Mới đây, Tổng cục Chính trị (Bộ Quốc phòng) và Điện ảnh Quân đội đã hoàn thành bộ phim tài liệu nhựa màu 30/4 - Ngày thống nhất để kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thiếu tướng Nguyễn Phương Diện - Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị nhận định: “Bộ phim giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về lịch sử”.
Bộ phim tài liệu 30/4 - Ngày thống nhất được thực hiện trong 2 năm, gồm 2 tập với thời lượng 60 phút, tập 1: Dân tộc Việt Nam vượt qua gian khó và tập 2: Đất nước thống nhất. Phim tập trung đưa ra những tư liệu, hình ảnh từ thời kỳ Hiệp định Geneve được ký kết, phân chia Việt Nam thành hai miền Nam - Bắc tại vĩ tuyến 17 cho đến cuộc chiến thần tốc giành thắng lợi Mùa xuân 1975. Đạo diễn, đồng thời cũng là tác giả kịch bản phim tài liệu này gồm NSND Lê Thi và nhà biên kịch - NSƯT Phạm Minh Lợi.
Theo NSND Lê Thi, đoàn làm phim 30/4 - Ngày thống nhất đã có cuộc “trường chinh” khắp mọi miền đất nước để tìm hiểu và lựa chọn tư liệu lịch sử; đồng thời tìm đến các nhân chứng lịch sử tiêu biểu để thực hiện bộ phim. Tới khi gặp được nhân vật thì “người còn đã cao tuổi, có người đã hòa vào lòng đất mẹ”. Tuy nhiên, các nhân vật trong bộ phim tài liệu này vẫn khá đa dạng, không chỉ có sự xuất hiện của những người lính của Quân đội nhân dân Việt Nam mà còn có nhiều nhân vật “ở bên kia chiến tuyến”. Đó là những hình ảnh tư liệu về cựu Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Cao Kỳ với sự khẳng định về mục tiêu chung là thống nhất đất nước; là ông Nguyễn Hữu Hạnh - nguyên Đô trưởng Sài Gòn với sự khẳng định “Dân tộc ta là một”. Bên cạnh đó, khán giả còn được xem những thước phim chân thực, hiếm có, đó là trường đoạn về cái chết của anh em Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu.
Cũng tại bộ phim tài liệu này, thấy rõ sự khác biệt với các bộ phim tài liệu khác có cùng chủ đề về ngày 30/4 hào hùng của dân tộc, khi phim không đưa các thông tin về chiến dịch, trận đánh, cũng như các phân tích về diễn biến chiến dịch. Ở 30/4 - Ngày thống nhất, ngay từ những thước phim đầu tiên, khán giả được xem những hình ảnh của TP. Hồ Chí Minh hôm nay đã đổi thay kể từ ngày được giải phóng. Trước mắt khán giả có thể là kênh Nhiêu Lộc, Thị Nghè vốn là điểm tệ nạn xã hội nhức nhối của Sài Gòn, nay đã khang trang hơn, tươi đẹp hơn, truyền đi thông điệp về sự đổi thay trong nhận thức của con người trong cuộc sống.
Trong 30/4 - Ngày thống nhất, người xem còn được gặp lại Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nguyễn Thành Trung - người lái máy bay ném bom vào Dinh Độc Lập ngày 8/4/1975, ông sẽ kể về thời khắc một thời làm khiếp đảm quân thù. Song, điểm nhấn ở 30/4 - Ngày thống nhất, nhà làm phim đã khéo léo đưa những câu chuyện, những vấn đề thời sự nóng bỏng của đất nước vào tác phẩm. Bởi trong phim tài liệu có sự xuất hiện của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu - người sở hữu 2.000 tấm bản đồ cổ, trong đó có hơn 200 bản đồ về Hoàng Sa - Trường Sa chia sẻ về các kinh nghiệm và bài học để giải quyết vấn đề biển Đông.
Có thể thấy 30/4 - Ngày thống nhất không đi theo lối mòn của các bộ phim tài liệu trước đó khi nói về ngày 30/4 lịch sử. Bằng sự nhiệt huyết, đoàn làm phim đã đưa ra cái nhìn khách quan với ý kiến của các chính khách, các nhà nghiên cứu, nhân vật lịch sử của cả hai phía trong cuộc chiến năm xưa..., qua đó cung cấp cho khán giả những góc nhìn đa chiều như lời Thiếu tướng Nguyễn Phương Diện: “Bộ phim tài liệu này giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về lịch sử”.
Tới đây, kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2015), Điện ảnh Quân đội sẽ phát hành 30/4 - Ngày thống nhất đến các đội chiếu phim lưu động trên cả nước để chiếu miễn phí phục vụ nhân dân và chiến sĩ.
Quỳnh Trang
