mất nước gây áp lực lên tim, làm tăng mệt mỏi, và có thể khó suy nghĩ thấu đáo. Gần 20% số người cao tuổi sống ở các cơ sở có trợ giúp bị mất nước, chủ yếu là vì họ không uống đủ nước. Nhưng những nỗ lực nghiên cứu tương tự đã phát hiện một xét nghiệm máu có thể cho biết liệu bạn có bị mất nước đến mức nguy hiểm hay không. Đặc biệt là với những người cao tuổi không biết họ đã uống quá ít nước, xét nghiệm này có thể cứu tính mạng họ.
5. Mức độ nghiêm trọng của trầm cảm
Việc phân biệt khoảng thời gian bị chán nản xảy ra với tất cả chúng ta với các dạng trầm cảm lâm sàng nguy hiểm hơn có thể khó khăn ở một số người (và các bác sĩ của họ). Trong nhiều năm qua, các chuyên gia tin rằng thực sự không thể phát hiện các rối loạn tâm trạng bằng xét nghiệm máu hoặc chụp cắt lớp não. Nhưng một nghiên cứu gần đây của Áo đã phát hiện một loại hóa chất não đặc biệt (cũng có trong máu của bạn) có thể cho biết liệu bạn có lượng hormone hạnh phúc thấp không. Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ kê đơn thuốc để điều trị trầm cảm lâm sàng hiệu quả hơn.
6. Bạn bị cảm lạnh
Máu của bạn có thể tiết lộ cho bác sĩ biết bạn bị nhiễm virus hoặc cảm lạnh. Theo một nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí Science, cơ thể bạn sản sinh kháng thể chống lại những bệnh bạn đang mắc. Những kháng thể này tiếp tục tồn tại trong máu bạn trong suốt phần đời còn lại.
Ngoài việc giúp bác sĩ tìm hiểu thêm về cách mà bệnh tác động đến hệ thống miễn dịch, biết kháng thể có trong máu bạn có thể giúp bác sĩ kê đơn thuốc hoặc các liệu pháp điều trị hiệu quả hơn.
7. Liệu bạn có nguy cơ nghiện rượu
Một hóa chất trong máu đặc biệt được gọi là "PEth" có thể tăng ở những người về mặt sinh học dễ bị nghiện rượu. Các tác giả từ Trường Đại học Illinois cho biết PEth trong máu tăng vọt ở những sinh viên đại học thường xuyên uống rượu. Hóa chất này liên quan đến nghiện rượu ở người già, và có thể giúp bác sĩ điều trị hiệu quả hơn cho những người lạm dụng rượu.
8. Bạn bị lo âu ngoài tầm kiểm soát
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Hebrew ở Jerusalem cho biết họ có thể nhận ra sự lo âu trong máu bạn bằng cách tìm kiếm một loại protein đặc biệt cơ thể bạn tiết ra khi bạn đang kiệt sức. Với cách này, bác sĩ có thể sớm xác định những lo âu của bạn có kiểm soát được hay đã vượt khỏi tầm kiểm soát.
